چگونگي سفر به حج با استفاده از سهميهي اروپا
شرح جزييات سفر كاروان دانشجويان ايراني در اروپا به حج
براي نخستين بار کارواني مستقل با حضور حدود پنجاه دانشجوي ايراني در حرکتي خودجوش و بدون استفاده از سهميهي ايران مستقيماً از چند کشور اروپايي به سفر معنوي حج تمتع اعزام شد.
امسال کارواني مستقل از دانشجويان ايراني مقيم اروپا در مراسم حج تمتع حضور دارد که با توجه به دشواريهاي اعزام چنين کارواني و براي آگاهي بيشتر از نحوهي اعزام مستقيم دانشجويان ايراني از اروپا به سفر معنوي حج تمتع با استفاده از سهميههاي اروپا، يوسف قاسمي ـ دبير اتحاديه انجمنهاي اسلامي دانشجويان در اروپا ـ در گفتوگويي تفصيلي با خبرنگار خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) به شرح جزييات آن پرداخت.
ايدهي تشكيل کاروان مستقل حج تمتع براي دانشجويان اروپا چگونه شکل گرفت؟
پشت اين ايده يک نياز هميشگي و واقعي وجود داشت که با همت بالاي دانشجويان دغدغهدار در کشور هلند مطرح شد. منطق کار هم اين بود که به هر حال خيلي از دانشجويان ايراني در اروپا اشتياق زيادي دارند که براي حج تمتع عازم شوند و اگر يک کار جمعي براي همه انجام ميشد، هم صفاي معنوي کاروان بيشتر ميشد و هم اينکه اين امکان وجود داشت با مذاکره و پيگيري شرايط خوبي را براي کيفيت سفر و هزينهها کسب کنيم، ضمن اينکه دانشجويان به فعاليتهاي خودجوش دانشجويي هم اقبال بيشتري نشان ميدهند.
چطور شد که کار از مرحلهي ايده جلوتر رفت و کليد خورد؟
دانشجويان ايراني در هلند هيأت حج را تشکيل دادند و شروع به بررسي شرايط کردند. بعد هم با وجود همهي مشکلات و کمبودها توکل بر خدا کردند و اطلاعرساني برنامه شروع شد. تلاش کرديم که آگهيها به دست بيشترين تعداد دانشجويان در اروپا برسد تا مشتاقان بتوانند از اين فرصت استفاده کنند. تهيهي آگهيها، ارسال به دانشجويان، پاسخ به رايانامهها و هماهنگي سفر، کار دشواري بود که زحمتش برعهدهي همين دوستان بود.
استقبال دانشجويان چطور بود؟
بيشتر از حد توقع بود. 270 نفر ثبتنام اوليه کردند و با توجه به مراحل مختلف تفريباً پنجاه نفر نهايتاً توفيق تشرف پيدا کردند.
کميتهي حج از بيشتر شدن تعداد استقبال ميکرد، چرا که با وجود اضافه شدن زحمتها، قدرت مذاکره را براي دريافت بهترين کيفيت و مناسبترين هزينهها بالا ميبرد. ضمن اينکه کشورهاي اروپايي معمولاً مشکل کمبود سهميهي حج تمتع ندارند. برخي از افراد که ثبتنام اوليه کرده بودند بعداً با توجه به سال تحصيلي و برخي الزامات تحصيلي مجبور شدند انصراف دهند. برخي هم چون تاريخ کارت اقامت دانشجويي آنها هنگام تقاضا، نزديک به زمان انقضا بود، نتوانستند ثبتنام کنند. همانطور که ميدانيد همهي رواديدها از سهميهي کشورهاي اروپايي در حج تمتع تحصيل شده و براي اينکه کسي بتواند در اروپا تقاضاي رواديد حج تمتع کند بايد يا گذرنامهي آن کشور اروپايي را داشته باشد يا اينکه کارت اقامتي داشته باشد که دستكم سه ماه از اعتبارش باقي مانده باشد. کارتهاي اقامت دانشجويي سالانه است و بيشترشان هم در آغاز سال تحصيلي تمديد ميشود.
ثبتنام کنندگان نهايي از چه کشورهايي بودند؟
دانشجويان ايراني از کشورهاي انگليس، هلند، آلمان، فرانسه، اتريش و دانمارک ثبتنام نهايي کردند و بيشترشان هم رواديد گرفتند. از نکات جالب کاروان دانشجويي اروپا، اين است که بيشتر دانشجويان، در مقاطع عالي تحصيل و پژوهش ميکنند و خيليها با خانواده مشرف شدهاند. براي بعضي هم اين سفر معنوي، سرآغاز زندگي مشترک بوده است.
سفر به دو صورت درازمدت و کوتاه مدت ممکن بود و دو نوع سفر با شرايط مشخص طراحي و پيشنهاد شد. با همكاري دوستان دانشجو، سه شماره خبرنامهي ويژهي الکترونيکي منتشر شد تا هم اطلاعرساني ادامه پيدا کند و هم اينکه دوستان براي سفر از نظر شناخت و حال و هواي سفر آماده شوند. اتفاق جالب ديگري هم که افتاد، برگزاري جلسات آموزش زنده براي ثبتنام کنندگان نهايي بود که در فضاي مجازي برگزار شد و از ايران توسط دبيرخانهي نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري در امور دانشجويان خارج از كشور پشتيباني شد.
فايل صوتي اين دورهها هم در اينترنت قرار داده شده است تا دوباره قابل استفاده باشد. در مجموع، شرايط سفر با توجه به قيمت پيشنهادي استثنايي بود. پيش از تشکيل کميتهي حج، دانشجويان مجبور بودند در بيشتر مواقع با کاروانهاي خارجي و با هزينههاي بيشتر و بياطمينان از خدمات و تعهدات اين کاروانها مشرف شوند.
کاروان مستقل حج تمتع دانشجويان ايراني اروپا چه ويژگيهايي دارد؟
شايد مهمترين ويژگي اين باشد که اعزام مستقيماً از اروپا انجام ميشود تا از سهميه داخل استفاده نشود. در اين زمينه همگي اتفاق نظر داشتيم، چرا که سهميهي حج در داخل كشور نسبت به ميزان تقاضا واقعاً محدود است و خيل مشتاقان در ايران سالهاست که چشم انتظار هستند. ويژگي دوم اين سفر، اين بود که فضاي کاروان، دانشجويي است و يک جو صميمي و معنوي خاصي وجود دارد که اين سفر ماندگار را به يادماندنيتر ميکند و انشاءالله تأثير مثبتش هم بيشتر خواهد بود. بالاخره وقتي کاروان منسجم باشد، برنامهها سريع تر پيش ميروند. براي نمونه، سرعت دانشجويان در يادگيري مناسک حج بالاتر است، بنابراين ميتوان زمان بيشتري به برنامههاي فرهنگي، مذهبي سفر با توجه به نيازها و توقعات دانشجويان اختصاص داد.
پيام اين سفر و اعزام اين تعداد دانشجوي ايراني از اروپا به حج تمتع چه ميتواند باشد؟
اين سفر يک فريضهي واجب الهي است و کساني که مشرف شدهاند، نگاهشان بيشتر متمرکز بر اين بوده است که از اين فرصتي که خيليها آرزويش را دارند، نهايت بهره را ببرند. بنابراين جنبهي تشکيلاتي و اجرايي اين کار نقش ثانوي دارد. اساساً همه دوستاني که براي اين کار زحمت کشيدهاند و زمان گذاشتهاند، اميدشان به اين است که در اجر معنوي اين سفر شريک شوند. تصور کنيد اگر در اين سفر، در لحظات انس و آن زماني که دل ميشکند و با معبود راز و نياز خالصانه ميکنند، اگر فقط يک دعاي خير در حق کساني که دستي در کار داشتهاند، شود، بهترين هديه است. بنابراين اگر بخواهيم اين سفر را از اين منظر که چه پيامي به همراه دارد، بنگريم، همين بس که دغدغهي دينداري و معنويت وقتي خالص باشد، ديگر مکان و زمان نميشناسد. اينکه يک دانشجوي مسلمان ايراني بهترين نتايج علمي را در اروپا بهدست ميآورد و در بهترين مجلهها مقاله منتشر ميکند و در عين حال در ثبات شخصيت و اخلاقي بودن اسوه است و تقيد کامل به اسلام و ارزشها دارد، زيباترين پيام، اميدي است که براي دلبستگان و بندگان الهي به همراه دارد. به هر حال همه، امروز از اسلام ستيزي حاکم در اروپا خبر دارند و در اين شرايط مسلمان بودن و ماندن، تلاش مضاعفي ميطلبد. مقام معظم رهبري هم در ديدار صميمي با اعضاي اتحاديهي انجمنهاي اسلامي دانشجويان در اروپا به اين نکتهي مهم اشاره فرمودند و فرزندانشان را با اين مضمون مورد عنايت قرار دادند که در غربت، حفظ ايمان و حفظ انگيزه دشوار است و اين دشواري را دانشجويان متعهد در اروپا انجام دادند و تحمل کردند.
چه توقعي از مسؤولان داريد؟
با توجه به شرايط اين برنامه، بيشتر کارها دانشجويي است و اساساً قابليت اين را ندارد که از طريق مسؤولان در ايران انجام شود. مهمترين قسمتها مذاکره براي کاروان و دريافت رواديد در اروپاست. کمکي که مسؤولان ميتوانند کنند اين است که در زمينهي اطلاعرساني، برنامهريزي فرهنگي و مذهبي و هماهنگي با بعثهي مقام معظم رهبري در عربستان براي حمايت از کاروان دانشجويان ايراني از اروپا و حل مشکلات احتمالي، بيش از پيش همکاري کنند. البته مسؤولان نهاد نمايندگي مقام معظم رهبري و بعثه همکاري خوبي داشتهاند و بهخصوص نمايندهي ولي فقيه در اتحاديه انجمنهاي اسلامي دانشجويان در اروپا، حمايت ارزشمندي داشت و پيگير مسايل بود. در وزارت علوم هم اين ارادهي جدي در مسؤولان وجود دارد که بحث برنامهريزي فرهنگي براي دانشجويان خارج از كشور را اولويت ببخشند و کارهاي خوبي هم شروع شده است.
براي اينکه اين کار ماندگار شود دوستان خيلي تأمل کردند. بالاخره يک کار مهمي انجام شده که تجربههاي ارزشمندي را ايجاد کرده و اعتماد ذي قيمتي را نزد دانشجويان بهدست آورده است. پرسش اساسي هميشه اين بوده که چگونه ميشود تداوم اين حرکت را به نحوي تضمين کرد يا دستكم سازوکاري طراحي کرد که کار قائم به شخص نباشد و تجربهها منتقل شود. مجموع بررسيها و مباحث به اين منجر شد که کميتهي حج و زيارت اتحاديهي انجمنهاي اسلامي دانشجويان در اروپا تشکيل شد. اين کميته داراي يک نظامنامه است و هفت عضو دارد که دبير اتحاديه و مسؤول فرهنگي اتحاديه دو عضو حقوقي آن هستند. کميته پنج عضو حقيقي هم از کشورهاي مختلف اروپا دارد که بيشترين زحمتها را براي برنامهريزي و اجراي کارها بر دوش دارند و با تمام وجود، تلاش خالصانه ميکنند.