اخبار دانشگاهی کشور / بازاریابی 10 اسفند 1389 - 01 March 2011
تقاضا demand
یکی از اساسی‌ترین کلماتی که در علم اقتصاد بسیار زیاد تکرار میشود، عرضه و تقاضاست. تقاضا تمایل، توانایی و خواست یک فرد برای خرید کالا و یا خدمتی را نشان می‌دهد؛ که در علم اقتصاد عموماً به صورت ریاضی نمایش داده میشود؛ به این صورت که تقاضای یک خریدار برای یک کالای معین را بررسی کرده و از آن جدولی استخراج می‌کنند مبنی بر این که در هر واحد از پول چه مقداری از کالا توسط فرد خریداری میشود سپس این فهرست مقادیر که از قیمتهای متفاوت خریداری میشود بر روی نمودار هندسی نمایش داده میشود.[1]
تعریف تقاضا:
تمایل به خرید و کسب کالاییی (خدمتی) خاص، به طوری که تقاضاکننده ابزار مناسب و لازم جهت انتقال مالکیت (پول) را در اختیار داشته باشد؛ به عبارت دیگر تنها زمانی تقاضا کننده توان دستیابی به کالای موردنظر را خواهد داشت، که پول در اختیار داشته باشد.
اصطلاح تقاضا مبین کل وضعیت امکانات فردی است که وی را قادر به خرید کالاها در قیمتهای متفاوت می‌نماید و با فرض ثابت بودن سایر شرایط، بیان می‌کند که چه ارتباطی میان جهت و مقدار درخواستی کالا وجود دارد.[2]
منحنی تقاضا:
با تغییر مقادیر تقاضای هر مصرف کننده [مصرف کنندگان]، در سطح قیمتهای مختلف، جدول تقاضای مصرف کننده [مصرف کنندگان یا تقاضای بازار] بدست می‌آید. از این جدول می‌توان منحنی‌ای را استخراج نمود که به آن منحنی تقاضا گفته میشود و بیانگر تقاضاهای متفاوت در قیمتهای متفاوت است.
در منحنی تقاضا که در سطح نموداری با دو محور X و Y (که X همیشه مقدار و Y قیمت را نشان می‌دهد، ترسیم میشود)، هرچه قیمت بالا برود حرکت بر روی منحنی به طرف بالا صورت گرفته و مقدار تقاضا کم خواهد شد و بالعکس. یعنی رابطه قیمت و مقدار معکوس است. رابطه معکوس بین قیمت و مقدار، بیانگر شیب منفی منحنی تقاضاست.
قانون تقاضا:
قانونی که بیان می‌کند همگام با افزایش سطح قیمتها مصرف کننده از میزان تقاضای خود خواهد کاست (رابطه معکوس بین قیمت و مقدار تقاضا).
عوامل مؤثر بر تقاضا:
عوامل مؤثر بر تقاضا عبارتند از: قیمت، تعداد مصرف کنندگان در بازار، سلیقه مصرف کنندگان، درآمد پولی آنها و قیمت سایر کالاهای مرتبط. لازم به ذکر است که با توجه به اینکه در رسم منحنی تقاضا فقط قیمت و مقدار تغییر می‌کنند و سائر عوامل ثابت در نظر گرفته می‌شوند، با تغییر قیمت ما شاهد تغییر در مقدار تقاضا خواهیم بود و با تغییر سایر عوامل، تغییر در خود تقاضا را شاهد خواهیم بود. تغییر در تقاضا موجب انتقال و جابجائی منحنی تقاضا میشود؛ به این معنی که اگر عوامل فوق غیر از قیمت تغییر کنند هم روی قیمت و هم روی مقدار اثر گذاشته و موجب انتقال منحنی به سمت راست یا چپ خواهد شد و تغییر در مقدار تقاضا حرکت روی منحنی تقاضا خواهد بود.
منحنی تقاضای بازار:
نمایش نموداری مجموع مقادیر یک کالا را که مصرف کنندگان در قیمتهای مختلف، در طی یک دوره زمانی معین، مایل و قادر به خرید آن هستند، با فرض ثابت بودن بقیه شرائط، منحنی تقاضای بازار را به ما می‌دهد. شیب منحنی تقاضای بازار یک کالا، عموماً منفی است که نشان‌گر مقدار خرید بیشتر در قیمتهای پائین‌تر است.[3]
[1] .مریدی، سیاوش؛ نوذری، علیرضا؛ فرهنگ اقتصادی، تهران، نگاه، 73، ص 270.
[2] .قره‌باغیان، مرتضی؛ فرهنگ اقتصاد و بازرگانی، تهران، رسا، 76، چاپ دوم، ص 173.
[3] . سالواتوره، دومینیک و ا.دیولیو، یوجین، اصول علم اقتصاد، ضیائی بیگدلی، محمد؛ مهدی‌پور، نوذر علی، تهران، موسسه بانکداری ایران، 74، چاپ دوم، ص 51.
