---

جزئيات آزمون نيمه‌متمركز دكترا و پاسخ به برخي ابهامات موجود

آزمون دكتراي نيمه متمركز براي اولين‌‌بار در فروردين‌ماه 1390برگزار مي‌شود و بر اساس آئين‌نامه جديد، پذيرش دانشجوي دكتري از امسال داراي 2 مرحله برگزاري آزمون شامل زبان، آزمون استعداد و دروس مشترك تحصيلي و مصاحبه دانشگاه‌هاي مجري است. اين آزمون با توجه به اهداف و سياست‌هاي كلان وزارت علوم، تحقيقات و فناوري در جهت بهبود سنجش علمي داوطلبان آزمون‌هاي دوره دكتري تخصصي و با توجه به افزايش ظرفيت دانشگاه‌ها در مقطع دكتري و افزايش چشمگير فارغ‌التحصيلان مقطع كارشناسي ارشد در رشته‌هاي مختلف از دانشگاه‌هاي گوناگون و همچنين تقاضاي روزافزون آنها براي ورود به دوره دكتري، از سوي سازمان سنجش آموزش كشور در 9 گروه‌ آزمايشي علوم انساني، علوم پايه، فني و مهندسي، كشاورزي، هنر، دامپزشكي، پزشكي، زبانهاي خارجي و تربيت بدني و علوم ورزشي طراحي و اجرا مي‌شود. با وجود ابلاغ آئين‌نامه و توضيحات مكرر برخي از مسئولان مربوطه در وزارت علوم و سازمان سنجش در خصوص جزئيات اين آزمون و مزاياي آن براي دانشجويان، دانشگاه‌ها و در مجموع نظام آموزش عالي كشور، همچنان سوالات و ابهامات مختلفي در اين خصوص در بين متقاضيان آزمون مقطع دكتراي كشور وجود دارد كه در اين گزارش به برخي از اين مسائل پاسخ داده شده است. نخستين مساله زمان برگزاري اين آزمون بود كه بسياري از داوطلبان نسبت به آن بي اطلاع بوده و خواهان مشخص شدن زمان دقيق آزمون بودند، در همين زمينه ابراهيم خدايي معاون سازمان سنجش از برگزاري آزمون در فروردين سال آينده و ثبت‌نام متقاضيان در بهمن 89 خبر داده است؛ ثبت‌نام آزمون دكتراي نيمه‌متمركز از سوم بهمن‌ماه آغاز مي‌شود و تا 10 بهمن‌ماه نيز ادامه دارد و اين آزمون در روز 25 فروردين‌ماه سال 1390 برگزار مي‌شود. بر اساس اين گزارش، نتايج اوليه آزمون دكتراي نيمه متمركز اواخر ارديبهشت‌ماه 90 به دانشگاه‌ها ارائه مي‌شود و داوطلباني كه مدرك كارشناسي ارشد دارند يا دانشجوي سال آخر مقطع كارشناسي‌ارشد هستند و تا شهريورماه 90 مدرك فارغ‌التحصيلي خود را دريافت مي‌كنند، حق شركت در اين آزمون را خواهند داشت. مساله بعدي به منابع اين آزمون اختصاص داشت كه اين منابع در رشته‌هاي مختلف نيز از طريق سايت سازمان سنجش اعلام شده است، البته تا هفته گذشته منابع برخي رشته‌ها از جمله رشته مهندسي فناوري اطلاعات همچنان نامشخص بود كه اين مشكل نيز برطرف شده تا متقاضيان، شرايط مناسب‌تري براي تعيين وضيعت خود داشته باشند. در همين زمينه مواد امتحاني اين رشته‌ها نيز مشخص شده و همراه با برخي جزئيات و توضيحات جديد در سايت سازمان سنجش در دسترس داوطلبان و متقاضيان شركت در آزمون نيمه‌متمركز دكترا قرار گرفته است. در كنار منابع آزمون، نحوي طراحي سوالات نيز اهميت خاصي دارد چون معمولا داوطلبان نحوي مطالعه و برنامه‌ريزي درسي خود را بر اساس تستي يا تشريحي بودن آزمون‌هاي پيشرو تنظيم مي‌كنند؛ در اين خصوص نيز اعلام شده است كه پاسخ‌هاي كوتاه هم آزمون اضافه شده و تنها سوالات تستي نحواهد بود؛ يعني اين آزمون تركيبي از تستي و پاسخ‌كوتاه خواهد بود و سوالات دروس كمي مانند رياضي، آمار، روش تحقيق، زبان و استعداد تحصيلي به صورت پاسخ‌كوتاه طراحي مي‌شود. به گزارش فارس، با توجه به اينكه آزمون زبان نيز در مرحله اول اين آزمون گنجانده شده است، سوالات زيادي به اين موضوع اختصاص دارد و برخي از داوطلبان همچنان درباره نحوي برگزاري آزمون زبان ابهاماتي دارند؛ همانطور كه گفته شد آزمون نيمه‌متمركز دكترا طي دو مرحله برگزار مي‌شود، يعني صبح همان روز آزمون زبان و استعدادهاي تحصيلي برگزار خواهد شد و بعدازظهر هم آزمون دروس تخصصي برگزار مي‌شود. سازمان سنجش هم با صدور اطلاعيه‌اي اعلام كرد كه آزمون زبان انگليسي در سطح آزمون تافل، توليمو، آيلتس و شامل سه بخش دستور زبان، واژگان و درك مطلب است، ضمن اينكه آزمون استعداد تحصيلي كه براي گروه‌هاي آموزشي 9 گانه جداگانه طراحي مي‌شود، شامل بخش‌هاي درك مطلب، كميتي، تحليلي و منطقي، تجسمي (براي رشته‌هاي فني و مهندسي) است. البته بايد توجه داشت كه برخي از داوطلبان در آزمون‌هاي زبان عمومي دانشگاه‌هاي كشور ثبت‌نام كرده‌ و هزينه‌اي پرداخت كرده‌اند، يعني خود را براي آزمون‌هاي داخلي آماده كرده‌اند. همچنين برخي از روساي دانشگاه‌ها و بعضي از كارشناسان هم بحث استقلال دانشگاه‌ها را مطرح مي‌كنند و معتقدند كه اين طرح استقلال دانشگاه‌ها را خدشه‌دار كرده است، اما ابراهيم خدايي معاون سازمان سنجش با رد اين شائبه و با تاكيد بر اينكه نمره داوطلب در مرحله اول به صورت مطلق كنار مي‌رود، تصريح كرد: "پذيرش نهايي داوطلب بر اساس نمره دانشگاه و حد نصابي كه خود دانشگاه اعلام كرده است، انجام مي‌شود، يعني دانشگاه در بحث نمره‌دهي در مرحله دوم و حدنصاب اعلام كردن، اختيار تام دارد و پذيرش نهايي هم صرفا بر اساس نمره اعلامي دانشگاه انجام مي‌‌شود. " اين توضيحات نشان مي‌دهد كه آزمون مرحله اول تاثيري در پذيرش نهايي داوطلب ندارد، يعني اين مرحله تنها يك فيلترينگ ابتدايي است، البته مساله ديگري كه بيشتر از سوي دانشجويان پيگيري مي‌شود اين است كه پيش از اين بعضا برخورد‌هاي سليقه‌اي در آزمون دكترا مانع از قبولي داوطلبان مي‌شد كه اين مشكل در مرحله مصاحبه كه باز هم بر عهده دانشگاه گذاشته شده، وجود خواهد داشت. معاون سازمان سنجش در توضيح اين مساله هم اظهار داشت كه "داوطلب بعد از موفقيت در آزمون مرحله اول، 10 دانشگاه را انتخاب مي‌كند و بر اساس آن داوطلب به 3 دانشگاه معرفي مي‌شود و دانشگاه‌ها نيز به آن داوطلب نمره مي‌دهند و پذيرش نهايي بر اساس ظرفيت دانشگاه و نوع انتخاب داوطلب انجام خواهد شد. يعني ممكن است كه يك داوطلب در انتخاب اول خود، نمره 60 را كسب كرده باشد ولي با همين نمره در بين ظرفيت 5 نفري آن دانشگاه، نفر چهارم باشد و در آن دانشگاه پذيرفته شود. " به هر حال كاملا مشهود است كه تا كنون در برخي دانشگاه‌ها، گزينش سليقه‌اي انجام مي‌شد، اما با اجراي اين طرح ضمن حفظ استقلال دانشگاه‌ها، شانس داوطلبين براي قبولي در دانشگاه‌هاي برتر را افزايش يافته و اين برخوردهاي سليقه‌اي نيز بسيار كمتر خواهد شد، يعني پس از انجام كليه مراحل آزمون، نتايج نهايي براساس اولويت انتخاب داوطلب، نمره ارسالي دانشگاه‌ها، ظرفيت‌هاي هر رشته و حد نصاب اعلام شده توسط دانشگاه پذيرنده از طريق سازمان سنجش آموزش كشور اعلام مي‌شود و پذيرش نهايي بر اساس نمره ارسالي دانشگاه‌ها انجام خواهد شد و نمره اوليه داوطلب در پذيرش نهايي تاثير نخواهد داشت. نكته مهم ديگر اين است كه ممكن است برخي دانشگاه‌ها اساسا در مقابل اين مصوبه مقاومت كرده و خودشان اطلاعيه‌هايي براي برگزاري دوره‌هاي دكترا صادر كنند كه ابوالفضل حسني مديركل دفتر گسترش و برنامه‌ريزي آموزش عالي وزارت علوم اين مساله را مربوط به فراخوان‌هاي قبلي دانسته و با بيان اينكه برخي از دانشگاه‌ها كه آزمون دكتراي سال 89 خود را پيش از اين برگزار نكرده بودند، فراخوان خود را منتشر كرده‌اند، گفت: "در اين زمينه سعي كرديم به شكلي عمل كنيم كه دانشگاه‌هايي كه از گذشته براي آزمون دوره دكتراي خود اقدام كرده بودند، اين فراخوان را منتشر كنند ولي براي دوره‌هاي جديد اجازه اعلام فراخوان نداديم. " وي با تاكيد بر اينكه پذيرش سال 90 آزمون دكترا بر اساس آئين‌نامه ابلاغ شده و به صورت يكپارچه برگزار مي‌شود، گفت: "البته برخي موارد استثنا هم دارد، مثلا دانشگاه‌هاي وابسته به مراكز نظامي، انتظامي، امنيتي و دانشگاه‌هايي كه منحصراً از طلاب جذب دانشجو دارند، جزو همين استثتاها هستند كه اين موارد قبلاً هم استثنا بوده است. " البته خدايي معاون اجرايي سازمان سنجش و آموزش كشور نيز در همين خصوص تصريح كرده است كه "براي سال 90 صرفاً پذيرش از طريق همين آئين‌نامه است و هيچ دانشگاهي براي سال 90 فراخوان نداده است. " به گزارش خبرگزاري فارس آزمون نيمه متمركز دكترا با هدف تحقق عدالت آموزشي و ايجاد فرصت برابر براي متقاضيان ورودي به دوره دكتري، سنجش علمي داوطلبان ورود به دوره دكتري، ايجاد وحدت رويه و هماهنگي دانشگاه با سياست‌هاي وزارت علوم در پذيرش دانشجو، كمك به دانشگاه براي پذيرش دانشجويان مستعد در دوره دكتري، كمك به موسسات و وزارتخانه‌ها جهت ارزشيابي متقاضيان استخدام آنها، كاهش هزينه اجراي آزمون‌‌هاي موازي و جلوگيري از اتلاف منابع و جلوگيري از شركت متعدد داوطلب در آزمون‌هاي مختلف طراحي و اجرا خواهد شد. در اين آزمون انجام سنجش عملي يا آزمون‌هاي معيار كشوري طي دو نوبت در سال (آذرماه و فروردين ماه) توسط سازمان سنجش صورت مي‌گيرد و ارزشيابي سوابق آموزشي، پژوهشي و فناوري داوطلبان و احتساب نتايج آن براي پذيرش توسط دانشگاه انجام مي‌شود. در اين روش داوطلبان واجد شرايط چند برابر براساس نسبت 80 درصد آزمون عمومي كه توسط سازمان برگزار مي‌شود و 20 درصد سوابق تحصيلي (معدل) به دانشگاه‌ها معرفي مي‌شوند و دانشگاه‌ها براي كليه افراد معرفي شده نمره‌اي براساس ملاك‌هاي خود (سوابق عملي، آموزشي، پژوهشي، فناوري و ....) تعيين و جهت گزينش نهايي به سازمان ارسال خواهند كرد كه سازمان سنجش نيز براساس نمره ارسالي دانشگاه‌ها و انتخاب داوطلبان گزينش نهايي را انجام و اسامي پذيرفته شدگان را اعلام خواهد كرد. البته سهميه‌هاي مصوب مراجع قانوني (مجلس شوراي اسلامي و يا شوراي عالي انقلاب فرهنگي و مصوبه كميته مطالعه و برنامه ريزي كنكور در تخصيص ظرفيت براي سهميه فوق‌الذكر) در پذيرش دانشجو براي دوره دكتري رعايت خواهد شد. خبرگزاري فارس