اخبار دانشگاهی کشور / 15 اسفند 1390 - 05 March 2012
هزینه شركت را چگونه كنترل كنیم؟
فشارهای فعلی بر بسیاری از صنایع ایران به ویژه تهدیداتی كه از طرف شركت‌های چینی و امثالهم به بخش‌هایی از بازارهای ما وارد شده است می‌تواند درس آموزنده‌ای برای تولیدكنندگان ایرانی باشد.
فشارهای فعلی بر بسیاری از صنایع ایران به ویژه تهدیداتی كه از طرف شركت‌های چینی و امثالهم به بخش‌هایی از بازارهای ما وارد شده است می‌تواند درس آموزنده‌ای برای تولیدكنندگان ایرانی باشد.
به زعم بسیاری از كارشناسان عمده‌ترین دلیل ضعف تولیدكنندگان ایرانی بالا بودن هزینه‌های تولید یا همان بهای تمام شده محصولات می‌باشد.
این در حالی است كه در كشور ما منابع تولید مثل نیروی انسانی و انرژی بسیار ارزان‌تر از بسیاری از كشورهای رقیب است.
یكی از دلایل اصلی این ضعف می‌تواند ناشی از عدم استفاده از روش‌های علمی و تجارب شركت‌های رقیب در زمینه تولید، توزیع، فروش، تبلیغات و امثال آن باشد.
بنابراین با پیروی از تجارب دیگر شركت‌های موفق دنیا و به كارگیری روش‌های علمی و تجربه شده در زمینه كاهش هزینه‌ها و همزمان افزایش كیفیت محصولات می‌توان شركت‌ها و سازمان‌ها را در آستانه پیوستن ایران به سازمان تجارت جهانی آماده رقابت‌پذیری كرد و بقا و موفقیت آنها را تضمین كرد.
شركت‌ها و سازمان‌ها، فرآیندهایی را برای مدیریت هزینه طراحی می‌كنند. در ابتدای هر فرآیندی باید در مورد اینكه چه هزینه‌هایی و چقدر باید كاهش یابند، از كجا باید شروع كرد و كجا بیشترین توان را برای كاهش هزینه دارد، تصمیم‌گیری كرد.
پس از اینكه مشخص شد چه هزینه‌هایی را باید كاهش داد و هدف مورد نظر تعیین شد، نوبت به تعیین ابزارهایی كه به این امر كمك می‌كنند می‌رسد كه می‌تواند شامل تجزیه و تحلیل ارزش سربار، مهندسی مجدد فرآیند، الگوبرداری (Benchmarking)، مدیریت زنجیره تامین، واگذاری امور به پیمانكاران (Outsourcing) و غیره باشد.
بعد از اجرای این روش‌ها باید نتایج به دست آمده را با استفاده از معیارهای تعیین شده ارزیابی و آن را با هدف مورد نظر تطبیق داد. با دریافت بازخورد باید نسبت به اصلاح روش‌ها یا معیارها اقدام كرد.
در هر سازمانی تصمیمات مربوط به كاهش هزینه‌ها باید براساس شناخت و درك عمیق از تمام مراحل تولید محصول، از طراحی محصول گرفته تا فروش و خدمات پس از فروش باشد. مدیران باید هزینه‌هایی كه خلق ارزش می‌كنند و همچنین هزینه‌هایی را كه هیچ ارزشی نمی‌آفرینند، شناسایی كنند.
با اینكه هیچ روش و الگوی مشخصی كه برای همه شركت‌ها كاربرد یكسانی داشته باشد وجود ندارد اما هر شركتی می‌تواند بنا به موقعیت و شرایط خود، روشی برای كاهش هزینه را انتخاب كند و با اجرایی كردن آنها، هزینه‌های خود را كنترل و كاهش دهد و از این طریق به بقا و سودآوری بیشتر خود كمك كند:
كاهش هزینه‌های نیروی انسانی
به طور كلی، حقوق و دستمزد مهم‌ترین بخش از صورت سود و زیان یك شركت را تشكیل می‌دهد و برای بسیاری از شركت‌ها بهترین نقطه برای شروع كاهش هزینه‌ها است. اما باید قبل از كاهش هزینه‌های مربوط به حقوق و دستمزد این نكته را مدنظر قرار داد كه با اخراج یك كارمند لزوما كاهش هزینه‌ها اتفاق نمی‌افتد.
اخراج نیروها هزینه‌زا می‌باشد و ممكن است بحث پرداخت‌های بازخریدی و بیمه بیكاری مطرح شود. شركت‌ها با كاهش نیروی انسانی، احتمالا در آینده با هزینه‌های آموزش نیروهای تازه استخدام شده مواجه خواهند شد و این هزینه‌ها بعضی مواقع از صرفه‌جویی ناشی از تعدیل نیرو فراتر خواهد رفت. از طرفی، كاهش نیرو هزینه مذاكرات و توافق با اتحادیه كارگری را نیز افزایش می‌دهد. بنابراین لازم است قبل از تعدیل نیرو تمام این موارد به دقت بررسی شود.
به همین دلیل، بعضی از شركت‌ها برای كاهش هزینه‌ها، به جای سیاست اخراج نیروها از سایر روش‌ها استفاده می‌كنند یا اینكه با بررسی دقیق شرایط، همواره آن را با سایر روش‌ها به كار می‌گیرند.
از نظر بسیاری از شركت‌ها اخراج نیروها باعث هزینه‌هایی همچون جذب مجدد نیرو و آموزش آنها، حق سنوات خدمت، جبران خسارات ناشی از دعاوی حقوقی كارگران اخراج شده، از بین رفتن اعتماد به مدیریت، عدم دستیابی به نیروی كار ماهر در وضعیت رونق اقتصادی، كاهش كارآیی نیروهای بازمانده و ریسك‌گریزی و منفی‌نگری آنان راجع به مدیریت و شركت خواهد شد.
اما بالعكس، برنامه كاهش سایر هزینه‌ها باعث وفاداری و فعال‌تر شدن نیروها، افزایش رضایتمندی مشتری، بهبود بهره‌وری نیروی كار و تعهد كاری آنان خواهد شد.
لذا، ضروری است قبل از تعدیل نیرو، پیامدهای آن به دقت مورد بررسی قرار گیرد. اخراج نیروها بهترین گزینه برای كاهش هزینه‌ها نیست و اجرای آن حتی از طریق یك برنامه هماهنگ و با ثبات نیز همواره عملكرد مطلوبی برای شركت‌ها به همراه ندارد.
اما اگر تصمیم مدیران راجع به كاهش نیروی انسانی تنها با هدف كاهش هزینه نباشد، بلكه در راستای برنامه راهبردی شركت باشد می‌تواند مطلوب باشد و بر ارزش شركت و قیمت سهام آن می‌افزاید. هر گونه اخراج نیرو در راستای برنامه‌های كوتاه‌مدت خسارات قابل ملاحظه‌ای به شركت‌ها وارد می‌كند.
باوجود این، اگر سطح درآمد شركت شما شدیدا كاهش پیدا كند و ناچار به اجرای برنامه تعدیل نیرو شوید، باید از روش‌هایی استفاده كنید تا هم هزینه‌های جانبی آن كاهش یابد و هم پذیرش آن توسط كاركنان قابل قبول‌تر باشد. در مطالب بعدی روش‌هایی معرفی می‌شود كه می‌تواند در راستای تعدیل نیرو یا كاهش هزینه‌های نیروی انسانی- نه لزوما اخراج نیروها- به كار گرفته شود.
كتاب مدیر- تالیف تیمور آقایی
انتشارات كتاب طلایی جامع
