آیا استعداد پسرها در درس ریاضی از دخترها بیشتر است؟

آیا استعداد پسرها در درس ریاضی از دخترها بیشتر است؟

شیرزاد عبداللهی
آیا پسران در رشته ریاضی بااستعدادتر از دختران هستند؟ به طور سنتی این اعتقاد حتی در بین دختران شایع است که پسرها در درک و تجزیه و تحلیل مسائل ریاضی توانایی بیشتری دارند و دخترها در علوم انسانی و ادبیات و هنر مستعدترند. انتخاب رشته تحصیلی در دوره متوسطه و دانشگاه معمولا برپایه چنین باوری انجام می شود.
آفتاب: تحقیقات موسسه بین‌المللى آزمون «پیسا» که به ارزیابی توانایی‌های درسی دانش‌آموزان در سطح جهان می‌پردازد، نشان می‌د‌هد که در آلمان دانش‌آموزان پسر در رشته ریاضی نمرات بهتری کسب کرده اند. یک نکته دیگر که این تفکر سنتی را تایید می کند این است که در میان ریاضی‌دانان برجسته جهان، نام هیچ زنی دیده نمی‌شود .

جایزه فیلدز که به عنوان نوبل ریاضی شناخته می‌شود (جایزه نوبل در رشته ریاضی اهدا نمی‌شود) دارای اعتبار بین المللی است. این جایزه هر چهار سال یک بار به ریاضی‌دانان جوان (کمتر از چهل سال) که کار با اهمیتی در ریاضی انجام داده باشند، اهدا می‌شود. در میان برندگان این جایزه از سال 1954 تا کنون حتی نام یک زن دیده نمی شود. برندگان المپیادهای بین المللی ریاضی، فیزیک و حتی شیمی هم حدودا 90 درصد پسر هستند و 98 درصد برندگان جوایز نوبل فیزیک هم که با ریاضیات مرتبط است مرد هستند.

چنین آمارها و داده هایی ممکن است ما را به این باور قطعی برساند که پسرها از نظر ذاتی در رشته ریاضی با استعدادتر از دخترها هستند. پژوهشگران دانشگاه ویسکونسی مدیسون آمریکا با در اختیار داشتن تحقیق سال 2009 موسسه «پیزا» و تحقیق بین‌المللی «تیمز» سال 2007 که سطح دانش و عملکرد دانش‌آموزان کشورهای مختلف جهان را بررسی می‌کند، نمرات ریاضی دانش‌آموزان دختر و پسر را با هم مقایسه کردند.

هدف این بود که روشن شود آیا تفاوت در نمره ریاضی بر اساس جنسیت افراد عمومیت دارد؟ و آیا این تفاوت ناشی از تفاوت های بیولوژیکی و غیر قابل تغییر است؟ نتایج این بررسی ها نشان داد که در کشورهایی مانند مراکش، ‌هلند و ارمنستان، تفاوتی میان نمرات دانش‌آموزان دختر و پسر در رشته ریاضی دیده نمی‌شود و در اندونزی و تونس حتی فهم ریاضی دخترها بهتر از پسرها است. بنابراین قطعیت این گزاره که تفاوت نمره ریاضی دختران و پسران موضوعی ژنتیکی و مرتبط با جنسیت است زیر سوال رفت.

در آمریکا تفاوت میان نمرات ریاضی دخترها و پسرها در 50 سال گذشته هر سال‌ کمتر شده است. در حالی‌که در دهه هفتاد میلادی در برابر هر 13 پسر مستعد در رشته ریاضی یک دختر وجود داشت، اکنون در برابر هر 3 پسر یک دختر دیده می‌شود. در آمریکا آمار دخترانی که در رشته‌های مرتبط با ریاضیات تحصیل کرده‌اند، در 50سال گذشته از 5به 30 درصد افزایش پیدا کرده است. در برخی از کشورهای خارومیانه مانند بحرین و عمان، درحالی‌که دخترها در مجموع نمرات خوبی در رشته ریاضی نداشته‌اند، نمرات پسرها بدتر بوده است.

این بررسی‌ها برخی محققان را به این نتیجه رسانده که بر خلاف تصور سنتی، استعداد پسرها در رشته ریاضی ذاتی نیست و تفاوت در درک ریاضی جنبه ژنتیکی و ارثی ندارد. اگر این چنین بود، دخترها امکان پیشرفت قابل ملاحظه در سالهای اخیر را نداشتند. پژوهش‌گران با اشاره به شاخص‌های توسعه انسانی، از جمله تحصیلات، سلامت و موقعیت سیاسی هر کشور به این نتیجه رسیده‌اند که هرچه برابری جنسیتی در یک جامعه بیشتر باشد، استعداد ریاضی دانش‌آموزان آن جامعه (دختر و پسر) نیز بیشتر است.

پژوهش‌گران آمریکایی می‌گویند: «یک مادر تحصیل‌کرده و شاغل که درآمد خوبی داشته باشد، فرزندان با استعدادتری در رشته ریاضی دارد. فرقی هم نمی‌کند که فرزندان او پسر باشند یا دختر.». این پژوهش‌گران با توجه به باور عده‌ای که معتقدند افزایش حقوق اجتماعی زنان به معنای کاسته شدن از حقوق مردان است، تأکید می‌کنند: با افزایش حقوق زنان، استعداد ریاضی دختران و پسران نسل بعد شکوفاتر می‌شود و مردان و زنان هر دو از برابری اجتماعی سود می‌برند.

پژوهشگرانی که نتایج آزمون های استاندارد و بین المللی را کشور به کشور بررسی کرده اند، متوجه شده اند که فاصله جنسیتی در ریاضیات در جوامعی که از تساوی جنسیت بیشتری برخوردارند، کم می شود و یا کاملاً از بین می رود. به عنوان نمونه در پنج کشور سوئد، نروژ، فنلاند، ایسلند و نیوزیلند که رتبه اول تا پنجم جهان را از نظر برابری جنسیتی دارند، تفاوتی بین استعداد ریاضی دختران و پسران دیده نمی شود.