بورسیه‌هایی که باید با هزینه شخصی ادامه تحصیل دهند

---

ثبت‌ نام داوطلبان برای بورسیه دکتری خارج از کشور سال ۹۲ در حالی آغاز شد که پذیرفته‌شدگان بورسیه سال‌های ۹۰ و۹۱ به دلیل کمبود بودجه هنوز اعزام نشده‌اند.



پرتال دانشگاهی به نقل از  گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری فارس، وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در چند روز گذشته فراخوان برای ثبت‌نام علاقمندان به بورسیه تحصیلی خارج از کشور سال 92 را اعلام کرد در حالیکه علاوه بر پرداخت نشدن مقرری افراد اعزام شده به خارج، هنوز پذیرفته‌شدگان سال‌های 90 و 91 نیز به دلیل کمبود بودجه و مشکلات ارزی اعزام نشده‌اند.

چند تن از پذیرفته‌شدگان بورسیه تحصیلی دکترای خارج از کشور که از سال 90 و 91 تاکنون هنوز اعزام نشده‌اند، در گفت‌وگو با خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری فارس، از سازمان امور دانشجویان وزارت علوم گلایه داشته و عنوان کردند که عدم پاسخگویی مسئولان عمده‌ترین مشکل آنهاست.

یکی از پذیرفته شدگان بورسیه دکترای خارج از کشور که از سال 90 تاکنون در حال پیگیری امور بورس و تکمیل مدارک خود بوده و هنوز در بلاتکلیفی ماندن و رفتن است، می‌گوید: براساس روال معمول برای بورس خارج کشور از سوی وزارت علوم یک فراخوان اعلام می‌شود که تعدادی از دانشجویان، انتخاب شده و مصاحبه‌های اولیه را می‌گذرانند و گزینش‌هایی نیز وجود دارد که پس از آن نتایج نهایی اعلام می‌شود.

وی می‌افزاید: البته قبل از اعلام نتیجه، باید دانشگاه‌ها اعلام نیاز کنند زیرا یکی از شروط این است که باید یک دانشگاه فرد را پذیرش کند تا پس از فارغ‌التحصیلی بتوانند به عنوان هیئت علمی در آن دانشگاه مشغول به کار شوند. هر ساله در ماه آبان فراخوان ابلاغ شده و در ماه خرداد نیز نتایج نهایی اعلام می‌شود. به طور مثال شش هزار نفر پذیرش می‌شوند که 700 نفر برای مصاحبه برگزیده شده و از بین‌ آنها 250 نفر انتخاب می‌شوند.

وی می‌گوید: در حال حاضر افراد پذیرفته شده در سال 90 و 91 هنوز اعزام نشده‌اند و 400 نفر از افراد اعزام شده نیز مشکلات ارزی دارند. البته با توجه به مسائل تحریم‌های اقتصادی، مشکلات ارزی علاوه بر وزارت علوم برای بسیاری از سازمان‌ها به وجود آمده و بودجه‌ها کاهش یافته که سازمان امور دانشجویان نیز با همین مشکل مواجه است، به طوریکه در حال حاضر 400 دانشجوی محصل در خارج از کشور مقرری خود را دریافت نکردند و دچار مشکلات عدیده هستند.

این پذیرفته شده بورس دکتری خارج از کشور می‌گوید: با توجه به اینکه یکی از شروط اعزام به خارج متأهل بودن است افراد در صورت دریافت نکردن مقرری با مشکلات بسیاری روبرو می‌شوند.

وی می‌افزاید: مسئولان سازمان امور دانشجویان نیز عنوان کردند که دانشجویان دارای مشکل هستند و علاوه بر مشکل در تامین ارز وزارت علوم، مشکلات انتقال ارز به خارج نیز وجود دارد.

وی ادامه می‌دهد: البته سازمان امور دانشجویان برای بحث ارزی اداره کل بورس درگیر بوده ولی در چند ماه اخیر 8 میلیون دلار در مجموع به وزارت علوم اختصاص یافته که این میزان فقط تأمین کننده چند ماه مقرری عقب افتاده دانشجویان مشغول به تحصیل خارج از کشور است و نمی‌تواند پاسخگوی اعزام‌ها باشد.



* بروز مشکلات خانوادگی و فردی برای پذیرفته‌شدگان اعزام نشده بورسیه

این پذیرفته شده بورس خارج از کشور می‌گوید: در حال حاضر 300 نفر از افراد پذیرفته شده سال‌های 90 و 91 هنوز اعزام نشده‌اند و بسیاری از دانشجویان در حدود دو سال است که مشکل دارند زیرا افراد بورسیه نمی‌توانند خدمت سربازی را بگذارند و بنابراین نهادها نیز از استخدام این افراد خودداری می‌کنند و ما که آماده اعزام هستیم بدون هیچ جواب قانع‌کننده‌ای در بلاتکلیفی به سر می‌بریم.

وی می‌افزاید: در حال حاضر افراد پذیرفته شده بورسیه برای ویزا و تکمیل مدارک دیگر از هزینه شخصی صرف کردند و وثیقه نیز در اختیار وزارت علوم قرار گرفته‌ است. با توجه به اینکه متاهل بودن شرط اساسی بورسیه دانشجویان است حتی برخی مجردها ازدواج کردند تا بتوانند از فرصت تحصیل در خارج از کشور استفاده کنند ولی همچنان بلاتکلیف هستند.



* پذیرفته شدگان بورس اعزام نشده به خارج؛ نخبگان جامانده از ادامه تحصیل

پذیرفته شده بورس سال گذشته که هنوز بلاتکلیف رفتن و ماندن است، می‌گوید: افراد پذیرفته شده بورسیه دکتری خارج از کشور، نخبگان کشور هستند که با توجه به تائید صلاحیت عمومی، افرادی متعهد به نظام نیز هستند و بسیاری از این افراد در مقطع دکترای دانشگاه‌های کشور قبول شدند ولی برای اعزام به خارج از کشور تعهد دادند که در داخل مقطع دکترا را تحصیل نکنند. این افراد با وجود قبولی در آزمون دکترا از ادامه تحصیل در داخل نیز باز می‌مانند و نمی‌توانند از این فرصت استفاده کنند.

وی می‌افزاید: افرادی که از نظر علمی پایین‌تر از این نخبگان هستند با سرمایه‌گذاری در کشورهای دیگر توانسته‌اند به آن کشورها رفته و تحت نظارت آنها به پژوهش بپردازند ولی افراد بورس شده به دلیل اینکه قصد دارند با اسم ایران برای تحصیل به خارج بروند و پس از آن به کشور بازگردند هنوز بلاتکلیف هستند.



* عدم پاسخگویی مسئولان مشکل اصلی بورسیه‌های اعزام نشده

یکی دیگر از افراد پذیرفته شده بورس خارج از کشور که هنوز اعزام نشده است، نیز می‌گوید: مشکل اصلی این است که 8 میلیون دلار داده شده ولی مسئولان به هیچ وجه پاسخگو نیستند و امکان برقراری ارتباط با آنها به خصوص برای افراد شهرستانی بسیار مشکل است. مسئولان طوری برخورد می‌کنند که شایسته یک فرد نخبه نیست.

وی خطاب به مسئولان می‌گوید: اگر ما را به عنوان نخبه قبول دارید در کشوری که خدمتگزاری به مردم سیره امام اول آن کشور است، نباید اینگونه برخورد شود.

وی می‌گوید: اگر مشکلات وجود دارد حداقل مسئولان می‌توانند پاسخگو باشند و توضیحاتی را ارائه دهند در صورتیکه حتی در جلسه پرسش و پاسخ آن‌لاین نیز که 30 نفر از دانشگاه‌های اروپا در سایت اتحادیه انجمن‌های اسلامی حضور داشتند و قرار بود یکی از مسئولان سازمان امور دانشجویان نیز شرکت کند که با وجود قولی که داده‌ بود شرکت نکرد. در این جلسه رایزن علمی ایران در استرالیا و نماینده ولی فقیه در امور دانشجویان خارج از کشور حضور داشتند ولی مسئولان وزارت علوم با وجود قولی که دادند در جلسه‌ای که خودشان آن را هماهنگ کردند حضور نداشتند.


* مشکلات اعزام فقط برای برخی افراد وجود دارد


این پذیرفته شده بورس دکترا می‌گوید: ما بورس وزارت علوم شدیم و وزارت علوم باید پاسخگو باشد، می‌گویند 116 میلیون دلار به دانشجویان غیر بورسیه پرداخت کردیم و از طرفی ‌می‌‌‌گویند مشکل داریم ولی این مشکلات فقط برای برخی افراد وجود دارد.


* امضای تعهد افراد بورسیه به خارج از کشور برای تأمین هزینه اعزام به صورت شخصی

این پذیرفته شده بورس خارج از کشور می‌گوید: برخی افراد بدون بروز مشکل، به خارج اعزام می‌شوند ولی ما باید تعهدی را امضا کنیم که با توجه به مشکلات مالی وزارت علوم، با هزینه شخصی خود در حکم بورس مشغول به تحصیل شویم. مسئولان سندی را برای امضای تعهد تأمین هزینه به صورت شخصی به ما تحویل داده‌ و گفته‌اند این سند غیر قانونی است ولی اگر آن را امضا نکنیم نمی‌توانیم بورسیه شویم و مجبوریم که آن را امضا کنیم.

وی می‌افزاید: با هزینه بسیار ویزا گرفتیم که چند بار لغو شد و دوباره درخواست دادیم ولی این هزینه‌ها را نیز تقبل نمی‌کنند. از دو هفته آینده کلاس‌ها در دانشگاه‌‌های خارج از کشور آغاز می‌شود ولی ما هنوز اعزام نشدیم. باید ارز آزاد بخریم و حتی با هزینه شخصی نیز دلار با نرخ مرجع یا مبادله‌ای به ما پرداخت نمی‌کنند و ما خودمان باید به دنبال ارز باشیم.

وی می‌گوید: هنوز قبولی‌های سال 90 و 91 اعزام نشد‌ه‌اند و برای اعزام شده‌ها نیز مقرری پرداخت نشده است ولی مسئولان قول ثبت‌نام سال 92 را می‌دهند. مدیران ارشد می‌گویند مشکل ارزی نیست و سوءمدیریت است. بانک مرکزی می‌‌گوید در تامین ارز دانشجویان بورسیه مشکلی نداریم و تأمین ارز جزء اولویت‌های بانک مرکزی است ولی وزارت علوم پیگیری نمی‌کند و حتی از امضای یک حکم نیز خودداری می‌کنند.

وی می‌گوید: مسئولان پس از قبولی بورسیه به ما می‌گویند شما بورس نبودید و برای کاندیداتوری بورس قبول شدید و جواب شفاف نمی‌دهند.


* ملاباشی: کسانی که شرایط لازم را داشته باشند اعزام می‌شوند

محمود ملاباشی معاون دانشجویی و فرهنگی وزارت علوم، تحقیقات و فن آوری می‌گوید: افرادی که از سال 90 تاکنون برای بورس اعزام نشده‌اند شرایط لازم را فراهم نکرده‌اند زیرا کسانی که شرایط لازم را داشته باشند حتما اعزام می‌شوند.

وی می‌افزاید: برای اعزام دانشجویان بورسیه مشکل کمبود بودجه داریم ولی افراد را دسته بندی کردیم تا کسانی که شرایط لازم را دارند اعزام شوند.

ملاباشی در رابطه با اینکه برخی دانشجویان باید تعهد بدهند که با هزینه شخصی اعزام شوند، می‌گوید: بحث تعهد نیست بلکه افراد در صورتیکه عجله داشته باشند بر اساس تقاضای خودشان با هزینه شخصی اعزام می‌شوند تا فرصت خود را از دست ندهند ولی پس از تامین اعتبارات، هزینه پرداختی آنها جبران می‌شود.



در حالیکه دانشجویان بورسیه، عدم پاسخگویی مسئولان را مشکل اصلی خود می‌دانند و از سرگردانی و بلاتکلیفی ماندن و رفتن می‌گویند، مسئولان بورسیه کشور، همکاری‌ مسئولان برای اعزام دانشجویان بورسیه و وضعیت اعزام را همچنان مناسب دانسته و می‌گویند دانشجوی بورسیه‌ای که از سال 90 تاکنون اعزام نشده‌ مشکلاتی داشته و خودش شرایطش را مهیا نکرده است. به راستی چه کسی پاسخگوی این نخبگان است؟