گردشگری فضایی به کجا می‌رود؟

شکستن مرزها یکی از ویژگی های برجسته نوع بشر است که ما را از دیگر گونه ها متمایز می کند. انسان به واسطه موهبتی به نام هوش و حافظه می تواند تجربه کسب کند و روش ها و عملکردهای خود را به خاطر سپرده و در عین حال با به یاد آوردن آنها و مقایسه کردن آن با شرایط موجود روش های خود را بهبود بخشد. همین مقایسه کردن ها است که باعث می شود انسان دائم میل به شکستن مرزها پیدا کند و بتواند گام های جسورانه تری برای فتح عرصه های ناشناخته بردارد.

از قرن ها قبل امکان و احتمال سفر به فراسوی حوزه گرانش زمین یکی از آرزوهای انسان به شمار می رفت. زمانی که برادران رایت برای نخستین بار هواپیمایی موتوری را به پرواز درآوردند بسیاری رویای سفر به آسمان را دست یافتنی تر دیدند، همین امر باعث شد تا در کمتر از یک قرن شگفتی های فراوانی در عرصه هوانوردی رخ دهد. انسان در حالی که اندکی بیش از نیم قرن از پرواز اولین هواپیمای موتوردار می گذشت، توانست خود را از قید و بند گرانش زمین رها کند و برای نخستین بار قدم از جو زمین بیرون بگذارد.

زمانی که برای اولین بار یوری گاگارین توانست مرزهای فضا را بشکند و به فضا برود، انتظاری طولانی برای انسان به پایان رسید؛ انتظاری برای آن که بتواند قدم به فضا و دنیای تاریک و اسرارآمیز فضا بگذارد. از همان زمان بسیاری از نظریه پردازان شروع به ایده پردازی درباره مرزهای بعدی فضا کردند. از آن زمان تاکنون اگرچه فناوری فضایی پیشرفت چشمگیری داشته است، ولی هنوز تعداد افرادی که توانسته اند سیاره مادری خود را از فضا ببینند، بسیار اندک است و هنوز برای مردم عادی امکان سفر به فضا وجود ندارد، اما میل به سفر فضا و دستیابی به این مرز به ظاهر دوردست آنقدر وسوسه کننده بوده است که تعداد انگشت شماری از افراد که توان مالی بالایی داشتند بتوانند به عنوان گردشگر فضایی به ایستگاه بین المللی فضایی سفر کنند. این افراد با پرداخت هزینه ای به آژانس فضایی روسیه و سری کردن دوره آموزشی کوتاه مدتی برای مدت یک هفته به ایستگاه فضایی بین المللی رفته و در کنار فضانوردان زندگی می کردند، سفر برخی از آنها تنها جنبه ماجراجویی داشت و برخی دیگر مانند انوشه انصاری در کنار لذت بردن از اقامت در فضا آزمایش های علمی و برنامه های ترویجی نیز انجام می دادند.

اما این سفر دشوار چیزی نیست که هرکسی قادر به انجامش باشند. مردم می خواهند، شرایطی فراهم شود که بتوانند براحتی به آژانس مسافرتی خود مراجعه و بلیت سفر به مدار زمین را تهیه کرده و با سفینه ای فضایی به مدار زمین بروند. این موضوع اگرچه برای بسیاری از ما رویایی دور و دراز به شمار می رود اما برای آینده نگرها داستانی است که از همین امروز شروع شده است. اولین گام در این زمینه را یک پروژه رقابتی بزرگ به نام ایکس پرایز برداشت. بنیاد ایکس پرایز جایزه ای ۱۰ میلیون دلاری را برای نخستین فضاپیمای بخش خصوصی که با موفقیت بتواند انسان را به فراسوی مرز فضا که در ارتفاع ۱۰۰ کیلومتری زمین واقع است ببرد، اهدا کند. انوشه انصاری و خانواده وی از این جایزه حمایت کردند و نام جایزه به انصاری ایکس پرایز تغییر پیدا کرد و در نهایت یک گروه از طراحان توانستند چنین فضاپیمایی به نام فضاپیمای شماره ـ۱ بسازند. این فضاپیما توانست در فاصله زمانی کوتاهی ۲ بار این آزمایش را انجام دهد و با کمک یک رانش گر اولیه به نام شوالیه سفید شتاب لازم برای سفر به مدار?زمین را پیدا می کرد.

مسافران چنین پروازی می توانستند برای دقایقی حس بی وزنی را تجربه کنند و در عین حال نمایی از آسمان تاریک بالای جو و انحنای زمین را ببینند. زمانی که این طرح موفق شد جایزه ایکس پرایز را از آن خود کند سرمایه گذار مهمی به نام ریچارد برانسون که مالکیت ده ها کمپانی تجاری موفق و از جمله یک خط هواپیمایی بزرگ با نام تجاری ویرجین را برعهده دارد اقدام به خرید این طرح و تاسیس شرکت فضانوردی توریستی ویرجین گالاکتیک کرد؛ شرکتی که برای مسافران طی ۲ تا ۵ سال آینده امکان سفری واقعی به فضا ـ البته در ارتفاع زیر مداری ـ را مهیا می کند. برای این سفر شما فقط باید بلیت خود را رزرو کنید و پس از یک آزمون پزشکی ساده به فرودگاه رفته و سوار سفینه فضایی به نام سفینه فضایی شماره ۲ شوید. سفینه ای که شما را به مدار زمین می برد و در آنجا برای دقایقی می توانید از دیدن سیاره مادری در زیر پای خود شگفت زده شوید و در عین حال، پدید هیجان انگیز بی وزنی را تجربه کنید.

نکته: مسافران چنین پروازی می توانند برای دقایقی حس بی وزنی را تجربه کنند و در عین حال نمایی از آسمان تاریک بالای جو و انحنای زمین را ببینند

این شرکت از هم اکنون رقبایی نیز دارد که از نظر تجاری کمی عقب تر از ویرجین گالاگتیک گام برمی دارند اما بزودی چنین سفرهایی با رقابتی که بین بخش خصوصی آغاز خواهد شد به سفرهایی ارزان و آسان بدل خواهد شد. سفرهایی که همه براحتی می توانند تجربه کنند و هزینه آن نیز گران تر از هزینه یک سفر تفریحاتی گران قیمت نخواهد بود.

اما این هنوز تا رویای ایده پردازان فاصله دارد. چیزی که مرز بعدی را مشخص می کند اقامتی واقعی در فضا است و نه حضوری چند دقیقه ای در آن. توریست های آینده می خواهند همانند چند گردشگری که تاکنون به فضا رفته اند اقامتی طولانی و مثلا یک هفته ای را در مدار زمین تجربه کنند و اینجا جایی است که حداقل در شرایط فعلی تنها ایستگاه بین المللی فضایی امکان و پتانسیل آن را دارد و این ایستگاه نیز با توجه به هزینه های زیادی که برای آن شده، پس از تکمیل باید فهرست طولانی از آزمون های علمی برنامه ریزی شده را با خدمه ای حرفه ای به انجام برساند. به همین دلیل از هم اکنون سرمایه گذاران به دنبال ساخت هتل های فضایی هستند. چندین شرکت بزرگ در این زمینه مشارکت کرده اند و هم اکنون نمونه های اولیه هتل های فضایی خود را به مدار زمین فرستاده اند.

این هتل های فضایی هم اکنون به نام پرژه جنسیس در مدار زمین قرار دارند و محفظه های بادی هستند که فعلا پذیرای مسافران نیستند و برای آزمودن شرایط ایمنی در مدار قرار دارند. این هتل های بادی اولین گام به سوی مرحله بعدی خواهند بود. مرحله ای که در آن هتل های بزرگ و دارای امکانات بسیاری در مدار زمین جایی در ارتفاع تقریبی ۳۰۰ تا ۴۰۰ کیلومتری قرار داده می شوند و مسافران می توانند با هزینه معقول برای مدت یک هفته در آنها اقامت کنند. البته برای رفت و آمد به این هتل ها نسل جدیدی از وسایل نقلیه مداری نیز لازم است که رقابت در بخش خصوصی می تواند باعث سرعت در ساخت آنها شود.

این هتل ها مرزهای جدیدی برای توریسم فضایی تعریف خواهند کرد اما مهم تر از آن این مساله است که ورود بخش خصوصی به فضا خواهد توانست باردیگر شتابی بی نظیر به این بخش هیجان انگیز از فناوری بدهد، همان پیشرفتی که وقتی بخش خصوصی وارد بازار IT شد این بازار آن را تجربه کرد و از قبل آن توانست رشد بی نظیر فناوری را شاهد باشد.

شاید رویای سفرهای ارزان فضایی باعث توسعه دادن مرزهای دوردست تر فضا نیز بشود.