اخبار دانشگاهی کشور / علمی فرهنگی 01 بهمن 1390 - 21 January 2012
طراحی نانوواکسنی برای مقابله با بیماری سالک
پرتال دانشگاهی کشور به نقل از خبرگزاری فارس: پژوهشگران دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تبریز با همکاری در دانشگاه علوم پزشکی شیراز و شرکت داروسازی اکسیر موفق به طراحی نانوواکسنی برای جلوگیری از بیماری سالک شدند.
پژوهشگران دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تبریز با همکاری همتایان خود در دانشگاه علوم پزشکی شیراز و شرکت داروسازی اکسیر موفق به طراحی نانوواکسنی برای جلوگیری از بیماری سالک شدند.
محمدعلی دانش، فارغالتحصیل دوره PhD داروسازی صنعتی از دانشکده داروسازی دانشگاه علوم پزشکی تبریز، گفت: «هدف پژوهش فعلی، طراحی یک نانوواکسن علیه «لیشمانیازیس» که به سه فرم پوستی، مخاطی و احشایی است و فرم پوستی آن را سالک مینامند، بود.
وی افزود: لیشمانیازیس یک بیماری انگلی صعبالعلاج است و طبق تخمین سازمان بهداشت جهانی (WHO)، حدود 12 میلیون نفر در دنیا به لیشمانیازیس مبتلا هستند که سالانه 60 هزار نفر از آنها میمیرند. لیشمانیازیس در مناطق حارهای و نیمه حارهای و جنوب اروپا دیده میشود. موارد زیادی از عفونت همزمان ایدز و لیشمانیازیس نیز گزارش شده که آمار تلفات را بهصورت چشمگیری افزایش میدهد».
دانش در رابطه با فعالیت صورت گرفته در این تحقیق گفت: در این پروژه، آنزیم نوترکیب سوپر اکسید دیسموتاز انگل لیشمانیا SODB1 که توسط بخش ایمنیشناسی دانشگاه علوم پزشکی شیراز ساخته شدهاست، بهعنوان آنتیژن در نانوذرات کایتوزان بارگذاری شد و از روش خاصی بهنام Ionotropic Gelation برای تهیه نانوذرات حاوی آنتیژن استفاده شد.
فاکتورهایی مانند اندازه، شکل ذره و میزان بارگذاری بهمنظور انتخاب بهترین فرمول برای مطالعات ایمنیشناسی مورد توجه قرار گرفت. در نهایت، بهمنظور ارزیابی خواص ایمنیشناسی واکسن تولید شده، مطالعات حیوانی روی موش BALB/c انجام شد. با توجه به اینکه لیشمانیازیس یک عفونت درون سلولی است، فقط ایمنی سلولی علیه آن موثر است و فعالیت ایمنی همورال باعث تشدید بیماری میشود. پس از تزریق و خونگیری، آنتیبادیهای IgG2a و IgG1 که به ترتیب نشانگر ایمنی سلولی و ایمنی همورال هستند، در سرم موش به روش ELISA که از روشهای ایمنیشناسی بسیار حساس و دقیق برای تشخیص کمی و کیفی آنتی بادی است، تعیین مقدار شد.
پژوهشگر طرح درباره نتایج این تحقیق گفت: نتایج حاکی از آن است که کایتوزان قادر است ایمنیزایی SODB1 را برای ایمنی سلولی افزایش دهد. این کار از روش افزایش سایز آنتیژن برای تحریک بهتر سیستم ایمنی و همچنین از راه نقش ادجوانی کایتوزان انجام میشود. تزریق 3 دوزی و تک دوزی نانوذرات حاوی SODB1 در تحریک ایمنی سلولی نتایج یکسانی را نشان میدهند که بالاتر از سایر گروهها است.
این نتایج امکان ساخت یک نانوواکسن تک دوز علیه لیشمانیازیس و عفونتهای تک یاختهای مشابه را میسر میسازد.گفتنی است که فرمولاسیون SODB1 در نانوذرات کایتوزان، سبب افزایش پایداری این آنتیژن در فرایندهای تولید، حمل و نقل، عمر قفسهای و حتی هنگام تزریق میشود.
به گفته دانش، تاکنون واکسن موثری علیه لیشمانیازیس تأیید نشده است و پژوهش حاضر امید تازهای را در این زمینه ایجاد میکند.
مدیر آزمایشگاههای کنترل کیفیت شرکت داروسازی اکسیر با بیان این مطلب که کایتوزان به کار رفته برای ساخت نانوذرات نسبت به پلیمرهای دیگری که برای ساخت نانوذرات بکار میروند بیخطرتر، ارزانتر و کاملا زیستسازگار و زیست تخریبپذیر است، افزود: روشی که در این پژوهش برای ساخت نانوذرات به کار برده شد، یک فرایند ملایم و کم تنش است که برای بارگیری موثر پروتئینها و سایر مواد حساس در نانوذرات مناسب است.
وی گام بعدی تحقیقاتشان را ادامه مطالعات حیوانی و استفاده از ادجوانتهای دیگر در کنار کایتوزان و اندازهگیری سایر نشانگرهای ایمنی سلولی عنوان کرد و گفت: «ورود یک دارو جدید به بازار حداقل 12 سال زمان نیاز دارد و باید مراحل مختلف تستهای حیوانی و انسانی را بگذراند و به تأیید یکی از سازمانهای بینالمللی برسد که البته حمایتهای سازمان جهانی بهداشت در این زمینه میتواند موثر باشد. زیرا این بیماری بیشتر در کشورهای در حال توسعه دیده میشود و کمتر مورد توجه شرکتهای بزرگ داروسازی دنیا است.
سالک یا لیشمانیاز پوستی یک بیماری پوستی است که عامل ایجاد آن توسط یک نوع پشه به نام پشهخاکی به انسان منتقل میشود و عامل این بیماری انگلی به نام لیشمانیا است.
سالک یک بیماری پوستی طولانی مدت بدون درد و تب است که به دو شکل شهری یا سالک خشک و روستایی یا سالک مرطوب است.