اخبار دانشگاهی کشور / آموزش های عمومی 30 بهمن 1390 - 19 February 2012
چگونه سفر کردن؟
«رها كردن زباله در طبيعت، بيتوجهي شما را به محيط زيست ميرساند و مانند آن است كه شما زبالههاي خود را زير كابينت يا زير فرش مخفي كردهايد.» محمد منظرنژاد ـ فعال حوزهي گردشگري و راهنماي اكوتوريسم ـ در متني كه در اختيار خبرنگار بخش گردشگري خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا) قرار داده، توصيههايي را براي سفر در تعطيلات نوروزي ارائه كرده و از مسافران طبيعت و سايتهاي تاريخي خواسته است، با قضاوت رفتارهاي خود در سفر، از آثار طبيعي و تاريخي بيشتر محافظت كنند. او در اين مطلب آورده است: با توجه به سفرهاي سالهاي اخير در ايران و تجربههاي بهدست آمده، از تمام گردشگران خواهشمندم كه خود را قاضي كنند و در عملكرد و رفتار گردشگري خود قضاوت كنند و از هيچ سازماني در نوع رفتار گردشگري خود گلهمند نباشند و بدانند كه اين وظيفهي همگي ماست و به نوع شخصيت و رفتار شخصي ما بستگي دارد و طبيعت نبايد تاوان كمكاري ارگانها يا ضعف رفتار شخصي گردشگر را بدهد. لذا خواهشمندم در رفتار خود دقت و به نكات زير توجه كنيم: 1ـ آيا تا به حال به زبالههاي شخصي خود فكر كردهايد و براي كاهش توليد زباله برآمدهايد؟ سعي كنيد در سفرهاي خود از ظرفهاي شخصي استفاده كنيد و از ظرفهاي يكبار مصرف استفاده نكنيد. همچنين از مواد، وسايل و مواد غذايي استفاده كنيد كه كمترين زباله را توليد كند. 2ـ تا جاي ممكن زبالههاي خود را تا شهر و به نزديكترين سطل زباله حمل كنيد. اينكه بعضي از افراد، سازمانها را مقصر ميدانند و از نبود سطل زباله گله ميكنند، هيچگونه ارتباطي به نوع رفتار شخصي ما ندارد، زيرا ميتوانيم با كمترين هزينه (همراه داشتن كيسهي زباله) زبالههاي خود را جمعآوري كنيم و به نزديكترين سطل زباله در مسير برسانيم و بدانيم رها كردن زباله در طبيعت، بيتوجهي شما را به محيط زيست ميرساند و مانند آن است كه شما زبالهي خود را در زير كابينت يا به زير فرش مخفي كردهايد. با انباشت زبالهها اثرات مخرب زيستمحيطي پديدار ميشود و اين به معني آن است كه محيط زيست مانند خانهي ماست. 3ـ زبالههاي تر خود را با فكر برگشتپذير بودن به طبيعت و قابل بازيافت بودن آن، در طبيعت رها نكنيد، چون جلوهي طبيعت و آن تصوير زيبا از بين ميرود. لذا خواهشمنديم كه چهرهي زيباي طبيعت را برهم نزنيم و بگذاريم كه همهي گردشگران با نگاه به اين طبيعت زيبا، به مسؤوليتپذير بودن بيشتر اهميت بدهند. 4ـ سعي كنيد همانگونه كه به طبيعت وارد ميشويد به همانصورت طبيعت را ترك كنيد، به آن معني كه افراد بعدي فكر كنند، كسي به آنجا راه نيافته است. 5ـ در صورتي كه زبالهاي در طبيعت ميبينيد، خود را مسؤول بدانيد و آن را برداريد و در كيسهي زباله قرار دهيد. شايد اين حركت شما در فردي يا افرادي كه در مسير هستند فرهنگسازي كند و سبب حركت دستهجمعي براي پاكيزگي محيط زيست شود. 6ـ در طبيعت از صداي طبيعت (صداي پرندگان و جانوران، رودخانه و برگها) لذت ببريد و از سر و صدا و بلند كردن صداي موزيك بپرهيزيد، چراكه پايداري و زندگي حيات وحش را مختل ميكند و سبب مهاجرت حيات وحش منطقه ميشود. 7ـ خواهشمنديم خاطرات خود را با برداشتن عكس از جاذبهها به ثبت برسانيد و از برداشت هرگونه نمونهي جانوري و گياهي و زمينشناختي، رسوبات و فسيلهاي دريايي بپرهيزيد، چراكه برداشت هر تكه از آن، چرخهي اكوسيستم را برهم ميزند. در سالهاي اخير شاهد برداشت ماسههاي نقرهيي از جزيرهي «هنگام» بوديم و بايد گفت، هماكنون در آن ساحل، ديگر ماسه نقرهيي وجود ندارد و گردشگران بدون مسؤوليتپذيري، ماسهها را برداشت كرده و با خود بردهاند و پس از انجام خريد خود و با توجه به سنگيني ماسهها، آنها را در هتل يا خيابان رها كردهاند. تصور اين حركت از ابتدا تا انتها و قضاوت با خود شما. در صورتي كه با افرادي مواجه ميشويد كه از عناصر طبيعت براي درآمدزايي استفاده ميكنند، آنها را با خريد خود حمايت نكنيد. در سالهاي اخير مشاهده كرديم تعدادي از افراد به فروش شاخ گوزن و قوچ و ... ميپردازند و تعدادي نيز مرجانها را ميفروشند. بايد گفت اين كار به زندگي حيات وحش لطمه وارد ميكند. با كندن يك تكه مرجان تمام اكوسيستم ساختاري مرجان و نيز چرخهي زندگي ماهيها به خطر ميافتد. زماني خواهد ديد كه جانداران براي تأمين عناصر مورد نياز بدنشان از شاخهاي حيوانات رها شدن در طبيعت، تغذيه ميكنند. 8ـ در رفتوآمدهاي خود به طبيعت سعي كنيد از مسيرهايي تردد كنيد كه كمترين خسارت و كمترين فرسايش را به طبيعت بزند. در سالهاي اخير با توجه به وجود مسيرهاي معين (مشخص شدن زون حساس و زونهاي گردشگري) گردشگراني را شاهد بوديم كه از هر گوشه و كناري خود را به جايي ميرساندند كه نتيجهي آن تخريب بود. براي مثال، بالا رفتن از رسوبات تشكيلشده از دورانهاي بسيار قديم در درهي ستارهها و در نهايت تخريب يا بالا رفتن از آثار فرهنگي بسيار قديمي و مهم مانند چغازنبيل. 9ـ براي سفر و برنامهي خود مسؤوليتپذير باشيد و كمي دربارهي منطقهي مورد هدف مطالعه كنيد و با آداب و رسوم و فرهنگ افراد منطقه آشنا شويد. هر منطقه از ايران داراي يك فرهنگ خاص و اعتقادات خاصي است. بنابراين بايد به اعتقادات و فرهنگ مردم بومي منطقهي هدف گردشگري احترام بگذاريد. 10ـ با محيط بانان در مناطق چهارگانهي محيط زيست و مسؤولان گردشگري در سايتهاي مورد هدف همكاري كنيد. 11ـ در مسيرهايي كه با عشاير و خانوادههاي كوچنده (عشاير) مواجه ميشويد، بدون هماهنگي به چادرهاي آنها وارد نشويد و عكاسي نكنيد، چراكه چادرهاي آنها مانند خانههاي ماست. آيا ما دوست داريم افرادي ناشناس به خانهي ما وارد شوند و از ما عكاسي كنند. لذا بايد با سرپرست آنها آشنا شويد و در صورت تمايل از سوي آنها، عكاسي كنيد. براي رسيدن به اهداف زيستمحيطي پيشنهاد ميكنم، علاوه بر داشتن احساس مسؤوليت، ابزارهايي مانند كيسهي زباله، دوربين چشمي و عكاسي براي تماشاي طبيعت و ثبت خاطرات، كتاب راهنما، نقشهي منطقه و لباس مناسب و همرنگ با طبيعت همراه داشته باشيد. طبيعت در سفر ميزبان شماست، سعي كنيم بهعنوان گردشگر براي ميزبان، مهمان خوبي باشيم و به حقوق ميزبان احترام بگذاريم. به ياد داشته باشيم، بهترين عبادت براي پروردگار، استفاده صحيح از نعمتهاست. با مسؤوليتپذيري و احساس مسؤوليت ميتوان از طبيعت بهتر استفاده كرد.
منبع: تابناك