ایجاد اتاق‌های فکر در جهاد دانشگاهی

ایجاد اتاق‌های فکر در جهاد دانشگاهی

پرتال دانشگاهی به نقل از خبرگزاری فارس: رئیس جهاد دانشگاهی گفت که برای استفاده از تجربیاتی که در طول سالیان گذشته در جهاد انباشته شده است، ذیل معاونت توسعه جهاد دانشگاهی، اتاق‌های فکری متشکل از روسای پیشین جهاد دانشگاهی تشکیل شده است.

جهاد دانشگاهی به عنوان یکی از نهادهای برآمده از دل انقلاب فرهنگی، نهادی است که حرکت در مسیر دست یابی به تحقق اهداف انقلاب فرهنگی را جزو وظائف خود می‌داند و در این مسیر تلاش‌های فراوان و مثمر ثمری را انجام داده است.

فعالیت‌های این نهاد انقلابی در عرصه‌های مختلف که با تکیه بر روحیه جهادی صورت گرفته، جزو دستاوردهای ارزشمند انقلاب اسلامی در عرصه‌های علمی و ... محسوب می‌شود.

محمدحسین یادگاری رئیس جهاد دانشگاهی در گفتگویی با خبرنامه شورای عالی انقلاب فرهنگی به تشریح عملکرد و دستاوردهای این نهاد پرداخته است.

متن این گفت‌وگو را در زیر می‌خوانیم:

- با سلام و آرزوی توفیق برای شما و همکارانتان در جهاد دانشگاهی، آقای دکتر یادگاری جهاد دانشگاهی را می‌توان به تعبیری فرزند انقلاب فرهنگی دانست و جالب توجه است که این فرزند تقریبا با انقلاب فرهنگی هم سن است از جانب دیگر و با نگاه به عملکرد این مجموعه انصافا ما کارنامه درخشانی را در اکثر زمینه‌ها مشاهده می‌کنیم. اگر بخواهید علت این توفیقات جهاد دانشگاهی را بیان کنید، به چه مواردی اشاره می‌کنید؟

* یادگاری: برای بررسی علت توفیق جهاد دانشگاهی در اکثر حوزه‌هایی که ورود پیدا کرده است باید به انگیزه‌ای که تشکیل این نهاد را ایجاب کرد، نگاه کنیم.

اردیبهشت 1359 برای پاکسازی دانشگاه‌ها از حالت پادگانی که گروهک‌ها در آنجا ایجاد کرده بودند، نیروهای انقلاب وارد عمل شدند.

اما پاکسازی این محیط علمی مستلزم آن بود که نیروهای انقلاب بیایند و در دانشگاه‌ها مدیریت فعالیت‌های علمی را بر عهده بگیرند و برای زمینه سازی این حضور با هدایت و مدیریت ستاد انقلاب فرهنگی، نهاد جهاد دانشگاهی شکل گرفت.

به عبارت دیگر می‌توان گفت، مأموریت جهاد دانشگاهی، پیگیری انقلاب فرهنگی در دانشگاه‌ها بود و ما الان هم وظیفه اصلی خودمان را این وظیفه می‌دانیم.

- آقای دکتر اکنون وظایف جهاد دانشگاهی خیلی توسعه پیدا کرده است، اگر در یک جمله بخواهید مهم ترین وظیفه فعلی جهاد دانشگاهی را بیان کنید به چه موردی اشاره می‌کنید؟

* یادگاری: به نظر من مهمترین وظیفه جهاد دانشگاهی طبق ماموریتی که شورای عالی انقلاب فرهنگی بر عهده ما گذاشته است (ایجاد ارتباط بین صنعت و دانشگاه) است.

به نظر من شورای عالی انقلاب فرهنگی در این مصوبه خود با لحاظ کردن توانایی های موجود در جهاد دانشگاهی و حضور تربیت شدگان جهاد دانشگاهی در صنایع این وظیفه را بر دوش جهاد دانشگاهی گذاشت.

- به نظر شما چه ضرورتی حضور جهاد دانشگاهی در عرصه‌های تحقیقاتی را الزامی کرد؟

* یادگاری: الزام اول همان طور که عرض کردم، آن بود که جهاد دانشگاهی برای احیای دانشگاه‌ها در مسیر تولید علم توسط ستاد انقلاب فرهنگی شکل گرفت و الزام دوم هم آن بود که نیازهای کشور در آن دوران سخت اول انقلاب، به ویژه با شروع دفاع مقدس، جهادگران دانشگاهی را با همان روحیه جهادی وارد عرصه کارهای تحقیقاتی برای رفع نیازهای کشور در تمام حوزه‌های ازجمله صنایع مورد نیاز بخش دفاعی کشور کرد.

- اگر بخواهید از روحیه جهادی که در جهاد دانشگاهی هم تبلور یافته است، یک تعریف مختصر داشته باشید، به چه مواردی اشاره می‌کنید؟

* یادگاری: روحیه جهادی از منظر بنده مشمول همان تعریفی است که امیرالمومنین( ع) از مومن ارائه کرده‌اند.

آن حضرت مومن را انسانی کم مصرف و پرکار و پر بازده تعریف می‌کند (خفیف الموونه کثیرالمعونه).

جهادگران دانشگاهی هم به واقع اینگونه هستند، یعنی با کم ترین هزینه‌ها و با کار، تلاش و بهره وری بالا بعضا ده‌ها برابر هزینه‌ای که مصرف شده است، ارزش افزوده تولید کرده‌اند.

خوشبختانه مقام معظم رهبری در دیدار خود از پژوهشکده رویان در سال 1386 نیز این رویکرد در جهاد را تایید کردند و فرمودند: "جهاد دانشگاهی مولود مبارک انقلاب است و این نهاد جزو معدود رویش‌هاى اصلى خود انقلاب است."

- درحال حاضر جهاد دانشگاهی در چه حوزه‌های علمی فعالیت دارد؟

* یادگاری: جهاد دانشگاهی در هر حوزه‌ای که نیاز کشور در آن حوزه را احساس کرده، با رعایت اولویت‌ها ورود پیدا کرده است.

این حوزه‌ها در یک دسته بندی کلی عبارتند از پزشکی، فنی و مهندسی، علوم پایه، کشاورزی، هنر، علوم انسانی و ... .

این رشته‌ها در پژوهشکده‌ها و مراکز تحقیقاتی ما که با تصویب اساسنامه جهاد دانشگاهی در شورای عالی انقلاب فرهنگی با پشتوانه قانونی تشکیل شدند، درحال پیشرفت هستند.

خوشبختانه جهاد دانشگاهی با تکیه بر توانمندی‌هایی که در حوزه علم و دانش کسب کرده است، در مؤسسات آموزش عالی، دانشکده‌های علمی- کاربردی زیرمجموعه برخی واحدها توانسته حدود چهار صد هزار نفر دانشجو را تحت پوشش قرار دهد.

- بودجه این فعالیت‌ها از کجا تامین می‌شود؟

* یادگاری: جهاد دانشگاهی به اعتبار همان روحیه جهادی که قبلا عرض کردم، اولا با بعضی از مقررات دست و پاگیری که در بعضی از سازمان‌ها و نهادها وجود دارد و متاسفانه موجب اتلاف منابع می‌شود، درگیر نیست و ثانیا براساس همان روحیه جهادی با کار و همت مضاعف و بهره‌گیری بهینه از تمام منابع توانسته تا هزینه فعالیت‌های خود را تامین کند.

بیش از هشتادو پنج درصد از درآمد جهاد دانشگاهی را پروژه‌ها و کارهای تحقیقاتی که دستگاه‌های اجرایی صورت کارفرما به آن محول می‌کنند، تامین می‌کند.

- در زمینه فناوری‌های نوین هم جهاد دانشگاهی فعالیت‌هایی داشته، که در صورت امکان در این مورد هم توضیحاتی داشته باشید؟

* یادگاری: در هوافضا، در زیست‌فناوری و در مهندسی سازه‌های فوق پیشرفته هم جهاد دانشگاهی وارد شده و توانسته به لطف الهی موفقیت‌های خوبی کسب کند.

جهاد دانشگاهی در بحث فناوری‌های نو، در علوم پزشکی در پژوهشکده رویان و ابن سینا فعالیت دارد، در بخش انرژی یعنی نفت و گاز و برق جهاد دانشگاهی خواجه نصیرالدین طوسی فعالیت‌های خوبی داشته است، موضوع فرستنده‌های رادیویی را در دست اقدام داریم و به صداوسیما هم اعلام کرده‌ایم که توانایی ساخت فرستنده‌های پرقدرت اف ام را داریم و با توجه به اعلام شعار سال از جانب مقام معظم رهبری فکر می‌کنیم باید در این عرصه‌های ورود بیشتری داشته باشیم.

- جهاد دانشگاهی با توجه به بیش از سه دهه فعالیت، تجربیات زیادی کسب کرده است. برای استفاده بهینه از این تجارب چه تمهیدی اندیشیده‌اید؟

* یادگاری: ما برای استفاده از تجربیاتی که در طول سالیان گذشته در جهاد دانشگاهی انباشته شده است، ذیل معاونت توسعه جهاد دانشگاهی اتاق‌های فکری متشکل از روسای پیشین جهاد دانشگاهی تشکیل داده‌ایم و سعی می‌کنیم در برنامه‌ریزی‌هایمان از تجارب این دوستان استفاده کنیم.

موضوع بعدی که بد نیست به آن شاره کنم، موضوع تحول راهبردی جهاد دانشگاهی است.

برای این کار، چه در تهران و چه در شهرستان‌ها، ما جلسات متعددی برگزار کردیم و نظرات اعضا و کارکنان جهاد را پس از جمع‌آوری دسته‌بندی کردیم و به‌طور خلاصه ما به دنبال این هستیم که آسیب‌ها، فرصت‌ها و تهدیداتی که گریبانگیر جهاد دانشگاهی است را دسته‌بندی و متناسب با هر کدام از آنها راهکار مناسب را اتخاذ کنیم.

- یکی از موضوعاتی که جهاد دانشگاهی در چند سال اخیر به آن وارد شده است، موضوع کارآفرینی است. چرا جهاد در این عرصه وارد شد و تاکنون چه اقداماتی کرده است؟

* یادگاری: جهاد دانشگاهی به دلیل توانایی‌هایی که کسب کرده است، در یک دوره احساس کرد که می‌تواند در بحث اشتغال آفرینی به‌ویژه برای فارغ التحصیلان دانشگاهی خدماتی ارائه دهد.

به همین دلیل مرکز همیاری اشتغال در جهاد دانشگاهی تاسیس شد و با جمع‌آوری اطلاعات فارغ‌التحصیلان بیکار و نیازسنجی دستگاه‌های اجرایی در استان‌ها در بحث اشتغال‌زایی هم توانست بحمدلله عملکرد مثمرثمری داشته باشد.

- درخصوص بحث تحول در علوم انسانی جهاد دانشگاهی برای همکاری با دستگاه‌های مسئول اعلام آمادگی کرده بود. در این زمینه چه کمک‌هایی را می‌توانید به دستگاه‌ها ارائه دهید؟

* یادگاری: جهاد دانشگاهی باتوجه به توانایی‌هایی که متخصصان این نهاد در حوزه علوم انسانی کسب کرده‌اند، توانایی دارد هم در مباحث بنیادین تحول و ارتقا در علوم انسانی و هم در بحث تدوین سرفصل‌ها و تالیف کتب دانشگاهی دوستان فعال در این حوزه را کمک کند.

- آقای دکتر همانطور که مستحضرید، ماموریت تدوین و تصویب نقشه جامع علمی کشور توسط مقام معظم رهبری به شورای عالی انقلاب فرهنگی محول شد و شورا هم در یک فعالیت مستمر تواست این نقشه را به تصویب برساند و هم‌اکنون در حال اجرای آن است.  بفرمایید چه نیازی به تدوین این نقشه بود و جهاد دانشگاهی چه کمکی در راستای اجرای این نقشه می‌تواند داشته باشد؟

* یادگاری: نقشه جامع علمی کشور به تعبیر رهبر معظم انقلاب ترسیم کننده منظومه مورد نیاز برای حرکت علمی کشور است.

نقشه جامع علمی کشور، با رویکردی که توسط مقام معظم رهبری ترسیم شده است، چرخه تولید علم را تا تولید ثروت برای افزایش رفاه در سطح جامعه مورد توجه قرار داده است.

لذا نقشه براین اساس شکل گرفت و با رهنمودهای مقام معظم رهبری و پی‌گیری‌های شورای عالی انقلاب فرهنگی، کمیسیون‌ها و کارگروه‌های زیر مجموعه دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، خوشبختانه نقشه جامع علمی کشور در صحن شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب و ابلاغ شد.

اکنون هم این نقشه مراحل اجرایی خود را طی می‌کند و ستاد راهبری اجرای نقشه جامع علمی کشور با جدیت این مرحله را مدیریت می‌کند.

‌جهاد دانشگاهی هم به ‌دلیل توانمندی‌هایی که دارد، در روند اجرای نقشه جامع علمی کشور در هر مرحله‌های که لازم باشد وارد خواهد شد.

در آینده‌ای نزدیک انشاءالله در جلسه‌ای با حضور آقای کبگانیان، زمینه‌هایی که جهاد توانایی دارد که کمک کند را اعلام خواهیم کرد و به خواست خدا در همه زمینه‌هایی که بتوانیم کمک کنیم، وارد عرصه خواهیم شد.

- در مورد سند نقشه مهندسی فرهنگی به‌عنوان یکی دیگر از ماموریت‌های محوله از جانب مقام معظم رهبری به شورای عالی انقلاب فرهنگی، جهاددانشگاهی اخیرا همایشی تحت عنوان مهندسی فرهنگی و فرهنگ دانشجویی برگزار کرد، جهاد دانشگاهی در چه زمینه‌هایی می‌تواند به بحث مهندسی فرهنگی کمک کند؟

* یادگاری: با پشتوانه فرهنگ غنی تشیع که برگرفته از قرآن و عترت(ع) است، مقام معظم رهبری تدوین سند مهندسی فرهنگی را به شورای عالی انقلاب فرهنگی محول فرمودند و جهاد دانشگاهی به‌عنوان یکی از نهادهای عضو در شورای عالی انقلاب فرهنگی موضوع فرهنگ دانشجویی در مهندسی فرهنگی را برعهده گرفت.

موضوع مهندسی فرهنگی همانگونه که رهبر معظم انقلاب در دیدار سال گذشته خود با اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی به آن اشاره داشتند، کار سختی است و همه باید شورای عالی انقلاب فرهنگی را در این کار کمک کنند.

- یکی از مباحثی که جهاد دانشگاهی در آن به خوبی ورود پیدا کرده است، موضوع فعالیت‌های قرآنی است؛ در جلسات شورای توسعه فرهنگ قرآنی هم نمایندگانی از جهاد هم هستند. درخصوص این فعالیت‌ها هم اگر میشود به توضیحاتی ارائه دهید؟

* یادگاری: پایه و اساس تشکیل جهاد دانشگاهی همانطور که عرض کردم مسائل فرهنگی است. تربیت شدگان مکتب قرآن و اهل بیت(ع) و فرزندان حضرت امام(ره) که تشکیل‌دهندگان جهاد دانشگاهی بودند، از همان ابتدا فعالیت‌های قرآنی را به‌عنوان یکی از سرفصل‌های اصلی فعالیت جهاد دانشگاهی مد نظر داشتند.

خوشبختانه در سال‌های اخیر این فعالیت‌ها تقویت و کارهای ارزنده‌ای هم انجام شده است.

الان جهاد دانشگاهی با تکیه بر تجارب قبلی خود وارد مباحث علوم قرآنی شده است، که در زمینه‌های پروژه‌یابی و بحث مطالعات میان رشته‌ای مانند سلامت در قرآن، مدیریت در قرآن، هنر در قرآن و... مشغول فعالیت هستیم.

در زمینه آموزش و ترویج معارف قرآنی با موسسه پژوهشی امام خمینی(ره) وارد همکاری شدیم و مقرر شد تا در مباحث مختلف دینی، مسابقات کتابخوانی سالانه برگزار شود.

در شورای توسعه فرهنگ قرآنی با توجه به توانایی‌ها و قابلیت های جهاد دانشگاهی مأموریت‌هایی به ما محول شد، که در حال انجام این ماموریت ها هستیم.

- به عنوان آخرین سوال باتوجه به عضویت شما در شورای عالی انقلاب فرهنگی در دوره اخیر، عملکرد شورای عالی و دبیرخانه آن را چگونه ارزیابی می‌کنید؟

یادگاری: کارهای خوبی در شورای عالی و دبیرخانه آن انجام شده است.

بحث اسلامی شدن دانشگاه با دقت و توجه خوبی درحال پیشرفت است. موضوع مدیریت کلان دستگاه‌های فرهنگی در دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی با توجه به اهمیت این کار به خوبی در دستور کار است.

سند تحول بنیادین آموزش و پرورش که یکی از مهم‌ترین سندهایی بود که در شورای عالی انقلاب فرهنگی تصویب شد.

اگر این تحول در بخش آموزش و پرورش اتفاق بیافتد یکی از مهم‌ترین رسالت‌های فرهنگی انقلاب برای خروج از تقلید و وابستگی فرهنگی در حوزه پر اهمیتی مثل آموزش و پرورش را انجام داده‌ایم.

بحث نخبگان با عنایت و توجه رهبر معظم انقلاب در دستور کار شورای عالی انقلاب فرهنگی است، که باید با جدیت دنبال شود.

جایزه امام خمینی(ره) که توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی درحال تصویب است و مسئولیت اجرای آن برعهده سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی قرار گرفته هم کاری شایسته تقدیر است که این جایزه به افرادی که در مسیر ترویح اندیشه‌های امام خمینی (ره) در ایران و جهان فعالیت‌های قابل توجهی انجام داده‌اند اعطا خواهد شد.

در یک نگاه کلی روند حرکت شورای عالی انقلاب فرهنگی و دبیرخانه آن رو به جلو است و همه باید این نهاد خدوم را برای انجام وظایفش کمک کنند.