اعلام بهترين دانشگاه های دنيا در 5 رشته تخصصی در نظام رتبه بندی شانگهای

---

رئيس مرکز منطقه اي اطلاع رساني علوم و فناوري گفت: 25 مرداد 1392، نظام رتبه بندي شانگهاي نتايج رتبه بندي دانشگاههاي تراز اول جهان را که از يک دهه پيش آغاز شده است، منتشر کرد.

به گزارش پرتال دانشگاهی به نقل از روابط عمومي وزارت علوم، دکترجعفر مهراد گفت: نظام رتبه بندي شانگهاي که سرآغاز نظامهاي رتبه بندي جهاني و يکي از معتبرترين نظامها است،500 دانشگاه را سالانه بر اساس يک روش شناختي بسيار شفاف و داده هاي قابل اعتماد رتبه بندي مي کند.

وي افزود: در فهرست سال 2013 ميلادي، دانشگاه هاروارد رتبه اول و بعد از آن دانشگاه هاي استنفورد، برکلي،MIT، کمبريج، انستيتو تکنولوژي کاليفرنيا(کالتک)، پرينستون، کلمبيا، شيکاگو و آکسفورد در زمره 10 دانشگاه برتر قرار گرفته اند.

 سرپرست ISC درباره رتبه دانشگاههاي قاره اروپا، اظهار داشت: در قاره اروپا(به جز بريتانيا)، انستيتو فناوري زوريخ (ETH) در سوئيس با کسب رتبه 20 جهان، مقام نخست را در منطقه و در بين 20 دانشگاه و در تاريخ رتبه بندي شانگهاي به خود اختصاص داده است و دانشگاه پي ير و ماري کوري(رتبه 37) در فرانسه و دانشگاه Paris-Sud که داراي رتبه 39 است هر دو به عنوان بهترين دانشگاه در قاره اروپا رتبه بندي شده اند.

دکترمهراد درباره بهترين دانشگاههاي قاره آسيا و اقيانوسيه نيز گفت: بهترين دانشگاههاي قاره آسيا و اقيانوسه، دانشگاه توکيو با رتبه 21 جهان(مقام نخست کشوري)، و کيوتو با رتبه 26 در ژاپن، دانشگاه ملبورن با رتبه 56 (مقام نخست کشوري) در استراليا است.

وي افزود: در مجموع، 11 دانشگاه براي نخستين بار در فهرست 500 دانشگاه برتر جهان در سال 2013 ميلادي، جاي گرفته اند که در آن بين، دانشگاه علوم و فناوري ملک عبدالله در عربستان سعودي، دانشگاه کوايمبرا در پرتغال و دانشگاه کاتوليک کره جنوبي از آن جمله اند.

دکتر مهراد همچنين  به رتبه بندي دانشگاههاي جهان در 5 رشته موضوعي اشاره کرد و گفت: شانگهاي همچنين رتبه بندي سال 2013 ميلادي را در 5 رشته کلي منتشر کرده است، در اين 5 رشته 200 دانشگاه معرفي شده اند که 5 دانشگاه برتر در هر يک از رشته هاي موضوعي عبارتند از: در علوم طبيعي و رياضيات( هاروارد، برکلي، کالتک، پرينستون و کمبريج)، در مهندسي، فناوري و علوم کامپيوتر: ام.آي.تي (استنفورد، برکلي، دانشگاه تگزاس در آستين، UIUC  )، در علوم زيستي و حياتي: (هاروارد، کمبريج، ام.آي.تي، دانشگاه کاليفرنيا در سانفرانسيسکو و دانشگاه واشينگتن در سياتل)، در پزشکي باليني و داروسازي( هاروارد، دانشگاه کاليفرنيا در سانفرانسيسکو، دانشگاه واشينگتن در سياتل، جانز هاپکينز و کلمبيا)، در علوم اجتماعي: (هاروارد، شيکاگو، استنفورد، کلمبيا و برکلي).

وي افزود: 5 دانشگاه ممتاز در 5 رشته تخصصي به اين شرح رتبه بندي شده اند: رياضيات:( پرينستون، هاروارد، برکلي، استنفورد، کمبريج، پي ير و ماري کوري)، فيزيک: (هاروارد، ام.آي.تي، برکلي، کالتک، پرينستون)، شيمي: (هاروارد، برکلي، استنفورد، کمبريج، ETH )،  مهندسي کامپيوتر: (استنفورد،ام.آي.تي، برکلي، پرينستون، هاروارد)، اقتصاد و بازرگاني:( هاروارد، شيکاگو، ام.آي.تي، استنفورد، برکلي).

دکترمهراد همچنين اعلام کرد: از کل کشورهاي اسلامي از عربستان سعودي 4 دانشگاه به ترتيب ملک سعود در دامنه 151-200، ملک عبدالعزيز در دامنه 201-300، دانشگاه نفت و معدن ملک فهد در دامنه 301-400 و دانشگاه علوم و فناوري ملک عبدالعزيز در دامنه 401-500، و سپس از کشورهاي ترکيه، ايران، مالزي و مصر به ترتيب دانشگاههاي استامبول، تهران، مالايا و قاهره  هر کدام در دامنه بين 401-500 قرار دارند.

وي با بيان اينکه رتبه بندي شانگهاي هر سال بيش از 1000 دانشگاه را طبق اين شاخصها مطالعه و 500 دانشگاه برتر جهان را بر اين اساس معرفي مي کند، با اشاره به نتايج رتبه بندي سال 2013، اظهار داشت: در نتايج رتبه بندي سال 2013، در بين 30 دانشگاه برتر به استثناي دانشگاههاي کمبريج(رتبه 5)، آکسفورد(رتبه 10)، انستيتو تکنولوژي زوريخ(رتبه 20)، دانشگاه توکيو(رتبه 21)، دانشگاه کالج لندن(رتبه 22)، امپريال کالج علوم، فناوري و پزشکي(رتبه 24)، دانشگاه کيوتو(رتبه 26) و دانشگاه تورنتو با رتبه 28، ساير دانشگاهها به ايالات متحده اختصاص دارد.

سرپرست پايگاه استنادي علوم، درباره ساير رتبه هاي کسب شده، گفت: از رتبه 31 تا 36 نيز دانشگاههاي تراز اول آمريکا نسبت به ساير دانشگاههاي جهان برتري دارند، نخستين دانشگاه فرانسه، دانشگاههاي پي ير و ماري کوري است که در جايگاه 37 جهان نشسته اند و دومين دانشگاه فرانسه Paris-Sud است که حائز رتبه 39 شد، دانشگاه بريتيش کلمبيا در کانادا دومين دانشگاه اين کشور است که جايگاه 40 را به خود اختصاص داده است.

دکتر مهراد گفت: دانشگاه کپنهاک با رتبه 42، انستيتو کارولينيسکا در سوئد با رتبه 44، دانشگاه فني مونيخ با رتبه 50 سه دانشگاه برتر ديگر قاره اروپا( به جز بريتانيا)را تشکيل داده اند.

وي درخصوص رتبه ساير دانشگاهها، گفت: نخستين دانشگاه اتريش يعني اوتريخت رتبه 52 و نخستين دانشگاه استراليا يعني ملبورن رتبه 54 را كسب كرده است، دانشگاه اسلو نيز با کسب رتبه 69 نخستين دانشگاه نروژ در بين 500 دانشگاه تراز اول جهان ديده مي شود و از فدراسيون روسيه دانشگاه ايالتي مسکو با کسب رتبه 79 جهان مقام نخست کشوري را از آن خود کرده است.

سرپرست پايگاه استنادي علوم درباره دانشگاههاي قاره آسيا، خاطرنشان کرد: در قاره آسيا، علاوه بر ژاپن، دانشگاه ملي تايوان دومين کشور اين قاره در رتبه اي بين 101 – 150 قرار دارد، در همين دامنه دانشگاه ملي سنگاپور و دانشگاه ملي کره جنوبي، به ترتيب سومين و چهارمين کشور آسيا موفق به حضور در بين 500 دانشگاه ممتاز جهان شده اند و در جمهوري خلق چين که نظام رتبه شانگهاي دانشگاههاي جهان را رتبه بندي مي کند، دانشگاه فودان نخستين دانشگاهي است که رتبه ان در دامنه اي بين 151-200 قرار دارد.

مسئول رتبه بندي دانشگاهها و مراکز تحقيقاتي ايران درباره رتبه کشورهاي ديگر جهان، گفت: بسياري از کشورهاي جهان به جز آمريکا، آلمان، کانادا، ژاپن، استراليا، انگلستان و تعدادي از کشورهاي اروپاي غربي وضعيتي مشابه با ايران و مالزي و مصر دارند به عنوان مثال، در جمهوري ايرلند تنها کالج کلينيکي دوبلين، از آفريقاي جنوبي دانشگاه کيپ تاون، از مجارستان دانشگاه لوراند، از هندوستان انستيتو علوم هند، از صربستان دانشگاه بلگراد و از اسلووني دانشگاه يوبليانا(سال تاسيس 1595 ميلادي) تنها چند نمونه اي از دانشگاههاي بزرگ جهان به شمار مي آيند که هر کدام موفق به دريافت رتبه برتر و حضور در بين 500 دانشگاه ممتاز جهان شده اند.

وي خاصرنشان کرد: نکته اي که لازم است گفته شود تاکيد بر اين واقعيت است که دانشگاههاي ايران به خاطر ديپلماسي علمي و تحکيم روابط بين المللي و همچنين جذب دانشجو از ساير کشورهاي جهان لازم است موضوع رتبه بندي دانشگاهها را جدي تر مد نظر قرار دهند، اکنون از رتبه بندي دانشگاهها در جهان 10 سال و از رتبه بندي ISC در ايران سه سال سپري شده است و تجربه من به عنوان مسئول رتبه بندي دانشگاههاي کشور نشان مي دهد که دانشگاهها رغبت چنداني براي اين موضوع با اهميت از خود نشان نمي دهند هر چند که ISC مولود انقلاب اسلامي و نتيجه تلاشهاي پيوسته وزراي آموزش عالي کشور و نيز وزراي آموزش عالي و تحقيقات علمي کشورهاي اسلامي است، با وجود اين پاسخگويي از سوي دانشگاهها در قبال عملکرد خود تجربه بسيار ناموفقي است که در سالهاي گذشته شاهد آن بوده ايم.

دکترمهراد تاکيد کرد: وزارتخانه هاي علوم و بهداشت نيز نظامهاي رتبه بندي خود را توليد کرده اند اما بين معيارها و شاخصهاي موجود در نظامهاي رتبه بندي ياد شده، با رتبه بنديهاي ISC، تايمز، S، و شانگهاي تفاوت آشکاري وجود دارد و معتقد به رشد همه جانبه دانشگاهها هستم اما بي تفاوتي دانشگاهها نسبت به رتبه بنديهاي جهاني، مطلوب و مقبول جامعه علمي جهاني نيست، نمي توان از اعتبارات و بودجه هاي عمومي و دولتي استفاده کرد اما به هنگام پاسخگويي با تعلل و کوتاهي با نظامهاي رتبه بندي دانشگاه برخورد کرد.

وي افزود: در صورت وجود نظام ثبت آماري دقيق، اطمينان دارم توان علمي دانشگاههاي ايران به مراتب قوي تر و بيش از دانشگاههاي عربستان سعودي است و باز کردن درهاي دانشگاهها به روي دانشجويان خارجي از يک سو و جذب استادان و پژوهشگران برجسته جهاني توسط دانشگاههاي کشور همچنين صدور مجوز تدريس با حفظ و صيانت از زبان فارسي به زبان انگليسي مي تواند در حضور موفقيت آميز دانشگاههاي کشور اثر بخش باشد.

گفتني است، نظام رتبه بندي شانگهاي، براي نخستين بار در سال 2003 ميلادي تاسيس شد اين نظام از 5 شاخص برجسته از جمله دانش آموختگان و اعضاي هيئت علمي برنده جايزه نوبل و فيلد مدالها، تعداد پژوهشگران پر استناد بر اساس.آي.اس.آي، تعداد مقالات منتشر شده در مجلات نيچر و ساينس، تعداد مقالات نمايه شده در نمايه استنادي علوم و علوم اجتماعي(ISI) و عملکرد سرانه با توجه به تعداد استادان و پژوهشگران براي رتبه بندي دانشگاههاي جهان استفاده مي کند.