تفاوت های تك جنسيتی و تفكيك جنسيتی در دانشگاه ها

---

تهران- مقوله تفكيك جنسيتي در دانشگاه و راه اندازي دانشگاههاي تك جنسيتي به واقع يكي از مناقشه برانگيزترين موضوعات آموزش عالي در هشت سال اخير به ويژه در دوران دولت دهم بوده كه نبود رويكرد روشن و همچنين برخي كج فهمي ها به اين مناقشات دامن زده است.



به گزارش پرتال دانشگاهی به نقل از ايرنا،اصطلاح «تفكيك جنسيتي» كه البته هيچ گاه از سوي «كامران دانشجو» وزيرعلوم، تحقيقات و فناوري و ديگر مسوولان آموزش عالي به طور رسمي تاييد نشده و همواره رد شد در محافل دانشگاهي اصطلاحي آشناست.
اصل قضيه تفكيك جنسيتي درواقع به آنجا برمي گردد كه طرح اسلامي كردن دانشگاه ها و مراكز آموزشي به طور جدي در دستوركار وزارت علوم قرار گرفت و برخي از روساي دانشگاه ها نيز در اسلامي كردن، قبل از هرچيز به سراغ كلاس هاي درس و جداسازي دختران و پسران اقدام كردند.
درصورتيكه شوراي اسلامي شدن دانشگاه‌ها و مراكز آموزشي كه سابقه فعاليت آن به سال ۱۳۷۶ برمي گردد به تعريف اصول عمومي و اختصاصي دانشگاه اسلامي اقدام كرده و ۵۰ سياست راهبردي و ۲۶۵ سياست اجرايي در ذيل شش مؤلفه ساختاري دانشگاهها و مراكز آموزشي در زمينه استاد و معلم، دانشجو و دانش آموز، نظام برنامه ريزي فرهنگي، متون و برنامه ريزي درسي، نظام ­ برنامه ريزي آموزشي و پژوهشي و همچنين مديريت در جهت پيشبرد فرآيند اسلامي شدن دانشگاه‌ها و مراكز آموزشي تهيه و ارايه كرده و طرح اسلامي شدن دانشگاه ها فقط به ظاهر اين مراكز محدود نمي شود.
هرچند وزيرعلوم در سال هاي اخير همواره تاكيد داشته كه تفكيك جنسيتي، واژه مورد قبول وزارت علوم نيست و سياست اين وزارتخانه طبق نظرات علماي ديني، جلوگيري از اختلاط دختران و پسران است اما هر ازگاهي شاهد نقدها و بعضا اعتراضاتي بر عملكرد آموزش عالي در اين زمينه هستيم.
كامران دانشجو براين عقيده بود كه در آن دسته از كلاس هاي درس كه تعداد دانشجويان دختر و پسر زياد است (اغلب واحدهاي درسي عمومي) و اين كلاس ها در چند نوبت برگزار مي شود مي توان كلاس هاي جداگانه اي براي دختران و پسران تشكيل داد.
وي در عين حال در طول دوران وزارت خود موضوع راه اندازي دانشگاه هاي تك جنسيتي كه تا پيش از آن به صورت انگشت شمار در كشور وجود داشت و نمونه بارز آن دانشگاه دخترانه الزهرا (س) بود را به عنوان يكي از مطالبات اجتماعي به صورت جدي دنبال كرد.
دانشجو بر اين باور است كه بايد در همه استان هاي كشور حداقل يك دانشگاه ويژه دختران و پسران وجود داشته باشد تا خانواده هايي كه به دليل باورهاي ديني و فرهنگي، مايلند فرزندانشان در محيط هاي دخترانه يا پسرانه تحصيل كنند اين امكان و انتخاب را داشته باشند و از آنجا كه برخي خانواده ها بخاطر تعصب، مانع ادامه تحصيل فرزندان به ويژه دختران خود در دانشگاه هاي دور از محل سكونت مي شوند با آسودگي خيال بيشتر شاهد ادامه تحصيل فرزندانشان باشند.
وي راه اندازي دانشگاه هاي تك جنسيتي را اضافه كردن يك انتخاب به انتخاب هاي داوطلبان ورود به دانشگاه مي داند و معتقد است از آنجا كه تحصيل در اين دانشگاه كاملا جنبه اختياري دارد در نتيجه، فعاليت اين مراكز هيچ محدوديتي براي افرادي كه خواهان ادامه تحصيل در دانشگاه هاي داراي سيستم رايج هستند ايجاد نمي كند.
اما با اين وجود، ذهنيت هاي متفاوتي از طرح دانشگاه هاي تك جنسيتي و جلوگيري از اختلاط دختران و پسران در محيط دانشگاه در جامعه ايجاد شد كه شايد برخي از اين ذهنيت ها در نتيجه عملكرد افراطي و نادرست برخي از روسا و مسوولان دانشگاه ها و يا تبيين نادرست و غيرشفاف اين طرح شكل گرفت.
مديركل گسترش آموزش عالي وزارت علوم، تحقيقات و فناوري در همين رابطه به خبرنگار فرهنگي ايرنا مي گويد: متاسفانه در جامعه ما درباره تفكيك جنسيتي و راه‌اندازي دانشگاه‌هاي تك‌جنسيتي خلط موضوعي پيش آمده است.
«سيد ابوالفضل حسني» توضيح مي دهد: قرار نيست دانشگاه ويژه دختران و پسران در سايت‌هاي اصلي دانشگاه به صورت جدا باشد و اين تفكر وزارت علوم نيست كه دانشجويان در دانشگاه‌ها از يكديگر تفكيك شوند.
وي همچنين از برخورد با رؤساي دانشگاه‌هايي كه تفكيك جنسيتي را در دانشگاه خود اجرا كرده‌اند خبر مي دهد و يادآور مي شود: شخصا سه رييس دانشگاه كه دانشجويان دختر و پسر را از يكديگر در كلاس‌ها و سايت‌هاي اصلي جدا كرده بودند را به وزارت علوم احضار و با آنها برخورد كرديم.
حسني ادامه مي دهد: ما شرايط ويژه‌ ديگري همچون راه‌اندازي دانشگاه‌هاي تك‌جنسيتي به وجود آورده‌ايم كه نبايد با شرايط فعلي تداخلي داشته باشد.
وي درعين حال از دانشگاه‌هاي تك‌جنسيتي به عنوان يكي از طرح هاي آموزش عالي رايج در تمام دنيا ياد مي كند و توضيح مي دهد كه نه تنها در ايران بلكه در مناطق زيادي از جهان، بسياري از خانواد‌ه‌ها علاقه مند هستند كه فرزندانشان در اين نوع دانشگاه‌ها تحصيل كنند.
مدير كل گسترش آموزش عالي تاكيد مي كند كه ثبت نام در دانشگاه هاي تك جنسيتي از اختيارات خود دانشجويان است و كسي مجبور به انتخاب و تحصيل در اين دانشگاه ها نبوده و نخواهد بود.
به عقيده وي، صدور مجوز براي راه‌اندازي دانشگاه‌هاي تك‌جنسيتي در استان‌ها به صورت مازاد بر دانشگاه هايي كه در آن استان وجود دارد صورت مي‌گيرد.
حسني تاكيد مي كند كه تفكر وزارت علوم در اين سال ها تفكيك جنسيتي نيست بلكه راه اندازي دانشگاه ويژه دختران و پسران است.
مديركل گسترش آموزش عالي وزارت علوم يادآور مي شود: از نظر نظام آموزشي ايده‌ تفكيك جنسيتي و دانشگاه تك‌جنسيتي با يكديگر متفاوت است و خوشبختانه دانشجويان ما آن‌قدر بالغ و عاقل هستند كه در بدو ورود در دانشگاه و كلاس درس جايگاه خود را مي‌دانند و در سال هاي گذشته هم شاهد بوديم كه به طور معمول و بدون اينكه تذكري از طرف كسي داده شود پسران و دختران در كلاس هاي درس دانشگاه در رديف هاي جداگانه مي نشينند و ديگر لزومي به تفكيك نيست.
به گزارش ايرنا، در مجموع ۱۱ دانشگاه و مركز آموزش عالي ويژه دختران و چهار دانشگاه ويژه پسران در استان هاي مختلف كشور فعاليت دارند كه براساس آمار موجود، بيشترين آنها در استان لرستان هستند و به نظر مي رسد بافت فرهنگي و مذهبي و قومي در اقبال نسبت به راه اندازي دانشگاه هاي تك جنسيتي، نقش بسيار موثري دارد.
هم اكنون دو مركز آموزش عالي تك جنسيتي دختران وابسته به دانشگاه لرستان در شهرستان هاي الشتر و كوهدشت و دو مركز آموزش عالي تك جنسيتي ويژه پسران وابسته به دانشگاه لرستان در شهرستان هاي پلدختر و نورآباد فعال هستند.
از جمله اين مراكز دانشگاهي مي توان به دانشكده صنايع غذايي بهار وابسته به دانشگاه بوعلي سينا ويژه خواهران در همدان، مجتمع آموزش عالي تك جنسيتي دخترانه فاطميه نهاوند در استان همدان، مركز آموزش عالي تك جنسيتي ويژه پسران وابسته به دانشگاه اراك در شهرستان محلات و مركز آموزش عالي ويژه پسران وابسته به دانشگاه فردوسي مشهد در شهرستان كاشمر اشاره كرد.
دانشگاه الزهرا (س) در تهران نيز كه سابقه فعاليت آن به قبل از انقلاب اسلامي برمي گردد قديمي ترين دانشگاه دخترانه كشور به شمار مي آيد و پرديس دانشگاهي آن ويژه خواهران در شهر جديد هشتگرد استان البرز نيز اخيرا آغاز به كار كرده است.
دانشگاه حضرت معصومه (س) ويژه دختران در قم، دانشگاه فرزانگان سمنان ويژه دختران، دانشگاه كوثر ويژه دختران در خراسان شمالي، دانشگاه حضرت نرجس ويژه خواهران در رفسنجان استان كرمان، مركز آموزش عالي حضرت خديجه ويژه دختران در اردكان استان يزد و مركز آموزش عالي ميناب ويژه خواهران در استان هرمزگان از ديگر دانشگاه هاي تك جنسيتي كشور به شمار مي آيند.
از ديگر مراكز دانشگاهي تك جنسيتي مي توان به دانشگاه فناوري هاي نوين حضرت زينب (س) در سبزوار استان خراسان رضوي، دانشگاه ريحانه شاهرود ويژه دختران در استان سمنان و دانشگاه ويژه خواهران قائن خراسان جنوبي اشاره كرد.
به گفته مديركل گسترش آموزش عالي، درخواست هايي براي راه اندازي دانشگاه هاي تك جنسيتي در ديگر مناطق كشور شامل آذربايجان غربي، بوئين زهرا، رشت، بيرجند، مهريز، تفت، رضوانشهر، لاهيجان و اروميه ارائه شده كه در اين اداره كل در دست بررسي است.
علاوه بر اين دانشگاه ها هم اكنون درمجموع ۱۰ موسسه آموزش عالي غيردولتي غيرانتفاعي تك جنسيتي نيز در كشور فعال هستند كه هشت موسسه ويژه دختران و دو موسسه ويژه پسران است.
سه موسسه آموزش عالي غيرانتفاعي رفاه، ابرار و آل طاها ويژه دختران در تهران، موسسه طلوع مهر ويژه پسران در قم، موسسه فردوسي طوسي ويژه دختران در مشهد، موسسه فاطميه شيراز ويژه دختران در شيراز، موسسه رسام ويژه دختران در كرج، موسسه شكوه ويژه دختران در زاهدان، موسسه تبريز ويژه دختران و موسسه صدرالمتالهين ويژه پسران، دانشگاه هاي تك جنسيتي فعال كشور را تشكيل مي دهند.
اين مراكز دانشگاهي بنا به مجوزهايي كه دريافت كرده اند در رشته ها و مقاطع تحصيلي مختلف از كارداني تا كارشناسي ارشد دانشجو مي پذيرند.