اخبار دانشگاهی کشور / مهندسی رباتیک 09 امرداد 1392 - 31 July 2013
روبات جراح

هنگامي كه جراحي پروستات انجام ميگيرد، هدف برداشتن غده پروستات است و همwww.medicblog.blogfa.com جراحي از جنس روباتهنگامي كه جراحي پروستات انجام ميگيرد، هدف برداشتن غده پروستات است و همچنين مطمئن شدن از اينكه ديگر غدهاي باقي نمانده باشد. علاوه بر اين دست نخورده نگه داشتن عصبهاي جنسي در موقع دوباره وصل كردن مثانه به مجاري پيشاب از اهداف ديگر جراح است. يك روبات ...چنين مطمئن شدن از اينكه ديگر غدهاي باقي نمانده باشد. علاوه بر اين دست نخورده نگه داشتن عصبهاي جنسي در موقع دوباره وصل كردن مثانه به مجاري پيشاب از اهداف ديگر جراح است. يك روبات بنيادي بيرون آورنده غده پروستات، پردازهاي هدايتگر جراح است كه شامل ماشين به اسم روبات da Vinci است و به منظور برداشتن پروستات سرطاني و گرههاي لنفاوي اطراف آن استفاده ميشود. اين روش يك نگاه تهاجمي به جراحي غده هاي پروستات است.
جراحي روباتيك به روشي شبيه به جراحي باز انجام ميشود. تفاوت بين جراحي روباتيك و باز در اين است كه در جراحي باز قسمت زيادي از بدن كه از ناف تا بالاي استخوان شرمگاهي است مورد برش قرار ميگيرد. ولي در جراحي روباتيك به 4 تا 6 برش نياز است كه اندازه هر كدام از برش ها از 4 تا 6 ميليمتر بيشتر نميشود. اين برشها اجازه ميدهند كه ادوات مورد نياز از داخل سيلندر توخالي كه از پيش در محل شكافها نصب شدهاند وارد بدن شوند و باعث ميشود كه اعضاي بيمار از تماس مستقيم دست جراح مبرا شود.
پيش از ظهور اين ماشين، جراح اين روش را به صورت لاپاروسكوپي انجام ميداد. جراحي بنيادي لاپاروسكوپي كمتر از جراحي باز خطرناك است و از پورت مشابهي شبيه به جراحي روباتيك استفاده ميكند.
در طول لاپاروسكوپي، دست جراح به طور فيزيكي با ادواتي كه وارد پورت ميشوند تماس پيدا ميكند و دامنه حركت ادوات هم محدود است. در ضمن، دوربين لاپاروسكوپي كه در داخل بدن براي ديد جراح تعبيه شده و به يك صفحه نمايش وصل ميشود داراي ديد دو بعدي است و به همين علت جراح در تشخيص عمق جراحي با مشكل مواجه ميشود.
در حال حاضر جراحي روباتيك جايگاه خاصي پيدا كرده است. جراح كه قبلا دستش با اندام بيمار يا با وسايل جراحي تماس پيدا ميكرد، در حال حاضر تنها با ميز فرمان كه معمولا در اتاق فرمان تعبيه ميشود سر و كار دارد.
اين دستگاه دو دستگيره مناسب براي دو دست دارد كه به جراح اجازه ميدهد تا با مهارت كامل جراحي كند، در حاليكه از بيمار فاصله دارد. به علاوه دستگاهي كه وارد بدن ميشود زاويه حركتي شبيه به انسان دارد تا جراح بتواند مانند دست آن را به جهات مختلف بچرخاند و زاويه بهتري براي جراحي فراهم ميسازد. هر چند اگر از نگاه يك جراح به دستگاه نگاه شود، دستگاه يك تصوير سه بعدي بزرگ شده از اعضا ارائه ميدهد، مانند اينكه جراح دارد با چشمان خودش به مريض نگاه ميكند، لذا در تشخيص عمق جراحي با مشكلي مواجه نخواهد شد.
وسايلي كه در جراحي روباتيك استفاده ميشوند شبيه به وسايلي هستند كه در جراحي باز استفاده ميشوند. حتي ميتوان از قيچي، انبر و گيره استفاده كرد يا بخيه و گره زد.
در حال حاضر جراحي روباتيك با جراحي باز رقابت ميكند و در روباتيك ديگر لرزش دست جراح وجود ندارد و حركات اضافي را كاهش ميدهد. در جراحي باز و لاپاروسكوپي، لرزشهاي دست جراح ممكن است خطرناك باشد ولي در روباتيك، دستگاه لرزشهاي دست را به ادوات جراحي منتقل نميكند.
يادداشتهاي زيادي وجود دارند كه نشان ميدهند روباتيك موفقتر بوده است در حاليكه بسياري از جراحان اين روش را مانند روشهاي قبل و در بعضي مواقع بدتر هم ميدانند. اين امر بستگي به راحت بودن جراح در كار با روبات و همچنين اطلاعات وي در آناتومي پروستات و قسمتهاي اطراف آن نيز دارد.
جراحي روباتيك در حال حاضر از يك جايگاه خوبي برخوردار است و بسياري از بيماران به خاطر خطر كمتر، اين روش را انتخاب ميكنند. به علاوه در جراحي روباتيك مانند جراحي لاپاروسكوپي از (pneumoperitoneum) مشاهده گاز معده با اشعه Xاستفاده ميشود. در اين شيوه از گاز(مانند دي اكسيد كربن )براي رسيدن به وريدهاي بطني استفاده ميشود. اين فشار اضافي اجازه ميدهد كه جراحي با خونريزي كمتري انجام گيرد. پس در جراحي روباتيك، بيمار خون كمتري از دست ميدهد كه اين خود باعث محبوب شدن بيشتر اين روش ميشود.مانند هر وسيله جراحي ديگر، ممكن است كه قسمتي از ابزارهاي جراحي ماشين بشكند كه در اين صورت دستگاه به طور خودكار متوقف ميشود تا به بيمار آسيب نرسد،در اين مورد در اكثر بيمارستانها قطعه يدكي موجود است كه سريعا قابل تعويض خواهد بود. در غير اين صورت جراح ميتواند با لاپاروسكوپي يا عمل باز به عمل خود ادامه دهد.
روبات da Vinci يك روبات جراح مستقيم است، پس همه حركات آن از دستورات جراح منشأ ميگيرد. هيچ نوع حركت خودكار يا نيمه خودكاري وجود ندارد، پس اين تصور كه ممكن است دستگاه مستقل از جراح عمل كند وجود ندارد.
از آنجا كه اين روش كمتر به بدن آسيب ميرساند، لذا به بيمار اجازه ميدهد كه زودتر خوب شود. اين بدان معني است كه مدت زمان خوب شدن يك بريدگي بزرگ بسيار بيشتر از زماني است كه بريدگي 5 تا 8 ميليمتري لازم دارد. پس از برداشتن پروستات و سپس بخيه زدن مثانه و مجاري ادرار، از سوند براي خشك ماندن محل بخيه استفاده ميشود كه معمولا پس از 3 تا 4 روز برداشته خواهد شد و تحقيقات نشان ميدهند كه پس از 7 تا 14 روز بيمار بهبود را به دست خواهد آورد.
در مورد بستري در بيمارستان، بيمار يك تا دو روز پس از جراحي ميتواند بيمارستان را ترك كند. معمولا بيماران يك روز پس از جراحي روباتيك بيمارستان را ترك ميكنند حال آنكه در بعضي از بيمارستانهاي خصوصي آمريكا شخص همان روز نيز مرخص شده است. بدين ترتيب شخص از پرداخت هزينه بستري در بيمارستان مبرا ميشود.
دپارتمان بيهوشي و خدمات جراحي آمريكا معمولا سالانه تعداد 4 تا 5 جراح را به مدت 2 تا3 سال بورس ميكند تا كاملا با روبات و عملكرد كل ماشين آشنا شوند. معمولا جراحان اورولوژي كه تجربه جراحي لاپاروسكوپي يا روباتيك نداشتهاند ميتوانند داوطلب اين بورس شوند. همچنين جراحي لاپاروسكوپي نيز در طول اين دوره آموزش داده خواهد داد.
با گذشت زمان متقاضيان جراحي روباتيك رو به افزايش هستند و جراحان اورولوژي نيز احساس راحتي بيشتري در جراحي پروستات ميكنند. ولي هنوز مسألههايي چون خرابي دستگاه و فاكتورهاي بيمار و غيره وجود دارند كه اين زمان زيادي خواهد برد.
با توجه به گامهاي بلندي كه در كامپيوتر و تكنولوژي برداشته شده، همانطور كه تبديل كامپيوتر روميزي به لپ تاپ و سپس كامپيوترهاي جيبي درمدت كوتاهي صورت گرفت، شاهد روباتهاي كوچكتر و پيشرفتهتري نيز خواهيم بود.
تاكنون جراحيهاي روباتيك زيادي روي كيسه صفرا انجام شده كه بيمار در فرانسه و جراح در نيويورك بوده است، ولي جراحي از راه دور كمي با جراحي روباتيك فرق دارد و به علت مشكلات تاخير در دريافت تصاوير سه بعدي، جراحي روباتيك از راه دور در حال حاضر پيچيدگي بيشتري دارد.