برآورد مقاومت ويژه لايه‌‌هاي سطحي زمين با استفاده از داده‌هاي الكترومغناطيسي هوابُرد براساس مدل نيم‌فضا

---

چکيده : بررسي‌هاي الكترومغناطيسي هوابُرد به‌‌طور وسيعي براي به نقشه درآوردن اهداف زمين‌شناسي به كار مي‌روند. كيفيت چنين نقشه‌هايي اگر داده‌هاي بسامد‌‌‌‌‌‌هاي گوناگون استفاده شود بهتر خواهد بود. در اينجا مجموعه‌اي از داده‌هاي الكترومغناطيسي چندبسامد‌‌‌‌‌ي به مجموعه‌اي از مقادير مقاومت ويژه ظاهري و عمق مركزي (عمقي كه بيشترين تجمع جريان القايي حاصل از ميدان اوليه در آنجا حضور دارد) تبديل و به‌‌صورت منحني‌هاي سونداژ رسم شده‌اند. اين منحني‌ها تصويري صاف از مقاومت ويژه عمودي به‌‌دست مي‌دهند. در روش حاضر از يك تابع تبديل c ( يا عمق پوست تعميم يافته) براي يك سامانة دوقطبي با فاصله سيم‌پيچ‌هاي كوچك در ارتفاع معين از سطح زمين استفاده شده است. ويژگي اين تابع اين است كه براي يك زمين لايه‌اي يا از نظر مقاومت ويژه الكتريكي يكنواخت،‏ قسمت حقيقي آن،‏ عمق مركزي،‏ و قسمت موهومي آن مقاومت ويژه ظاهري را برحسب توابعي از بسامد‌‌‌‌‌ به‌‌دست مي‌دهد. بنابراين با داشتن مقادير مقاومت ويژه و عمق ظاهري براي بسامد‌‌‌‌‌‌هاي گوناگون،‏ مي‌توان برآوردي از تغييرات مقاومت ويژه با عمق را بدون داشتن يك مدل اوليه به‌دست آورد. اعمال اين روش روي داده‌هاي مصنوعي متفاوت نشان مي‌دهد كه اين روش فقط وجود تغييرات مقاومت ويژه را مشخص مي‌كند اما مقادير آن را به‌‌درستي به‌دست نمي‌دهد. همچنين اين روش روي داده‌هاي واقعي در منطقه كلاته رشم در جنوب شرقي سمنان اعمال شد و مقاطع به‌دست آمده نشان مي‌دهند كه اين روش بيشتر براي كارهاي شناسايي كاربرد دارد و روش دقيقي نيست.

کليدواژه‌ها : مقاومت ويژه ظاهري ، مدل نيم‌فضا‌‌ ، مدل‌سازي پيشرو ، الکترومغناطيس هوابُرد


فرزاد شيرزادي‌تبار ، بهروز اسكويي

مجله فيزيك زمين و فضا ، دوره: ۳۸، شماره: ۱، 1391