ارزش دانشگاه آزاد: 40 تا 250 میلیارد دلار
عضو هیئت امنای دانشگاه آزاد گفت: در بررسی غیرمنطقه‌ای كه انجام شد برآورد ما این است كه قیمت اموال دانشگاه آزاد اسلامی حدود 250 هزار میلیارد تومان است.
به گزارش بورس نیوز به نقل از فارس، زارع گفت: برای بیان خلاصه دستاوردهای این دانشگاه باید به 2میلیون و 850 هزار فارغ‌التحصیل، 1میلیون و 500 هزار دانشجو، بیش از 60 هزار نفر دانش‌آموز اشاره كنم كه از دستاوردهای زیبایی است كه توانسته از نظر سخت‌افزاری و نرم‌افزاری به كشور كمك كند، مثلاً كمك سخت‌افزاری این بوده كه در جلوگیری از مهاجرت‌ها در بسیاری از شهرستان‌ها نیز موثر بوده است و در برخی نقاط، بخش‌هایی مانند ارسنجان و یا بناب به شهرستان تبدیل شده‌اند كه این اتفاقات از بعد سخت‌افزاری بود.
در بعد نرم‌افزاری نیز شاهد دگرگونی باورها بودیم و در بسیاری موارد دانشگاه آزاد اسلامی رتبه اول اقامه نماز و قرآن را كسب كرده است و حتی فراتر از آن توانسته فرهنگ مردم را بالا ببرد، اكنون مردم به این نتیجه رسیده‌اند كه باید به دنبال تحصیلات تكمیلی باشند، به صورتی كه اكنون 800 هزار نفر داوطلب مقطع ارشد در كشور حضور دارند كه این موارد نقش دانشگاه آزاد اسلامی به عنوان بازوی دوم آموزش عالی كشور را به خوبی نشان می‌دهد.
در مورد دستاوردهای دانشگاه آزاد اسلامی باید بگویم كه این یادگار حضرت امام(ره) و این شجره طیبه به جایی رسیده كه در پایان مجلس هفتم 255نماینده مجلس لوحی را امضا كردند كه لوح افتخار كشور است و نه دانشگاه آزاد اسلامی، چون یك فردی مانند آقای جاسبی كه رئیس دانشگاه آزاد اسلامی است به عنوان یك مدیر ارزشی معرفی شده و از مقام معظم رهبری به دلیل پشتیبانی از دانشگاه آزاد اسلامی تشكر كرده‌اند.
* فارس: در بیانیه هیئت مؤسس و مصاحبه‌های شما اعلام شد كه وقف با موافقت رهبر انقلاب صورت گرفته است. ولی این خبر از طرف دفتر ایشان به صراحت تكذیب شد.
- زارع: ما بر این موضوع تاكید كردیم كه این كار با نظر فقهی ایشان انجام شده است، اما دوستان در نوشتن به نظر خودشان خواستند آن را خلاصه كنند و نوشتند كه با نظر ایشان انجام شده است. در حالی كه اگر كلمه فقهی حذف شود، مفهوم جمله كاملا عوض می‌شود. چون مقام معظم رهبری مجتهد است و استیذان به معنای اجازه حكومتی می‌شود، در حالی كه ایشان نظر فقهی داده بودند و این مساله در آخرین جلسه شورایعالی انقلاب فرهنگی نیز مطرح شد.
* فارس: بحث وقف مطرح شد؟
- زارع: بله، این موضوع مجددا مطرح شد كه همان جا هم اعلام شد كه نظر فقهی ایشان بوده و همه هم قبول كردند. چون برخی بزرگان غیر از آقای جاسبی در شورایعالی هستند كه همزمان در هیات موسس دانشگاه آزاد اسلامی هم حضور دارند و آنها نیز اعلام كردند كه ما هم اطلاع داریم. اكنون مساله وقف هم از نظر ما و هم از نظر تمام دوستان تمام شده است و اخیراً هم آقای هاشمی رفسنجانی به این نكته كه از مقام معظم رهبری پرسیده‌اند، اشاره كردند.
* فارس: حرف آقای هاشمی این بود كه من از مقام معظم رهبری استفتاء كردم كه هیات موسس می‌توانند وقف كند كه مقام معظم رهبری می‌فرمانید، می‌توانید! حالا بحث دیگری كه مطرح است این است كه اصلا چه مقدار از اموال دانشگاه آزاد متعلق به هیات موسس است؟
- زارع: هیچی متعلق به هیات موسس نیست.
* فارس: خب، حالا چه مقدار از این اموال برای دولت و چه مقدار برای مردم است؟
- زارع: چیزی از اموال دانشگاه آزاد اسلامی متعلق به هیات موسس و یا حتی دولت نیست البته بررسی بیشتر هم در زمینه دولت در حال انجام است.
* فارس: پس این زمین‌هایی كه دولت به دانشگاه آزاد واگذار كرده است...
- زارع: می‌گویم برایتان، بودجه دانشگاه آزاد اسلامی در ابتدا فقط 10 میلیون ریال بود. ولی اكنون برآورد منطقه‌ای حدود 40 هزار میلیارد تومان در گزارش‌های اولیه است. در بررسی غیرمنطقه‌ای كه انجام شد برآورد ما این است كه قیمت اموال دانشگاه آزاد اسلامی حدود 250 هزار میلیارد تومان است كه این برآورد نیز نهایی نشده است. البته ما تنها چیزی را وقف كرده‌ایم كه در سند به نام دانشگاه آزاد اسلامی خورده باشد، اگر چیزی در حال سند خوردن است بررسی می شود و تا زمانی كه سند نخورده، هنوز تكلیف آن مشخص نیست.
* فارس: این 250 هزار میلیارد تومان سنددار است؟
- زارع: اموال در این حدود است، اما هنوز قطعی نشده است. برخی از اموال دانشگاه آزاد اسلامی سند خورده است و ما ادعا و اعتقاد داریم كه دانشگاه آزاد اسلامی نماد زیبای اجرای اصل 44 قانون اساسی است. اصل 44 قانون اساسی شامل 3 ركن است، دولتی، خصوصی و یا تعاونی.
*فارس: خب، حالا دانشگاه آزاد جزو كدام یك از اینها است؟
-زارعی: دانشگاه آزاداسلامی جزو هیچ كدام از این 3 دسته نیست.
*فارس: جالب شد! پس چطور نماد زیبای اجرای اصل 44 قانون اساسی است؟
-زارعی:ببینید! برخی مواقع می‌شود یك مورد، نماد باشد اما عین آن نباشد. زیبایی این كار در همین است كه یك سری امكانات كه از طرف افراد به دانشگاه آزاد اسلامی داده شده و یا املاكی از دولت با قیمت منطقه‌ای خریداری شده و به نوعی اصل 44 اجرا شده است. زیبایی آن در این است كه در این مورد، اموال به ملت ایران اختصاص می‌یابد، چون وقف است.
منتها این وقف تضمین جاودان ماندن آن است و دیگر كسی نمی‌تواند در آن تبدیلی ایجاد كند. قبلاً در اساسنامه این طور بود كه اگر دانشگاه منحل شود، اموال آن در اختیار دولت و یا وزارت علوم قرار می‌گرفت اما اكنون كه وقف شده است، هیچ كس نمی‌تواند تبدیلی انجام دهد و این كار فقط در دست نظام آموزش عالی است. این وقف، وقف عام برای آموزش عالی و جوانان كشور است كه ممكن است در آن صندوق‌هایی تعبیه كنند كه به نخبگان بیشتر رسیدگی كنند و امور دیگری هم می‌تواند در این زمینه انجام شود. این كار یكی از مواردی است كه در تاریخ به عنوان یادگار زیبایی خواهد بود كه به نظر بنده تا زمان ظهور حضرت حجت(عج) باقی می‌ماند.
* فارس: آقای دكتر! بحث وقف اموال دانشگاه آزاد از چه زمانی مطرح شد؟
- زارع: از حدود یك سال و نیم پیش مطالعه می‌شد.
* فارس: یعنی تقریبا از همان زمانی كه بحث‌های مربوط به اصلاح اساسنامه مطرح شد.
- زارع: نه! قبل از آن هم بود، خیلی قبل‌تر از آن.
* فارس: چون شائبه‌های جدی مطرح است مبنی بر اینكه ...
- زارع: آن چیزی كه من می‌گویم مربوط به زمانی است كه این موضوع خیلی جدی‌تر شد، من یك مثالی می‌زنم تا در تاریخ هم بماند. بنده خودم از افرادی هستم كه اجازه می‌گرفتم و وجوهاتم را به دانشگاه آزاد اسلامی می‌دادم، چون آن زمان آقای هاشمی گفته بودند كه از حضرت امام(ره) هم مجوز گرفته‌ام. ما آن را اعلام نكردیم ولی خودمان به آن عمل كردیم، چون دانشگاه آزاد اسلامی متعلق به فردی خاص نبوده است، در حالی كه برخی تلاش می‌كردند دانشگاه آزاد اسلامی را متعلق به فرد خاصی نشان دهند كه اینطور نیست. به نظر من بحث وقف این مساله را هم روشن كرد. اكنون افرادی كه خارج از كشور هستند و دوست دارند اموال خود را وقف كنند ولی آن را به دولت نمی‌دهند و وقف جای دیگری هم نمی‌كنند، می‌توانند اموال خود را وقف دانشگاه آزاد اسلامی كنند.
* فارس: یعنی اگر بحث اصلاح اساسنامه در شورایعالی انقلاب فرهنگی مطرح نمی‌شد، باز هم بحث وقف اموال دانشگاه آزاد را پیگیری می‌كردید؟
- زارع: بله! منتها اینكه با این سرعت انجام می‌شد یا خیر را نمی‌توان نظر داد.
* فارس: آقای دكتر! هیئت مؤسس دانشگاه آزاد قرار بود اساسنامه این دانشگاه را اصلاح كند و آن را تحویل شورای عالی انقلاب فرهنگی بدهد اما این كار را نكرد.
- زارع: نه اینكه این كار را نكرد، بلكه موضوع وقف به حدی وقت آنها را گرفت كه به اصلاح اساسنامه به تاخیر افتاد. البته در این خصوص كارهایی كرده‌اند كه به نظرم به زودی اساسنامه اصلاح شده را تحویل خواهند داد. من عضو هیات امنا هستم، حتی بعد از هیات موسس، موضوع وقف در هیات امنا هم مطرح شد و نظر مشورتی هیات امنا نیز در این مورد گرفته شد كه بنده هم در آن جلسه صحبت كردم.
* فارس: پس موافقید كه كار هیات موسس به نوعی موازی‌كاری با شورای عالی انقلاب فرهنگی است؟ صادقانه‌اش این است كه بگوییم هیئت مؤسس دانشگاه آزاد می‌خواهد با ترفندهای خاص، مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی را خنثی كند.
- زارع: نه اینطور نیست، طبق اساسنامه، هرگونه تغییر در اساسنامه باید اول در هیات موسس باشد و سپس به شورایعالی ارسال شود.
* فارس: هیات موسس خودش این كار را انجام نداد.
- زارع: نه، دارد انجام می‌دهد، هیات موسس این بحث را واقعاً شروع كرده بود. هیات موسس فقط باید در توسعه دانشگاه آزاد اسلامی و سیاست‌های كلی نقش داشته باشد. باقی امور به عهده هیات امنا است. هیات موسس همواره جلسه دارد و موضوعات را در ابعاد مختلف بررسی می‌كنند. موضوع اصلاح اساسنامه جزو برنامه‌های هیات موسس است.
* فارس: یعنی هیات موسس هنوز دارد اساسنامه را اصلاح می‌كند؟
- زارع: بله.
* فارس: اما شورایعالی انقلاب فرهنگی كه رأساً این كار را آغاز كرده است.
- زارع: اشكالی ندارد.
* فارس: چطور اشكالی ندارد؟ شورایعالی از یك طرف در حال اصلاح اساسنامه است، هیئت مؤسس هم كه این فرصت تقریبا2 ساله را به جای صرف كردن برای اصلاح اساسنامه، به دنبال راهی برای فرار از مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌گشته، اكنون به موازات این شورا در حال اصلاح اساسنامه است؟ پس كدام یك از اصلاحیه‌ها اجرایی می‌شود؟
-زارع: به نظر من چون هدف تكمیل روند دانشگاه است، در نهایت این دو مجموعه برای اجرای اساسنامه و تكمیل آن اقدام خواند كرد..
* فارس: شورایعالی انقلاب فرهنگی به هیات موسس دانشگاه آزاد تقریبا حدود 2 سال برای اصلاح اساسنامه وقت داده بود، اما آقای مخبر اعلام كرد كه هیات موسس دانشگاه آزاد اساسنامه اصلاح شده را به این شورا ارائه نكرده و به همین دلیل شورایعالی انقلاب فرهنگی راساً اقدام به اصلاح اساسنامه كرده است. حالا اگر هیات موسس هم از یك سو اساسنامه اصلاح كند كه نمی‌شود.
- زارع: فرض كنید شورایعالی انقلاب فرهنگی این كار را انجام بدهد، اما این طور نیست كه دیگر دیگر نیاز به تكمیل نباشد. یعنی اساسنامه دینامیك است و همواره می‌تواند تغییر كند و این تغییر زیباست؛ اما در نهایت هماهنگی‌های لازم برای اجرای اساسنامه اصلاح‌شده انجام می‌شود. ما اعتقاد داریم كه نظارت شورایعالی انقلاب فرهنگی بر دانشگاه آزاد اسلامی یك حسن است، چون با این نظارت، هم در بعد كیفی و هم در بعد كمی، از نظرات این شورا بهره‌مند می‌شویم. اما یك سری امور دیگر مثل وقف نیز مطرح است كه ممكن است در این مورد آنها نیز اعلام نظر كنند، اما نظر آنها به صورت كلی تعیین‌كننده نیست و نظر هیات موسس در این زمینه تعیین كننده است. اكنون صیغه وقف را خوانده‌اند و اعتقاد هیات موسس نیز همین است كه مثلا در موضوعی مثل خرید و فروش یك ساختمان از اختیارات مربوط به مسئولان دانشگاه است.
* فارس: یعنی شما می‌فرمایید كه وقف نباید به تایید شورایعالی انقلاب فرهنگی برسد؟ ولی نظر آقای مخبر دزفولی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، اعضای این شورا و حقوقدانان چیز دیگری است...
- زارع: خیر، من اعتقاد دارم در هر حال نظر شورایعالی انقلاب فرهنگی راهگشا خواهد بود.
* فارس: به شرطی كه مشكل قانونی نداشته باشد.
- زارع: حتما ندارد كه ایشان می‌گویند.
* فارس: اگر فرضا بپذیریم كه ادعای دانشگاه آزاد درباره استفتا از رهبر انقلاب درست هم باشد، خودتان می‌گویید كه مقام معظم رهبری به صورت كلی فرموده‌اند كه از نظر "فقهی " اشكال ندارد هیئت مؤسس وقف كند.
- زارع: قانونی هم اشكالی ندارد، چون اساسنامه این اختیار را برای آنها گذاشته است.
* فارس: به هرحال مراحل قانونی باید طی شود.
- زارع: این درست مثل این است كه هیات موسس یك ساختمان را برای اشخاص نمی‌توانند بفروشند و یا بخرند، منتها سیاست كلی دانشگاه را باید هیات موسس تعیین كند. مثلاً ما اگر یك ساختمانی را می‌خواهیم بفروشیم و یا بخریم در سیستم دولتی باید سازمان برنامه و بودجه نظارت كند، در اینجا نیز هیات امنا از طرف هیات موسس نظارت دارد.
* فارس: هیات امنا بر وقف نظارت می‌كند؟
- زارع: نه! بر ساخت و ساز‌ها و امور مالی نظارت می‌كند. وقف یك چیز دیگر است. وقف حتماً باید هیات نظارت داشته باشد، در وقف هیات موسس واقف است و متولی وقف و هیات ناظر نیز وجود دارد كه بعداً اعلام خواهد شد.
* فارس: یعنی بحث وقف به شورایعالی انقلاب فرهنگی ربطی ندارد؟ چون باز هم با همان مطلبی كه شما گفتید تفاوت دارد.
- زارع: موضوع وقف بسیار ظریف است، به نظر بنده نقش شورایعالی انقلاب فرهنگی در بعد نظارت است، مانند همان نظارتی كه بر مسائل آموزشی دانشگاه آزاد اسلامی دارد، ولی مصوبات شورایعالی انقلاب فرهنگی در جهت اصلاح دانشگاه است.
* فارس: آقای مخبر دزفولی در گفتگو با فارس تأكید كرده‌اند كه وقف اموال دانشگاه آزاد باید به تایید شورایعالی انقلاب فرهنگی برسد، در غیر این صورت وجهه قانونی ندارد.
- زارع: در این خصوص خود عزیزان هیات موسس اظهارنظر خواهند كرد و در این زمینه توافق می‌كنند. هر برداشتی قابل تصحیح است اما برداشت من این است كه هیات موسس كه چندین مجتهد در آن عضو هستند و همچنین افرادی مانند حجت‌الاسلام قمی كه نماینده مقام معظم رهبری در دانشگاهها بودند، آقای ولایتی، آقای هاشمی رفسنجانی و حتی آقای جاسبی در مورد وقف به جایی می‌رسند كه حاضر می‌شوند در حضورشان به صورت دسته جمعی صیغه وقف اموال خوانده شود. مانند صیغه عقد و محرمیت! بنابراین از نظر كلی تمام شده است.
* فارس: اگر صیغه بدون اذن ولی خوانده شود باطل است.
- زارع: وقتی صیغه عقد خوانده می‌شود، از نظر شرعی كار تمام است ولی برای ثبت در دفاتر یك سری كارها دارند كه برای بعدها مشكلی ایجاد نشود و باید این كارها را هم انجام دهند.
* فارس: من عرض كردم كه اگر صیغه بدون اذن ولی خوانده شود باطل است.
- زارع: اتفاقا اینها اذن ولی را هم گرفته‌اند، چرا كه نظر مقام معظم رهبری به عنوان نظر فقهی ایشان گرفته شده است.
* فارس: اما شما می‌گویید نظر فقهی، یعنی باید این راه حقوقی را هم طی كند.
- زارع: می‌دانم، پاسخ این سوال پس از اعلام رسمی مصوبات شورایعالی انقلاب فرهنگی داده خواهد شد.
* فارس: عذرخواهی می‌كنم، اگر استیذان بود؛ حرف شما درست بود و شورایعالی انقلاب فرهنگی و وزارت علوم نمی‌توانستند كاری كنند، اما ...
- زارع: مالكیت 2نوع است. حقیقی و حقوقی. هیات موسس مالكیت حقیقی ندارند ولی مالكیت حقوقی دارند، یعنی مثل یك شركت است. چون دانشگاه آزاد اسلامی هم ابتدا مانند یك سازمان غیرانتفاعی ثبت شد و بعدها چون مربوط به آموزش عالی می‌شد، زیر مجموعه شورایعالی انقلاب فرهنگی شد و در آنجا اساسنامه‌اش تایید شد. بنابراین در مورد وقف نیز نظر فقهی مقام معظم رهبری تعیین‌كننده بوده است. حالا ممكن است شورایعالی انقلاب فرهنگی برای تكمیل این كار پیشنهادهایی بدهد.
من معتقدم كلیات این موضوع مانند كلیات بحث راه‌اندازی دانشگاه است. كلیات دانشگاه وقتی تصویب شد، برخی می‌گفتند این دانشگاه كه جایی ثبت نشده چطور می‌تواند دانشجو جذب كند، اما حضرت امام(ره) كه 10 میلیون ریال هدیه دادند نگفتند اول مجوز بگیرید، بلكه زمانی كه ایشان آن مبلغ را اهدا كردند از نظر ما خودش مجوز بود. در موضوع وقف هم نظر فقهی مقام معظم رهبری مانند آن است، یعنی وقف انجام شده و كارش تمام است و هر موسسه‌ای مثل شورایعالی انقلاب فرهنگی و یا حتی صاحب‌نظران می‌توانند نكات تكمیلی ارائه دهند و مراحل آن نیز در حال انجام است، چون كسانی كه در این كار با ما همكاری كرده‌اند سال‌ها دست‌اندر‌كار وقف بودند و بی‌اطلاع نبوده‌اند.
نظرات شخصیت‌های فقهی و حقوقی جمع‌آوری شده و هیات موسس هم صیغه وقف را جاری كرده و از نظر ما كار تمام شده است. مراحل تكمیلی هم در حال انجام است و اكنون در حال بررسی هستیم كه در اموال دانشگاه آزاد اسلامی مواردی وجود دارد كه به آن تعلق نداشته باشد و یا سندش به نام دانشگاه آزاد اسلامی نباشد.
