اخبار دانشگاهی کشور / علمی فرهنگی 23 خرداد 1390 - 13 June 2011
پژوهشگران دانشکده دامپزشکي دانشگاه تبريز براي نخستين بار در قالب يک طرح پژوهشي نشان دادند: استفاده از عصاره چاي سبز فاقد کافيين مي‌تواند در تقويت سيستم ايمني ماهي قزل‌آلاي رنگين کمان موثر باشد.
به گزارش سرويس علمي ايسنا، منطقه آذربايجان شرقي، دکتر نجمه شيخ‌زاده، مجري اين طرح پژوهشي با اشاره به اهميت تقويت سيستم ايمني در ماهيان پرورشي اظهار كرد: با رشد جمعيت در جهان، صنعت آبزي پروري به عنوان يکي از منابع تامين پروتئين مورد نياز انسان مورد توجه قرار گرفته و از آنجا که با افزايش تراکم در اين صنعت و انواع دستکاري‌ها در پرورش ماهي، بروز انواع بيماري‌ها بسيار معمول است، تقويت سيستم ايمني در ماهي‌ها يک مساله جدي به شمار مي‌آيد.
وي با بيان اين‌که در اين راستا استفاده از مواد محرک ايمني به عنوان يک مکمل غذايي که قادر به بهبود دفاع غيراختصاصي و ايجاد مقاومت در برابر عوامل بيماري‌زا در زمان بروز استرس‌هاي فراوان حين دوره پرورش ماهي باشند، مورد توجه هستند، گفت: در سال‌هاي اخير به دليل توجه به حفظ محيط زيست و بهره‌گيري از مواد فاقد باقيماندگي در محيط زيست، استفاده از مواد محرک ايمني گياهي در حال افزايش است.
استاديار دانشکده دامپزشکي دانشگاه تبريز از گياه چاي سبز به عنوان يکي از ترکيبات گياهي داراي کاربرد در اين زمينه ياد كرد و گفت: اثرات آنتي اکسيداني، ضد ويروسي و حتي ايمني زايي گياه چاي سبز در انسان و حيوانات آزمايشگاهي مشخص شده، ولي در زمينه اثرات ايمني‌زايي آن در ماهيان، اطلاعات بسيار محدودي در دسترس است.
شيخ زاده با اشاره به برخي مطالعات در اين زمينه افزود: در يک مطالعه توسط Harikrishnan و همکارانش در سال 2010، اثرات ايمني زايي چاي سبز در ماهي گروپر مشخص شده، ولي چند مطالعه در زمينه اثرات عصاره چاي سبز و محصولات به دست آمده از دانه چاي سبز نشانگر تاثيرات منفي آن‌ها بر روي رشد و ذخاير چربي بدن ماهي بوده که اين نتايج ممکن است مربوط به برخي ترکيبات در عصاره چاي سبز مانند کافيين باشد.
وي افزود: در اين تحقيق براي اولين بار پس از حذف کافيين از چاي سبز، بررسي ايمني‌زايي اين ترکيب در ماهي قزل آلاي رنگين کمان مدنظر قرار گرفت که نتايج آن نشان داد که عصاره فاقد کافيين چاي سبز به ميزان 100 ميلي گرم به ازاي کيلوگرم خوراک، دوز مناسب براي تقويت سيستم ايمني اين ماهيان است.
به گفته وي اين مساله با افزايش تيتر آنتي بادي، فعاليت آلفاآنتي پروتئاز، محتواي پراکسيداز سرم به همراه افزايش فعاليت ليزوزيم سرم نشان داده شده است.
شيخ‌زاده در ادامه با اشاره به بروز تلفات بالا در مزارع پرورش ماهي قزل آلاي رنگين کمان به دليل ايجاد استرس‌هاي فراوان ناشي از انواع بيماري‌هاي عفوني و غيرعفوني گفت: قطعا روش‌هاي تقويت سيستم ايمني کارايي بالايي در رفع اين معضلات دارد، هرچند که در اين مطالعه اثرات ايمني‌زايي چاي سبز فاقد کافيين مشخص شده است، اما نياز به مطالعات بيشتر در زمينه اثرات اين ترکيب بر جنبه‌هاي مختلف سلامت و بهداشت گونه‌هاي مختلف ماهي وجود دارد که هم اکنون در قالب طرح‌هاي تحقيقاتي و پايان‌نامه‌هاي دانشجويي در حال بررسي است.
استاديار دانشگاه تبريز با اشاره به اهميت پرورش ماهي قزل آلا خاطرنشان کرد: از آنجا که پرورش ماهي قزل آلاي رنگين کمان در جهان بسيار رونق دارد، نتايج اين تحقيق مي‌تواند در سطوح بين‌المللي نيز حائز اهميت باشد.
بر پايه اين گزارش، اين طرح پژوهشي توسط دکتر نجمه شيخ زاده، استاديار دانشکده دامپزشکي دانشگاه تبريز با همکاري دکتر کتايون نفوذي استاديار دانشکده دامپزشکي تبريز، دکتر عباس دل آذر استاد دانشکده داروسازي دانشگاه علوم پزشکي تبريز و مهندس علي خاني اوشاني کارشناس ارشد شيلات از دانشگاه آزاد اسلامي واحد علوم و فنون دريايي تهران طي مدت يک سال در دانشگاه تبريز انجام شده است.
