اخبار دانشگاهی کشور / قوانین کار 15 اردیبهشت 1393 - 05 May 2014
اطلاعات سازمان بين‌المللی كارفرمايان در مورد «كسب و كار و حقوق بشر»
يكی از فعاليت‌های كميسيون حقوق بشر ملل متحد (كه اخيراً به «شورای حقوق بشر» تبديل شده) بررسی روند نقض حقوق بشر در بنگاه‌های اقتصادی است. جناب أقای برنت اچ. ويلتون جانيشين دبيركل سازمان بين‌المللي كارفرمايان با ارسال يک «برگه‌ی اطلاعات» به كنفدراسيون‌هاي عضو - از جمله به كانون عالي انجمن‌هاي صنفي كارفرمايي ايران (كعاصكا) - اطلاعات جامع و كاملي در اين زمينه ارايه داده است. برگردان فارسي اين برگه‌ي اطلاعات در ادامه تقديم مي‌شود. از رابطان خبری تشكل‌های كارفرمايی انتظار می رود متن اين سند را در اختيار مسؤلان تشكل‌های كارفرمايی متبوع خود قرار دهند:
كی و چگونه روابط كسب و كار و حقوق بشر تعريف شد؟
در نظام ملل متحد مذاكره در مورد مسؤليت كسب و كار در ارتباط با حقوق بشر جديد نيست. در اواخر سال‌هاي 1990، در پي اتهام‌هاي مرتبط با مشاركت كسب و كار در سوءاستفاده‌هاي حقوق بشري يك زيركميسيون حقوق بشر سازمان ملل (اكنون شوراي حقوق بشر) رابطه‌ي كسب و كار با الزام‌هاي حقوق بشر بين‌المللي را مورد بررسي قرار داد و به دنبال طي گزارشي هنجارهايي در خصوص مسؤليت‌هاي كسب و كار پيشنهاد كرد. هرچند اين هنجارها از سوي كميسيون پذيرفته نشد، اما مديركل سازمان ملل متحد در سال 2005 پروفسور جان راگي را به عنوان نماينده‌ي ويژه حقوق بشر در كمپاني‌هاي در حال گذار ساير بنگاه‌ها با اين مأموريت منصوب كرد كه ذينفعان را براي اتخاذ يك رويكرد نوين گردهم آورد. اين كار در ژوئن سال 2008 منجر به ارايه‌ي گزارشي شد كه چارچوب سه محوري زير را كه با اجماع عمومي در شوراي حقوق بشر ملل متحد مورد تأييد قرار گرفت، ارايه مي‌داد:
وظيفه حكومت در حفاظت از حقوق بشر در برابر سوءاستفاده‌ي طرف‌هاي ثالث، از جمله كسب و كار، از طريق سياست‌ها، و مقررات مناسب و حل اختلاف‌ها.
مسؤليت كسب و كار در احترام به حقوق بشر، يعني اقدام با احتياط براي پرهيز از تجاوز به حقوق ديگران.
دسترسي به جبران كارآمد براي قربانيان نقض حقوق بشر، از جمله از طريق روند دادگاه يا درون‌سازماني.
پروفسور جان راگي بين 2008 تا 2011 مأموريت يافت تا چارچوب خود را بسط داده و عملياتي كند، كه منجر به [اصول راهنماي كسب و كار و حقوق بشر] شد كه هر سه محور را در بر مي‌گيرد. اين [اصول] در 16 ژوئن سال 2011 از سوي شوراي حقوق بشر ملل متحد مورد تأييد قرار گرفت و روشن مي‌سازند كه اين اصول هيچ الزام قانوني جديدي بر كسب و كار، يا تغييري در ماهيت اسناد حقوق بشري موجود تحميل نمي‌كنند. هدف آن‌ها بيشتر توضيح معاني استاد موجود، براي حكومت و بنگاه‌ها، و برخورد با گسل موجود بين قانون و عمل است.
مسؤليت شركت در احترام» به حقوق بشر براي كسب و كار چه معنايي دارد؟
مسؤليت احترام گذاشتن يك رفتار مورد توقع استاندارد است كه عملاً به وسيله‌ي هر نوع ابتكار داوطلبانه و نرم-قانون soft law مشخص مي‌شود. [2]
به معناي پيشگيري از نقض حقوق ديگران و برخورد موفقيت آميز با عوارض ناخواسته‌ي فعاليت‌هاي كسب و كار هنگام بروز اين عوارض است.
دامنه‌ي آن توسط تأثير بالقوه و بالفعل يك كسب و كار مشخص مي‌شود، هم فعاليت‌هاي خودش و هم فعاليت‌هاي ديگران، مثلاً با ساير شركاي كسب و كار، مانند تأمين‌كنندگان، و نيز دولت‌ها و مشتريان.
يك مسؤليت مبنايي است و در مورد تمام حقوق بشر كه به صورت بين‌الملللي مورد تأييد قرار گرفته به كار مي‌رود.
موضع سازمان بين‌المللي كارفرمايان در مورد كسب و كار و حقوق بشر چيست؟
سازمان بين‌المللي كارفرمايان (س.ب.كاف) از ابتدا اين بحث‌ها را از نزديك دنبال كرده است، و در واقع يك كارزار موفقيت آميز عليه مخالفت با پيش‌نويس هنجارهايي كه در بالا توصيف شد به راه انداخت. با اين وجود، س.ب.كاف از يك رويكرد عملگرا به چارچوب خط‌مشي به شدت حمايت كرد و، همراه با اتاق بين‌المللي بازرگاني و كميته‌ي مشورتي صنعت و كسب و كار، فرصت داد تا كسب و كار با پروفسور راگي تعامل كند و اغلب به مشاركت كسب و كار در مشاوره‌هاي چند-ذينفعي سازمان داد كه تحت مأمؤريت وي شكل مي‌گرفت، تا تضمين شود كه چشم‌انداز دنياي شركت در اصول راهنما به حساب بيايد.
س.ب.كاف براي تحقق مسؤليت شركت چه كمكي مي‌تواند به كسب و كار بكند؟
در حاليكه مسؤليت اصلي حفاظت از حقوق بشر بر عهده‌ي حكومت‌هاست، س.ب.كاف در تلاش است تا درك و ترويج مسؤليت شركت براي احترام را از طريق «راهنماي كارفرمايان» با عنوان «اصول راهنماي كسب و كار و حقوق بشر» ارتقاء بخشد. يك برنامه‌ي آموزشي يك روزه به زبان انگليسي نيز براي ثبت نام فدراسيون‌هاي عضو س.ب.كاف در كشورهاي مربوطه سازماندهي شده است. اين اقلام براي حمايت از تلاش‌هاي كسب و كار در مشاركت پيش‌دستانه صورت بندي شده است، و هدف آن است كه به اعضاء و كمپاني‌هاي عضو كمك كند تا مسؤليت خود را انجام دهند.
س.ب.كاف به كمپاني‌ها توصيه مي‌كنند كارهاي زير را انجام دهند:
ارزيابي تأثيرات بالقوه و بالفعل عمليات كسب و كار بر تمام اسناد حقوق بشري موجود. يك ابزار سودمند براي اين ارزيابي كتاب «كميسير عال ملل متحد براي حقوق بشر و كسب و كار» با عنوان «حقوق بشر به زبان ساده: راهنماي كسب و كار» است.
ساده كردن كار. كماپاني‌ها در جريان روند نظارت بر يك يا دو حق چيزهاي فراواني خواهند آموخت. اين جريان مي‌تواند براي ارزيابي ساير حقوق جايگزاين شود.
حقوقي را كه مي‌توانند تحت تأثير قرار بگيرند اولويت بندي كنيد، به خاطر داشته باشيد كه اين حقوق ممكن است به صورت مستقيم يا غيرمستقيم در روابط كسب و كار، مانند زنجيره‌ي تأمين، رعايت نشوند.
براي شناسايي طرف‌هاي گفتگوي مناسب از ميان گروه‌هاي ذيفنعان و، از طريق گفتگو، كشف اينكه چگونه فعاليت‌هاي كمپاني مي‌تواند اكنون يا در آينده بر آنان تأثير بگذارد و چگونه از اثرات منفي مي‌تواند اجتناب كرد، وقت صرف كنيد.
با صرحت مسؤلايت‌ها، انتظارات و تعهدات درون و برون سازماني كماني را اعلام و منتقل كنيد. يك وسيله‌ي مفيد براي اينكار راهنماي تفسير كميسير عالي ملل متحد در حقوق بشر است كه در نوامبر سال 2011 منتشر شده است.
فعاليت‌هاي كمپاني در اين زمينه را رؤيت پذير سازيد- فعاليت‌ها نشان دهيد.
براي نظارت، گفتگو با ذينفعان و پيگيري روند‌ها منابع مالي و انساني اختصاص دهيد.
به جاي آنكه منتظر بمانيد تا به رغم بهترين تلاش‌ها، اتهام‌هايي مبني بر عدم احترام مطرح شود، ايجاد يك رويه براي برخورد با شكايت‌ها را مورد توجه قرار دهيد. چنين نظامي بايد تضمين كند كه تمام اتهام‌ها، پيش از آنكه به يك موضوع مهم، يا حتي يك بحران بدل شوند كه مديريت آن‌ها مي‌تواند بسيار مشكل شود و لطمه‌هاي اعتباري سنگين وارد كنند، به شكل مناسب دريافت، بررسي، برخورد و اصلاح مي‌شوند.
با تشكل‌هاي ملي كارفرمايي به عنوان يك شريك كليدي مشورت كنيد. بسياري از آن‌ها نشست‌هايي براي تبادل اطلاعات و نمونه‌هاي مفيد برگزار مي‌كنند.
