صحت‌سنجي كتب دانشگاه پيام‌نور با آزمايش بر روي دانشجويان

---

يادداشت فارس/

صحت‌سنجي كتب دانشگاه پيام‌نور با آزمايش بر روي دانشجويان

خبرگزاري فارس: همواره يكي از مشكلات دانشجويان دانشگاه پيام‌نور بعضاً اشتباهات فاحش در برخي كتب درسي اين دانشگاه‌ است كه اهتمام ويژه مسئولان را براي رفع اين نقيصه مي‌طلبد. به گزارش خبرنگار حوزه دانشگاه خبرگزاري فارس، دانشگاه پيام نور بر مبناي آموزش از راه دور در مهرماه سال 67 تاسيس شد و بر همين مبنا سال‌هاست كه به فعاليت‌هاي آموزشي خود ادامه مي‌دهد به طوري كه اكنون حجم قابل توجهي از دانشجويان كشور را به خود اختصاص داده است. در شيوه خاص آموزشي اين دانشگاه و همه دانشگاه‌هاي مشابه آن در سر تا سر دنيا تمام سعي و تلاش اعضاي هيئت علمي و برنامه ريزان بر اين نكته متمركز مي‌شود كه منابع درسي تا حد امكان به صورت خود آموز و با نهايت دقت و نيز بهره‌مندي از حداكثر شيوايي در نوشتار و تنظيم سر فصل‌ها تهيه شود تا دانشجو بتواند بدون نياز به استاد و يا منابع متفرقه به مطالعه دروس خود بپردازد كه اين مسئله نشان دهنده اهميت فوق العاده كتب درسي و منابع آموزشي خود آموز در اين سيستم آموزشي است. البته اين همه ماجرا نيست منابع درسي آنجايي اهميت روز افزون مي‌يابند كه بدانيم شيوه آزمون نيز در دانشگاه پيام‌نور از جهات بسياري با ساير دانشگاه‌ها اعم از دانشگاه آزاد كاملا متفاوت است. در اين شيوه اكثر قريب به اتفاق امتحانات به صورت تمام تستي، چهار گزينه‌اي و با تصحيح ماشين‌هاي برگه خوان "عينا مثل كنكور " برگزار مي‌شود. جالب اين است كه اين آزمون‌ها تا همين اواخر نمره منفي هم داشت. از لحاظ منبع سؤالات نيز بر خلاف ديگر دانشگاه‌ها اعم از دولتي و آزاد كه منابع امتحاني و مقدار حجم آن بستگي به نظر استاد دارد، پيام‌نوري‌ها در سراسر كشور تنها كتاب‌هايي را براي امتحان آماده مي‌كنند كه دانشگاه در ابتداي ترم معرفي كرده است و تازه حجم بعضا 400 صفحه‌اي اين كتاب‌ها كجا و حجم 20 الي 30 صفحه‌اي جزوي اساتيد ساير دانشگاه‌ها براي شب امتحان. دانشجوي پيام نور بعد از مدت كوتاه در مي‌يابند كه در سيستم آموزشي متبوعش همه راه‌ها به يك نقطه ختم مي‌شود؛ كتاب! و خوشحال و خندان از اين كشف بزرگ به قصد تهيه منابع و كتب مورد نياز راهي خيابان انقلاب مي‌شود و غافل از اينكه آن تازه آغاز ماجرا است. به اين متن كه عينا در ابتداي اكثر كتب دانشگاه پيام‌نور آمده است توجه كنيد؛ "كتاب‌هاي دانشگاه پيام نور حسب مورد و با توجه به شرايط مختلف به صورت درس نامه آزمايشي، قطعي، دروس آزمايشگاه كمك درسي چاپ مي‌شود. كتاب درس نامه نخستين ثمر پوشش‌هاي علمي صاحب اثر است كه بر اساس نيازهاي درسي دانشجويان و سرفصل‌هاي مصوب تهيه مي‌شود و پس از داوري علمي در گروه‌هاي آموزشي، "بدون طراحي آموزشي و ويرايش چاپ مي‌شود " با تجديد نظر صاحب اثر دريافت بازخوردها و اصلاح نارسايي‌ها درس‌نامه با تصاوير آموزشي، ويرايش و طراحي فني و هنري به صورت آزمايشي چاپ مي‌شود. با دريافت نظرهاي اصلاحي صاحب اثر در كتاب تجديد نظر و كتاب به صورت قطعي چاپ مي‌شود ... " حال چند سؤال اساسي اولا "داوري علمي اعضاي گروه آموزشي " بر چه مبنايي صورت مي‌گيرد تا كتابي در قالب "درس‌نامه " اجازه مي‌يابد بدون طراحي آموزشي و ويرايش چاپ شده و به دست دانشجو برسد؟ ثانيا فاصله بين چاپ درس‌نامه و دريافت بازخورد‌ها براي چاپ نسخه آزمايشي دقيقا چقدر است؟ و در اين فاصله دانشجويان به غير از درس‌نامه بايد از كدام منبع قابل اطمينان‌تر براي امتحانات استفاده كنند. سال‌ها است كه چرخه نگارش، ويرايش، بازبيني و نهايتا چاپ كتب علمي در كشور بدون هيچ مشكلي طي مي‌شود و مسئولان دانشگاه پيام نور بي شك مي‌توانستند به جاي شيوه‌هاي ناكارآمد در ويرايش و بازبيني تدريجي كتب درسي از تجربه پيشينيان در اين زمينه استفاده كنند. در اينجا مي‌خواهم چند جمله‌اي نيز بر پايه مشاهدات عيني خود سخن بگويم. كمتر دانشجوي پيام نوري را يافتم كه نمونه‌هاي گل درشت از غلط‌‌‌‌‌هاي فاحش دستوري،‌ املايي و حتي محتوايي كتاب‌هاي پيام‌نور را در ذهن سراغ نداشته باشد و اين تازه جداي از گلايه مشترك همه آنها از كيفيت كاغذ و جلد و چاپ و "افست ملخي " بعضي كتب. ممكن است در اين ميان كتبي هم يافت شوند كه از اين نقايص مبرا باشند اما به هر حال اصلاح اين اشكالات ولو در يك كتاب هم مشاهده شده باشد در اين سيستم آموزشي اهميت مضاعف دارد. ضمن اينكه ناگفته نبايد گذاشت كه بسياري از كتب دانشگاه پيام‌نور خصوصا در رشته‌هاي علوم انساني قبلا توسط انتشارات ديگري چاپ شده و دانشگاه پيام‌نور خلاصه‌اي از همان متن را "كه طبيعتا پيش از اين ويرايش و اصلاح نيز شده است " به دانشجويان ارائه مي‌دهد. به هر روي جان كلام اين است كه از خير كلاس‌هاي نيم بند رفع اشكال كه بگذريم كتاب‌ها و منابع درسي تنها تكيه‌گاه علمي دانشجويان دانشگاه پيام نور محسوب مي‌شوند و اين اهتمام روز افزون مسئولين اين دانشگاه را براي سامان دادن به وضعيت كتب درسي بيش از پيش طلب مي‌كند. شايد اصلاح روند چاپ كتب اين دانشگاه و سامان دادن به سيستم انتشاراتي آن بتواند قدم نخست باشد. يادداشت از؛ محمدرضا راضي