ارز دانشجویی تحت تاثیر محدودیت های اقتصاد مقاومتی
اعمال محدودیتها درباره پرداخت ارز دولتی که این روزها به عنوان راه برون رفت از بحران چند نرخی شدن ارز مطرح شده، مسائل بسیاری را تحت تاثیر قرار داده است که ارز مسافرتی و دانشجویی از جمله آنها هستند.
خبرگزاری میراث فرهنگی ـ گروه مجلس ـ مسئولان اقتصادی پیش از این برای برون رفت از بحرانهای پیش آمده در بازار ارز، بارها ارز مسافرتی را دستخوش تغییرات مختلف قرار داده بودند، اما این تغییرات هیچگاه نتوانست چاره ساز باشد. با بالا رفتن قیمت ارز در بازار غیر رسمی و چند نرخی شدن ارز به دنبال تحریمهای جدید، مسئولان اقتصادی دولت بار دیگر به فکر اعمال محدودیت درباره پرداخت ارز دولتی افتادند و این بار به سراغ ارزهای دیگر همچون ارز دانشجویی آمدهاند.
اینبار هدف این محدودیتها تنها ارز مسافرتهای تفریحی نبود. چند روز پیش رئیس کل بانک مرکزی در جلسه غیر علنی با نمایندگان مجلس سخن از حذف ارزهای مسافرتی زد. درحالی که قرار بود کمیسیون اقتصادی بعد از تشکیل جلسه نظر نهاییاش را درباره محدودیتهای پرداخت ارز مسافرتی اعلام کند، بانک مرکزی در بخش نامهای، بانکهای خصوصی و دولتی را موظف به اعمال محدودیتهای جدید در پرداخت ارز مسافرتی کرد.
بر این اساس بانکهای خصوصی و دولتی موظف شدند تنها به زائران کشورهای عربستان، عراق و سوریه برای یکبار در سال 200 دلار آمریکا پرداخت کنند.
پس از ابلاغ بخشنامه جدید بانک مرکزی درباره محدودیتهای جدید پرداخت ارز مسافرتی، برخی از قطع ارز دانشجویی سخن گفتند؛ موضوعی که بدون شک حوزه دانش و پژوهش را تحت تاثیر قرار می دهد.
بحث قطع ارز دانشجویی برای نخستین بار از سوی "ارسلان فتحیپور"، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس مطرح شد. اگرچه او در گفت و گو با برخی رسانهها این موضوع را اعلام کرده و آن را بخشی از سیاست اقتصاد مقاومتی دانسته بود.
وی در گفت و گو با خبرگزاری CHN درباره ارز دانشجویی گفت که پرداخت ارز دانشجویی در مقاطع کاردانی و کارشناسی که در کشور خودمان وجود دارد، لزومی ندارد. ما محدودیت ارزی داریم و این یکی از راههای ساماندهی آن است.
او البته با اشاره به رشتههای تخصصی گفت که درباره تحصیل در این نوع از رشتهها که شاید امکان تحصیل آن در ایران وجود نداشته باشد وضعیت فرق میکند و چون موضوع به منافع ملی بازمیگردد ارز تعلق می گیرد.
پس از انتشار برخی اخبار غیر رسمی درباره ممنوعیت پرداخت ارز دانشجویی، بعضی بانکها از ارائه ارز به دانشجویان خوداری کردند. اما رئیس بانک مرکزی اخبار مربوط به قطع ارز دانشجویی و ارز بیماران، را تکذیب کرد و گفت که «به میزان کافی ارز در اختیار داریم و سیاستهای درستی در زمینه ارزی اتخاذ کردهایم تا لطمه از این بابت به کشور وارد نشود.»
تصمیم نهایی برای ارز مسافرتی گرفته نشده است
ایرج ندیمی، یکی از اعضای کمیسیون اقتصادی مجلس نهم در گفت و گو با خبرگزاری CHN درباره احتمال اعمال محدودیت برای ارز دانشجویی گفت: «در جلسات کمیسیون اقتصادی درباره محدودیت پرداخت ارز دولتی، بحثهایی درباره ارز دانشجویی صورت گرفت، اما هنوز تصمیم نهایی درباره پرداخت این نوع ارز گرفته نشدهاست.»
این عضو کمیسیون اقتصادی در ادامه تاکید کرد: «درباره پرداخت ارز به دانشجویان دو راه وجود دارد. یا باید اجازه داده شود دانشجوهایی که خارج از ایران تحصیل میکنند به ایران بیایند و یا باید برای ادامه تحصیلات به آنها ارز دانشجویی تعلق بگیرد.»
او در ادامه با مقایسه وضعیت دانشجویان در داخل ایران و خارج از ایران گفت: «وضعیت دانشجویانی که بیرون از ایران تحصیل میکنند تا حدودی باید برابر با دانشجویانی باشد که داخل ایران تحصیل میکنند. دانشجویان داخل ایران امکانات رایگانی از جمله خوابگاه و تحصیل رایگان که درباره دانشجویان خارج از ایران هم باید به آن توجه کرد. البته ممکن است برخی دانشگاه های خارج از کشور مورد تائید نباشند که آن هم باید مورد بررسی قرار بگیرد.
ندیمی همچنین با اشاره به پرداخت ارز مسافرتی، گفت که «نمی توان به هر مسافرتی ارز دولتی داد» و تاکید کرد: با توجه به شرایط کنونی بازار ارز، ایجاد تغییرات در پرداخت ارز مسافراتی لازم به نظر می رسد. اما هنوز بطور دقیق مشخص نشده است که محدودیت ها درباره پرداخت ارز دولتی به چه سفرهایی است.
او همچنین با اشاره به ارز مسافرتی مربوط به سفرهای زیارتی، تصریح کرد: محدودیت های ارزی کسانی را که چندین بار سفر حج انجام می دهند، تحت تاثیر قرار خواهد داد.
ندیمی در پاسخ به این سوال که چه لزومی دارد برای سفرهای زیارتی ارز دولتی تعلق بگیرد، گفت: دولت سفرهای زیارتی را نوعی کار فرهنگی و آموزش معنویات و دینی می داند. اما اگر سفرهای حج هم سیاحتی شوند، پرداخت ارز مسافرتی به آنها قابل قبول نیست.
محدودیت برای ارز دانشجویی تصمیم نادرستی است
ابراهیم نکو، هضو هیات رئیسه کمیسیون اقتصادی مجلس نهم نیز در گفت و با با خبرگزاری CHN درباره محدودیت ها برای ارز دانشجویی گفت: اعمال محدودیت درباره اعطای ارز مسافرتی به دانشجویان و پژوهشگران در شرایط کنونی تصمیم نادرستی است.
او با بیان این که «دیدگاه ها درباره اختصاص ارز دولتی متفاوت است»، تاکید کرد: برای پرداخت ارز دولتی باید بررسی های زیادی صورت بگیرد و نتیجه ای حاصل شود که نه به ضرر نظام ارزی باشد و نه به ضرر استفاده کنندگان از ارز دولتی. در حال حاضر اختلاف هایی در این باره وجود دارد که نمی توان به اجماع رسید، چون دیدگاه ها درباره ارز نزدیک به هم نیست.
به نظر می رسد مسئولان اقتصادی کشور و کمیسیون اقتصادی مجلس به عنوان ناظر اصلی بر تحولات اقتصادی کشور این روزها در راهی افتاده اند با گردنه های فراوان و البته حساس، همچون موضوع ارز دانشجویی که اگر تدبیر به خرج ندهند، این موضوع می تواند عواقب جبران ناپذیری برای کشور داشته باشد.