اخبار دانشگاهی کشور / استخدام کاریابی 30 اردیبهشت 1390 - 20 May 2011
مهارت های کاریابی برای دانشجویان
كاريابی:
تأثير آموزش مهارتهاي كاريابي به روش كلوپ شغلي برنگرش نسبت به بازاركارو خودپنداره شغلي دانشجويان دانشگاه علامه طباطبايي/ دكتر حبيب اله اكبري
مقدمه:
اشتغال موفقيت آميزيكي ازنيازهاي اساسي بشردرطول زمان بوده و هست.انسان ازطريق كاركردن علاوه برارضاي نيازهاي مادي،نيازهاي پيوندجويي،تعلق اجتماعي ونياز به عزت نفس خودرا برآورده ميكند.از طرف ديگر به دليل پيشرفت علم وصنعت وپيچيدگي ودگرگونيهاي دائم دنياي مشاغل وتقاضاهاي روزافزون براي ورود به برخي ازحرفه ها(مانند كامپيوتروگرافيك و...)تصميم گيري وانتخاب حرفه امري دشوارشده است.
(شفيع آبادي،1384)
با بالارفتن ميزان فارغ التحصيلان جوينده كار،رقابت براي به چنگ آوردن فرصتهاي شغلي آغاز ميشود.دراين آشفته بازارافرادي كه مهارتهاي كاريابي را بهتربكار گيرند مسلما"درتصاحب فرصتهاي شغلي موفق ترند.(كارني و ولز،1992)
مهارتهاي كاريابي شامل مجموعه مهارتها يي است به افراد در جستجوي كاركمك ميكند تا درحداقل زمان ممكن اطلاعاتي را درباره بازارمشاغل بدست آورند،رغبت هاي خود رابا نياز بازاركار هماهنگ كنند وعملا" ازطريق راهبردهايي چون آماده كردن خلاصه سوابق شغلي (رزومه)،نامه- هاي سرپوشيده ،شبكه سازي وآماده شدن براي مصاحبه استخدامي وپيگيري مصاحبه در فرايند جستجوي كار درگيرشوند.(كارني و ولز،1992)
ازطرفي روش كلوپ شغلي يك رويكرد گروهي به مشاوره شغلي است كه براي آموختن رفتارهاي لازم براي يافتن بهترين شغل دركوتاهترين زمان ممكن به اشخاص بيكار بكارميرود.توصيف مشروح روشها،اشكال استاندارد ودستورالعملها ونمونه هايي كه بايد مورد استفاده شركت كنندگان قرارگيرد دركتاب راهنماي كلوپ شغلي براي مشاوران،رويكردي رفتاري به مشاوران شغلي(آزرين و بسايل ،1980) منعكس شده است.
يكي از عوامل مهم ديگري كه فرايند كاريابي را تحت تأثير قرار ميدهد خودشناسي است. خودشناسي لازم براي انتخاب شغل به نوعي شبيه به اطلاعات لازم براي انتخاب شغل است.ارزشها ، رغبتها و مهارتهايي كه فرد در انتخاب شغل درنظرمي گيرد ميتواند درحوزه استخدامي بكار رود.ارزشها فرد را بكار برمي انگيزد،مشخص شدن ارزشها به فرد كمك ميكند تا مشاغل خاصي را شناسايي كند كه با ارزشهاي او متناسب است.رغبتها نشان ميدهد كه فرد از چه قابليت هايي بيشترلذت مي برد يا آنها رابيشتر ترجيح مي دهد ،مهارتها وطايف كاري را نشان مي دهد كه فرد ميتواند آنها را بطور موفقيت آميزانجام دهد.(زونكر،2006)،ازطرفي خودپنداره شغلي عبارتست از تمامي اعتقادات وتصورات فرد نسبت به شغلش كه به نوعي با انتخاب شغل و حرفه درارتباط است.(شفيع آبادي،1384)
روش تحقيق: اين تحقيق ازنظر اهداف يك تحقيق كاربردي است.ازنظر روش تحقيق،يك تحقيق تجربي با استفاده ازطرح پيش آزمون- پس از آزمون با گروه كنترل تصادفي است. (دلاور،1376)
جامعه آماري: جامعه آماري اين پژوهش شامل كليه دانشجويان پسر مقطع كارشناسي دانشگاه علامه طباطبايي است.
نمونه آماري وروش نمونه گيري: ازبين دانشجويان ثبت نام كننده(41نفر) براي اين كارگاه درآبانماه سال1388 تعداد 30 نفربصورت در دسترس به عنوان نمونه انتخاب وبراي يك جلسه توجيهي دعوت شدند.درجلسه توجيهي هر 30 نفرحضوريافتند وپس از توضيحات لازم بطورتصادفي به دوگروه 15 نفري آزمايش و گواه تقسيم شدند. هم گروه آزمايش وهم گروه گواه پرسشنامه هاي پيش آزمون را پاسخ دادند وپس از پايان جلسات آموزشي (10 جلسه )ازهردوگروه آزمايش وگواه پس آزمون به عمل آمد.
ابزارهای اندازه گيری و اعتبار وپايايی آنها:
1)پرسشنامه خودپنداره شغلي (ارزشهاي شغلي سوپر):اين پرسشنامه توسط شفيع آبادي ورضايي تهيه شده است وبا استفاده ازآلفاي كرونباخ ضريب پايايي معادل76% براي آن بدست آمده است.
2)پرسشنامه مهارتهاي كاريابي: اين پرسشنامه محقق ساخته است و سؤالات آن بامراجعه به متون تخصصي درمورد مهارتهاي كاريابي تهيه وتنظيم شده است.اعتبار اين پرسشنامه توسط اساتيد تائيد شده است. ضمنا" پايايي اين پرسشنامه ازطريق محاسبه آلفاي كرونباخ دراجراي پس آزمون وپيش آزمون معادل 91% محاسبه شده است.
3)پرسشنامه نگرش نسبت به بازاركار:اين پرسشنامه نيز محقق ساخته است ونگرشهاي افراد به بازاركار را مي سنجد.اعتباراين پرسشنامه نيز ازطريق تائيد صاحبنظران اين رشته مشخص شده است وپايايي آن ازطريق محاسبه آلفاي كرونباخ معادل 87% بدست آمده است.
روشهاي تجزيه وتحليل اطلاعات:
دراين پژوهش ازهردو آمارتوصيفي واستنباطي استفاده شده است.ازآمارتوصيفي براي طبقه بندي نمرات آزمودنيها درسه پرسشنامه ومحاسبه ميانگين،انحراف استاندارد ومحاسبه تفاضل نمرات پس آزمون با پيش آزمون استفاده شده است.ازآماراستنباطي براي تصميم گيري درباره فرضيه هاي آماري،تفاوت ميانگين گروههاي آزمايش وگواه ازطريق آزمون t استودنت براي دوگروه مستقل محاسبه شده است وسپس مقدارt محاسبه شده بامقدارt جدول درسطح معني داري الفاي (01/0)مقايسه شده است.وقتي t محاسبه شده بزرگترازt جدول بوده،نشانگرتائيد فرضيه پژوهش است.كليه محاسبات آماري با نرم افزارspss انجام شده است.
نتايج ويافته هاي پژوهش:
فرضيه اول:آموزش مهارتهاي كاريابي به روش كلوپ شغلي در افزايش مهارتهاي كاريابي دانشجويان مؤثر است.نتايج آزمودنيها در دوگروه آزمايش وگواه بااستفاده از آزمون t استودنت مورد محاسبه قرارگرفت،تفاوت دوگروه درسطح آلفاي 01/0 معني داراست،بنابراين فرضيه اول پژوهش مورد تائيد قرارگرفت يعني با 99 % اطمينان ميتوان گفت كه آموزش مهارتهاي كاريابي به روش كلوپ شغلي درافزايش مهارتهاي كاريابي دانشجويان مؤثراست.(آلفا=01/0 ، d.f =28 ، tob =7/43)
بحث ونتيجه گيري:آموزش مهارتهاي كاريابي به روش كلوپ شغلي در افزايش مهارتهاي كاريابي دانشجويان مؤثر است.تائيد فرضيه اول پژوهشي به اين معني است كه دانشجويان شركت كننده دراين پژوهش پس از گذراندن جلسات آموزش مهارتهاي كاريابي اين مهارتها را فراگرفته اند.فرضيه دوم پژوهشي ميگويد:آموزش مهارتهاي كاريابي به روش كلوپ شغلي در تغييرنگرش دانشجويان به بازاركارمؤثراست.تائيد اين فرضيه بدين معناست كه پس از جلسات آموزشي نگرش دانشجويان نسبت به بازاركار بهبود يافته است وعقايد وباورهاي ناكارامد آنها به بازاركار دچار تحول اساسي شده است.فرضيه پژوهشي سوم ميگويد:
آموزش مهارتهاي كاريابي به روش كلوپ شغلي درافزايش خودپنداره شغلي دانشجويان مؤثراست.تائيد فرضيه سوم به اين معني است كه خودپنداره شغلي دانشجويان شركت كننده پس از جلسات آموزشي تغييرات مثبتي داشته است .درپژوهشي اميني(1377) به اين نتيجه رسيده است كه مشاوره گروهي ميتواند خويشتن پذيري شغلي را در دانش آموزان پسر دبيرستاني بالا ببرد واز آنجايي كه درپژوهش حاضر نيز بعداز آموزش مهارتهاي كاريابي، خودپنداره شغلي افراد بالا رفته است پس با نتايج پژوهش اميني همسو ميباشد.درپژوهش ديگري آمندسان،بورگن و هيچ(1990)تحقيقي را برروي 12 فارغ التحصيل دانشگاه (5مرد و7 زن)انجام دادند، آنان براي افزايش مهارتهاي كاريابي وبررسي عواملي كه در رويارويي با بيكاري مفيد است ويا مانع گذار از اين دوره مي شود به كمك تحليل مصاحبه هاي بي رهنمود دريافتند كه فارغ التحصيلان نياز به شناخت بيشتر نسبت به خود وبه دست آوردن اطلاعات جامع تري درباره مشاغل موجود درجامعه دارند.اين نتيجه نيز با مؤلفه هاي خودشناسي شغلي وارائه اطلاعات شغلي در جلسات آموزشي پژوهش حاضر همخواني دارد.اسپكن و اليور(1983) با استفاده از فراتحليل، نتايج پژوهش هاي مشاوره شغلي را ارزشيابي كردند و گزارش دادند مراجعاني كه از خدمات مشاوره شغلي استفاده كرده بودند پس از آن در تصميم گيريهاي شغلي مناسب تر عمل كرده اند. نتيجه اين پژوهش نيز با پژوهش حاضر ما ازاين جهت كه آمورش مهارتهاي كاريابي باعث بالا رفتن شناخت دانشجويان درباره مشاغل وخودشان شده است همخواني دارد.
منابع :
1) پورو،دانيل(1382)،راهنماي كاريابي،ترجمه محمد راد،تهران:انتشارات نسل نوانديش
2) حسينيان،سيمين(1380)،معرفي نظريه ماير- بريگز وكاربرد آن در روابط مشاوره اي و تصميم- گيري شغلي،مجموعه مقالات سمينار انجمن مشاوره ايران،صص:73-61،انتشارات انجمن مشاوره ايران
3) دلاور،علي(1376)،روش تحقيق در روانشناسي و علوم تربيتي،چاپ سوم،تهران:نشر ويرايش
4) رافمن،بندات،سوكي نيك(1381)،برنامه آمادگي شغلي،ترجمه مرجان فرجي،تهران:انتشارات رشد
5) شفيع آبادي،عبدالله(1381)،راهنمايي ومشاوره شغلي وحرفه اي ونظريه هاي انتخاب شغل،چاپ دوازدهم،تهران:انتشارات رشد
6) شفبع آبادي،عبدالله(1384)،راهنمايي شغلي و بهره وري،مجموعه مقالات اولين سمينار انجمن مشاوره ايران،صص:27-26 ،تهران:انتشارات محمد امين
7) هاكر،كارول(1380)،شكاركار در قرن بيست ويكم،ترجمه رضوي و بيداربخت ، تهران،سازمان مديريت صنعتی.
References
1) Azrin & Besael (1980) Job club guide for counselors. A behavioral approach to career counseling. New York.
2) Brown. D (2003) career information, career counseling and career development, Boston: Pearson education .Inc
3) Carny & wells (1995) discover the career within you. California: Brook / Cole Publication Company.
4) Crites .J.O (1995) Vocational psychology. New York: Mac Grow hill Book Company 5) Super .D.E (1975) the psychology of careers. New York: Harper &Row.
6) Zunker .v.G.(2006) career counseling ,Thomson, Brooks / Cole publication.
مهارت های کاریابی برای دانشجویان
تا سال 1383 نزدیک به سه میلیون نفر فارغ التحصیل دانشگاهی داشته ایم که این روند همچنان روبه افزایش است.(پرهیزگار،1384) با بالارفتن میزان فارغ التحصیلان جویای کار، رقابت فشرده ای برای به چنگ آوردن شغل ایجاد می شود. در این آشفته بازار، افرادی که مهارتهای کاریابی را بهتر بکارگیرند، مسلماَ در تصاحب فرصتهای شغلی موفقترند.(کارنی و ولز،1992)امروزه به دلیل کمبود فرصتهای شغلی نسبت به آمار فارغ التحصیلان دانشگاهی با پدیده ای به نام شکارشغل مواجه هستیم.
مهارتهای کاریابی، مجموعه ای از مهارتهاست که به افراد جویای کار کمک می کند تا در حداقل زمان ممکن، اطلاعاتی را درباره بازار مشاغل به دست آورند،رغبت های خود را با نیازهای بازارکار هماهنگ کنند و عملاَ از طریق راهبردهایی چون آماده کردن رزومه، شبکه سازی و آماده شدن برای مصاحبه استخدامی در فرآیند جستجوی شغل درگیر شوند.
اولین بخش مهارتهای کاریابی، کسب اطلاعات شغلی می باشد. کانال های اطلاعاتی که افراد برای کسب اطلاعات شغلی انتخاب می کنند، به دو دسته تقسیم می شوند. اولین نوع آن، اطلاعات بازارکار باساختار است که می توان این اطلاعات را از چهار روش به دست آورد:
الف) صاحبان مشاغل: از طریق مصاحبه با صاحبان مشاغل می توان اطلاعات ارزشمندی درباره موقعیت اجتماعی شغل، میزان درآمد، شرایط احراز، روابط انسانی حاکم بر محیط کار و وظایف شغلی مربوطه به دست آورد.
ب) سازمانها: وزارت کار و امور اجتماعی و مراکز کاریابی وابسته به آن، دفاتر کارآفرینی دانشگاهها و شهرداریها، سازمان همیاری اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاه، سازمان تعاون، سازمان آموزش فنی وحرفه ای کشور و مراکز جها دانشگاهی از جمله سازمانهایی هستند که می توان اطلاعاتی را درباره مشاغل از آنها کسب کرد.
ج) سایتها: معروفترین سایتهای شغلی در کشور ما عبارتند از :
www.unp.ir
www.jobiran.com
www.jobportal.com
www.eshtegal.com
www.bazarekar.ir
د) روزنامه ها و نشریات: معروفترین روزنامه ها و نشریاتی که اطلاعات شغلی و بازارکار ارائه میدهند، عبارتند از: هفته نامه بازارکار، هفته نامه جامع، دنیای اقتصاد و نیازمندیهای روزنامه ها.
دومین نوع اطلاعات شغلی، اطلاعات بازارکار مخفی است.کسب این اطلاعات از طریق فرآیندی به نام شبکه سازی، ممکن می شود.در این فرایند از طریق آگهی ها و تماسهای غیررسمی در دانشکده، ارتباط با دوستان، خویشاوندان و حتی در یک میهمانی، می توان اطلاعات را درباره فرصتهای شغلی بدست آورد. منابع غیررسمی به افراد اجازه می دهند مشاغلی را بدست آورند که رسماَ آگهی نشده اند.درواقع ، شبکه سازی، هنر برقراری ارتباط غیررسمی با دیگران است.تحقیقات نشان می دهد افرادی که از هنرشبکه سازی بهتری برخوردارند، می توانند سریعتر شغل دلخواه خود را پیدا کنند.
راهبردهایی برای شبکه سازی بهتر:
1) تاحد امکان خود را بشناسید و رغبتها، شخصیت، مهارتها و ارزشهای شغلی خود را بررسی کنید.
2) در ارتباطات شبکه سازی خود، شنونده خوبی باشید وبه احساسات و بازخوردهای طرف مقابل توجه کنید.
3) مهارتهای شبکه سازی را از طریق ایفای نقش با دوستان خود تمرین کنید.
4) لیستی از مشاغلی که به دنبال آن هستید تهیه کنید، این لیست به شما کمک میکند تا چشمان خود را به روی فرصتها باز نگه دارید.
5) بیشتر صاحبان مشاغل و حرفه ایها مشغله زیادی دارند و میخواهند شمارا زود دست به سر کنند، پیگیر و سمج باشید و زود عقب نشینی نکنید.
6) برخی از مردم بازخوردهای منفی به شما می دهند، چیزی را که فقط از یک نفر شنیده اید، باور نکنید و به پرس و جو ادامه دهید.
نويسنده : دكتر حبيب اله اكبري - علامه طباطبايي
