جامعه شناسي رسانه هاي جمعي Sociology of Mass Media

جامعه‌شناسی رسانه‌های جمعی (Sociologj of mass media) جامعه‌شناسی رسانه‌های جمعی به شرح پیدایش صنایع رسانه‌ای و تحوّل آنها به شیوۀ بنیادین می‌پردازد و هم­چنین كنكاشت در مورد تأثیرات رسانه و حدود و پیرامون آن‌ها به منظور شناخت و توصیف و تبیین و كنترل به وسیله این علم، صورت می‌گیرد. این رشتۀ علمی در سه حوزه تحقیق به بررسی اجتماعی می‌پردازد: 1- تحقیق در پیام رسانه‌ها كه از مهم­ترین مسائل مورد توجه است. 2- درك چگونگی پدید آمدن پیام‌های مشخص، تحقیق دربارۀ مؤسسات رسانه‌ای و كاركنان آنها. هم­چنین تحقیق راجع به مالكیت و كنترل روزنامه‌ها و شركت‌های تلویزیونی و اوضاع اجتماعی، تحصیلات، اعتقادات اساسی روزنامه‌‌نگاران و نویسندگانی كه در رسانه‌ها كار می‌كنند. 3- مطالعات دربارۀ مخاطبان رسانه‌ها و اثرات رسانه‌ها بر آنها؛ برای مثال، آیا مخاطبان منفعل هستند؟ و یا انتخاب كننده یا رد كننده عقاید رسانه می‌باشند؟ از نظریه پردازان این حوزه می‌توانیم به "هور كهایمر" و "آدرنو" و "ماركوزه" و "هابرماس" و "مك لوهان" و"هارولداینیس" و "میروتیز" اشاره كنیم كه هر كدام از منظری خاص، رسانه‌ها را مورد نقد و بررسی قرار داده‌اند. نحوه ارتباط رسانه و جامعه را می‌توانیم این­گونه ترسیم كنیم كه ارتباط با واسطه از طریق رسانه‌ها همواره یك پدیدۀ اجتماعی است و در بافت‌های اجتماعی به شیوه‌های مختلف شكل می‌گیرد. این ارتباط معمولاً در یك نوع بنیاد و یا محمل مادّی، مثل واژه‌های نوشته بر كاغذ یا تصاویر گرفته بر فیلم می‌باشد كه تمركز و توجّه بر محتوای نهادین پیام‌های رسانه‌ای و مجموعۀ پیچیدۀ شرایط اجتماعی كه زیربنای تولید و گردش این پیام‌ها هستند در حوزۀ جامعه­‌شناسی رسانه‌ها قرار می‌گیرد. رسانه­های مختلف هم­زمان، هم بازتاب فرهنگ و آداب و رسوم جامعۀ خودی و جامعۀ جهانی هستند و هم جامعه را با آن الگوها می‌سازند و فرهنگ‌سازی می‌نمایند. رسانه‌های ارتباطی از نخستین اشكال چاپ تا گونه‌های اخیر ارتباط الكترونیكی، جزئی جدا نشدنی از ظهور و تحول جوامع مدرن بوده‌اند و برای شناخت ویژگی­های نهادی جوامع مدرن و شرایط زندگی كه این ویژگی‌ها، آفریده‌اند، باید نقشی محوری برای تحول رسانه‌های ارتباطی و تأثیر آنها قائل شویم و از زوایای مختلف به كنكاشت جامعه­‌شناختی تن دهیم. از سؤالاتی كه جامعه­‌شناسی رسانه‌های جمعی درصدد پاسخ­گویی به آن است، می‌توان به این موارد اشاره كرد: 1- رسانه­های ارتباطی چه نقشی در شكل‌گیری جوامع مدرن دارند؟ 2- چگونه می‌توان تأثیر اجتماعی شكل‌های مدرن ارتباطی و اختلاط و اشاعه اطلاعات را از ظهور چاپ در اروپای قرن پانزدهم تا گسترش و توسعه شبكه‌های جهانی ارتباطات امروز درك كرد؟ پاسخ‌های اجتماعی به این سؤالات می‌تواند در چنین قالبی باشد كه تحول و توسعه رسانه‌های ارتباطی، تركیب و سرشت زندگی را تغییر شكل داده­اند و اشكال جدیدی از عمل و تعامل را به وجود آورده است كه دیگر وابسته به الزام سهیم بودن مخاطب در مكان مشترك نیست. پس­آمدهای این دگرگونی بسیار وسیع و دامنه‌دار است و بر بسیاری از جنبه‌های زندگی ما از خصوصی‌ترین جنبه‌های تجربۀ شخصی تا ماهیت متغیر قدرت و رؤیت‌پذیری در حوزۀ عمومی تأثیر می‌گذارد و جامعه­‌شناسی با شكافتن این ابعاد به پاسخ مطلوبش می‌رسد. منابع: 1.تامپسون، جان، ب؛ رسانه‌ها و مدرنيته، ترجمه اَوحدي، تهران: سروش، 1380، چاپ اوّل، ص371. 2.آبركرامبي، هيل، ترنر، نيكلاس و دیگران؛ فرهنگ جامع‌شناسي، ترجمۀ پويان، بي‌جا، چاپخش، 1367، چاپ اوّل، ص18-7-1 3.ساروخاني، باقر؛ جامع‌شناسي ارتباطات، تهران: اطلاعات، 1383، چاپ چهاردهم، ص83- منبع : پژوهه