اهمیت کسب و کارهای خانگی و نمونه کشورهای موفق

---

اهمیت کسب و کارهای خانگی و نمونه کشورهای موفق

اشاره: امروزه ايجاد بنگاههاي اقتصادي كوچك و زود بازده در عرصة بيشتر نظامهاي اقتصادي دنيا ، به عنوان يک ضرورت پذيرفته شده است . در اين ميان ، كسب و كارهاي خانگي که يکي ازشکل های اين فعاليتهاي اقتصادي است ، به واسطة کارکرد و مزاياي خاص خود ، به سرعت رشد و توسعه يافته است. كسب و كارهاي خانگي از نظر ايجاد شغل و نوآوري در توليد و عرضة كالا و خدمات و سنخيت با تکنولوژي IT و تجارت الکترونيک ، موجب تنوع و دگرگوني زيادي در بازارهاي مختلف شده است ، که مي‌تواند براي اكثر افراد، به ويژه جوانان بستر مناسبي براي راه‌اندازي آسان و سادة فعاليتهاي اقتصادي فراهم آورده و نقطة شروع مناسبي براي ورود به بازار کار محسوب ‌شود. همچنين با توجه به افزايش روز افزون عرضه کار و محدوديت فرصتهاي شغلي، آماده نبودن زير ساختهاي توسعه و از همه مهمتر کمبود منابع سرمايه، يکي از گزينه هاي موثر و راهبردي در توسعه اشتغال کشور، «اشتغال کاربر» مي باشد. با اينکه «اشتغال سرمايه بر» از ضريب پايداري بيشتري نسبت به «اشتغال کاربر» برخوردار است ولي از آنجايي که «اشتغال سرمايه بر» مستلزم سرمايه گذاري کلان در بلند‌مدت است، لذا در کوتاه مدت غلبه بر مشکل بيکاري از اين روش مفيد و ميسر نيست. ضرورت توسعه كسب و كارهاي خانگي تجربه نشان داده است که توسعه کسب و کارهاي کوچک به دليل ساختار ساده و زود بازدهي و نياز اندک به سرمايه در جهت متعادل کردن بازار کار مؤثر بوده است. در کشور ما با توجه به ترکيب جمعيتي ، کسب و کارهاي کوچک خانگي مي تواند بازدهي مناسبي داشته و در کوتاه مدت و حتي در ميان مدت در رفع مشکل بيکاري مؤثر باشد. از اين رو سامان بخشيدن ، به‌روز رساني و نظام‌مند كردن كسب كارهاي خانگي يك ضرورت آشكار است. در وضعيت كنوني ، ‌به لحاظ مديريتي و سياست گذاري ، هيچ سازماني به طور مشخص متولي كسب و كارهاي كوچك خانگي نيست. اين مشاغل عمدتاً‌ به صورت سنتي و بدون جهت گيري كلي در كشور رواج دارد . درحالي كه اگر بخواهيم اين مشاغل به صورت پايدار و در تراز جهاني ايجاد شوند، نيازمند برنامه‌هاي حمايتي و آموزشي و به روزرساني و استفاده از تكنولوژي‌هاي روز مي باشد . بنابراين با اجراي اين طرح طليعة روشني براي ساماندهي و نظام‌مند نمودن كسب و كارهاي كوچك خانگي به وجود مي‌آيد و به تدريج ضمن شكل گيري يك نظام مديريتي مشخص ، زمينة مناسبي براي شكل‌گيري نهاد متولي اين مشاغل به وجود مي‌آيد . تعاریف الف:كسب وكار خانگي (Home business) در اين شيوه ، فرد شغل خود را به منـزل مي‌آورد و به جاي اين كه هزينـه‌هـاي زيادي براي اجاره يا خريد ساختمان بدهد، مي‌تواند در منزل خود ، كـار و شغل خود را به انجام برساند. در اين نوع كسب و كار ، ارزش افزودة كالاها و خدمات توليد شده، نصيب‌ صاحب خانه مي‌شود. ب: كسب وكار مبتني بر خانه (Home based business) در اين روش ، افراد كالاها و خدمات توليـد شده خود را در درب و يا در داخل منازل ديگران تحويل مي‌دهند. در اين نوع روش كسب و كار ، مهم نيست كه كالاها در كجا توليد شده ، بلكه معيار اين است كه كالاها و خدمات در منازل‌ مصرف‌كنندگان تحويـل داده ‌شود. در اين نوع كار خانگي ، ارزش افزودة كـالاها و خدمات ، نصيب كسـي مي‌شود كه از بيرون اين كالاها را مي‌آورد. ج: كار‌آفريني مبتني بر خانه (home based entrepreneurship) اين نوع كار‌آفريني عبارت است از فرآيند ايجاد اشتغال در خانه از راه تشكيل مجموعة منحصر به فردي از منابع به منظور بهره‌گيري از فرصتها. نمونه تجربة موفق بعضی از كشورها در حوزة كسب و كارهاي خانگي كسب و كارهاي خانگي طبق آمار و اطلاعات موجود ، در كشورهاي توسعه يافته و در حال توسعه ، سهم قابل ملاحظه‌اي در ايجاد اشتغال و ارزش افزوده و حتي در صادرات به خود اختصاص داده است. براي نمونه مي توان به موارد زير اشاره کرد: ايتاليا كشور ايتاليا از دو دهة قبل براي توسعه و صنعتي كردن و كاهش بيكاري در مناطقي كه كمتر توسعه يافته بود (مناطق جنوبي كه بعدها به ايتالياي سوم موسوم شد) ، سياست توسعه و گسترش كسب و كارهاي كوچك و خانگي را در پيش گرفت . در مناطق جنوبي ايتاليا بيكاري حتي به بالاتر از نرخ 22 درصد رسيد ( امامي ميبدي ، علي 1383 ) . با توجه به مزيتي كه كشور ايتاليا در توليد كفشهاي چرمي دارد، سياستهاي حمايتي خود را در صنايع كوچك و خانگي و به ويژه در بخش توليدات كفش وكيفهاي چرمي متمركز كرد . بدين منظور در مناطق و محله‌هايي كه جمعيت از تراكم بالايي برخوردار بود، واحدهاي توليدي خانگي خود را در قالب خوشه‌هاي صنعتي تقسيم بندي نمود و با تعريف ارتباط واحدهاي توليد خانگي در قالب اين خوشه‌ها، توانست نرخ بيكاري را به 12 درصد برساند. در اين نواحي كه پراتو (prato ) نام دارد، شبكه اي از واسطه‌ها كه به ايمپاناتوري معروف هستند، سفارشهاي بين‌المللي را ثبت نموده و اين سفارشها را بين توليدكنندگان محلي تقسيم مي‌كنند ( مجيدي ، جهانگير ، ص 56). سياستگذاران اين كشور با تقسيم كار بين اين واحدها توانسته اند هم كارها را تخصصي نمايند و هم تعداد مناطق صنعتي را افزايش دهند . بدين منظور مسؤولان اين كشور شركتهاي بزرگ صنعتي را به افزايش حجم همكاري و توسعة پيمان كار با صنايع كوچك و خانگي ترغيب كردند .دولت همچنين امتيازات مالياتي براي آن دسته از واحدهاي توليدي كوچك و خانگي كه قابليت صد در صد صادرات توليدات خود را براي سه سال متوالي حفظ كنند در نظر گرفت . در سال 2002 ارزش افزوده بخش توليدات كفش و كيف و چرم به 11 ميليارد دلار رسيد . بيش از 79 درصد از مجموع شركتهاي صنعتي اين كشور را كه جزو 7 كشور صنعتي جهان است ، واحدهاي كوچك و متوسط و خانگي تشكيل مي‌دهد و در زمينة اشتغال 87 درصد از كل نيروهاي شاغل در بخش صنعت و 61 درصد از نيروهاي شاغل در بخشهاي غير صنعتي را شركتها و واحدهاي كوچك و خانگي تشكيل داده اند ( مجيدي ، جهانگير ، 1382 ) . تايوان نقطة جهش اقتصاد تايوان ، پس از جدايي اين كشور از چين (بر مبناي شعار" هر خانه، كارخانه و هر كارخانه، خانه است") ، از کسب و کارهاي خانگي آغاز شده است و امروزه اين شکل از فعاليت اقتصادي با بيش از هشتاد درصد از اقتصاد اين کشور به صورت مستقيم و غير مستقيم رابطه دارد. علل موفقيت اين كشور به طور خلاصه چنين مي باشد: 1- به كارگيري سياستهاي تشويقي و حمايتي از صنايع كوچك به خصوص توليدات خانگي و بهره‌گيري از آخرين پديده‌هاي فناوري؛ 2- اتخاذ راهكارها و راهبردهاي توسعة صادرات توليدات خانگي؛ 3- سياستهاي حمايت در بازاريابي، بازار شناسي و تبليغات در سطح جهاني؛ 4- توسعة همه جانبة توانمنديهاي فني_ تكنولوژيكي از طريق برنامه‌هاي اجرايي در سطح كلان كشور؛ 5- استفاده از شيوه‌هاي آموزشي جديد و آخرين يافته هاي آموزشي براي افزايش مهارتهاي فني_ تكنولوژيكي نيروهاي فني شاغل در منازل؛ 6- تشويق و ترغيب كارآفرينان خانگي (home based entrepreneurship) به استفاده از تكنيكهاي نوآوري و خلاقيتهاي توليد محصولات ويژه و منحصر به فرد و يا افزايش چشمگير كيفيت توليدات؛ 7- تأمين نيازهاي مالي و اعتباري از طريق تعديل سياستهاي پولي - مالي براي تأمين نيازهاي مالي و امثال آن براي توليدات خانگي؛ 8- بازنگري در مورد سياستهاي مالياتي، محدوديتهاي بازرگاني، صادراتي و قوانين حقوقي. (لاي‌سون ، 2005) . آمريکا در كشور آمريكا 2/43 ميليون نفر به صورت پاره‌وقت و 7/12 ميليون نفر به صورت تمام‌وقت در خانه به كسب درآمد مي‌پردازند و اين رقم 20 درصد كل شاغلين اين كشور را تشكيل مي دهد. همچنين در اين كشور به طور ميانگين در سال 1999 اين نوع كسب وكارها، 30 درصد كسب و كارهاي كوچك و متوسط را شامل مي‌شد كه در حال حاضر به حدود 52 درصد رسيده‌است. در آمريكا سازماني به نام ادارة كسب وكار كوچك (Small Business Administration) وجود دارد كه مساعدتهاي مالي و اعتباري دولت فدرال را به اين واحدها ارائه مي كند. اين مساعدتها فقط به كمكهاي مالي و اعتباري ختم نمي شود، بلكه وزارت بازرگاني اين كشور، دفاتر خاصي دارد كه از طريق آنها اطلاعات مورد نياز كسب و كارهاي خانگي و كوچك دربارة بازارهاي داخلي و خارجي را در اختيارشان قرار مي دهد (كامبيز طالبي،1383) . استراليا : در استراليا 6 تا 7 درصد كل شاغلين اين كشور در بخش كسب و كارهاي خانگي ، مشغول به فعاليت هستند كه به طور متوسط سالانه بيش از 80 هزار دلار فروش دارند كه پس از كسر ماليات در حدود 25 درصد سود مي‌برند. همچنين در اين كشور هم اکنون 680 هزار واحد در بخش مشاغل خانگي به توليد و فعاليت مشغولند ( آنتوني استنجر، 1999) . چين کشور چين نيز با بهره گرفتن از اين مدل ، براي کاهش قيمت تمام شده و کسر هزينه‌هاي سربار ، بخشي از توليد يا تمام فرايند توليد کالاهاي ساخته شده را با بهره گرفتن از اين شکل از فعاليت اقتصادي انجام مي‌دهد. دولت اين كشور نقش محوري در توسعة توليدات خانگي داشته است. در اين كشور نهادهاي متعددي وجود دارد كه خدمات بسيار گسترده‌اي را در رابطه با بهره‌برداري بهينه از فناوري، آموزش نيروي كار، دسترسي به اطلاعات و سازماندهي كنسرسيوم‌هاي بازار يابي ، به كسب و كارهاي خانگي ارائه مي‌كنند. منبع: tejarate-khanegi.blogfa.com