كارشناسي ارشد ژئوفیزیک - گرايش‌ها و ابعاد مختلف اين رشته

ژئوفیزیک - گرايش‌ها و ابعاد مختلف اين رشته در كارشناسي ارشد

در اکتشافات ژئوفيزيکي برخي از مهمترين خواص فيزيکي زمين توسط ابزارهاي ويژه اندازه گيري شده و با تفسير نتايج بدست آمده، شرايط زير زمين نتيجه مي‌شود. خواصي از سنگ‌ها که در اکتشافات ژئوفيزيکي، سنجيده مي‌شوند، معمولا شامل کشساني، هدايت الکتريکي، هدايت حرارتي، چگالي، خاصيت مغناطيسي و راديواکتيويته است. در اکتشافات ژئوفيزيکي معمولا به دنبال يک ناهنجاري يا به زباني انحراف از مشخصات يکنواخت زمين شناسي هستيم. تغيير ناگهاني در جنس مواد، برخورد به يک گسل يا يک منطقه خرد شده يا لايه‌هاي آبدار مي‌توانند ناهنجاري‌هايي نسبت به شرايط طبيعي به حساب آيند.

ژئوالکتريک

در اين گرايش به تعيين مقاومت ظاهري لايه‌هاي مختلف زمين و تعيين جنس آن‌ها مي پردازند. اين کار از طريق اختلاف پتانسيل بين لايه‌هاي زمين انجام مي‌گيرد. با استفاده از اين روش مي‌توان خواص الکتريکي سنگ‌ها را تشخيص داد، که بوسيله چند روش الکتريکي محاسبه مي شود که تعدادي از آن‌ها عبارتند از:

روش پتانسيل خود زا: که براساس فعل و انفعالات شيميايي يا مکانيکي مثل تغييرات سولفور، تغيير در ترکيبات سنگ‌ها، فعاليت بيوالکتريکي مواد ارگانيک، فرسايش و گراديان مايع زير زمين بوجود مي آيد. اين روش براي بدست آوردن پتانسيل الکتريکي زمين، بدون هيچ گونه القاي مصنوعي در زمين صورت مي‌گيرد و ساده ترين و کم هزينه ترين روش از روش‌هاي ژئوفيزيک است.

روش مقاومت ويژه : به عبور جريان الکتريکي درون زمين مي‌گوييم که اندازه گيري شدت و اختلاف پتانسيل بين الکترودها را برعهده دارد که از نتيجه حاصل از اين عمليات صحرايي مي‌توانيم مقاومت ويژه در زمين را بدست آوريم. اين روش بيشتر براي اکتشافات آب‌هاي زير زميني مورد استفاده قرار مي گيرد و حتي با استفاده از اين شيوه مي‌توان شيريني و شوري آب‌ها را نيز تشخيص داد.

مغناطيس سنجي

اين شاخه به بررسي تغييرات ميدان مغناطيسي زمين مي‌پردازد که اين کار به دو روش انجام مي گيرد روش نقطه اي و روش منطقه اي. در روش نقطه‌اي دستگاه را روي نقاط مختلف زمين قرار مي‌دهند و تغييرات را بررسي مي‌کنند اما در روش منطقه‌اي اين کار از طريق هوايي صورت مي‌گيرد. استفاده از اين روش بيشتر براي اکتشافات مواد فلزي که خاصيت مغناطيسي دارند و درون زمين است. براي مثال براي کشف آهن، نيکل و ...که داراي خاصيت مغناطيسي هستند مورد استفاده قرار مي گيرد. امروزه اغلب اکتشافات به روش منطقه‌اي، توسط يک مغناطيس سنج که به دنبال هواپيمايي کشيده مي‌شود، انجام مي‌شود. به اين ترتيب منطقه‌اي وسيع در مدتي کوتاه و با مخارجي نسبتا کم مورد بررسي قرار مي‌گيرد.

گراني سنجي

هدف اين شاخه بررسي و بدست آوردن شتاب جاذبه زمين و همچنين بحث درباره ي شکل ميدان جاذبه زمين در نقاط مختلف است. با توجه به اينکه ميدان جاذبه بستگي به جنس لايه‌ها دارد با اين روش مي‌توان به تحليل و بررسي مسائل زمين ساختي مثل تاقديس‌هاي زير زميني، گنبدها، گسل‌ها و توده‌هاي نفوذي پرداخت. اين روش در بررسي‌هاي مهندسي جهت تعيين محل حفره‌ها و غارهاي انحلالي داخل سنگ‌هاي آهکي استفاده مي شود. اين روش مطمئن ترين روش براي اکتشافات نفتي است.

لرزه نگاري

هدف اين شاخه بررسي و تعيين مرز لايه‌ها، محل گسل‌ها و غارها يا ضخامت لايه‌ها و تا حدي جنس لايه‌ها است. اين کار توسط بررسي رفتار سنگ‌هاي درون زمين در مقابل عبور امواج الاستيک از آن‌ها صورت مي‌پذيرد که توليد اين امواج به دو صورت ضربه اي و انفجاري صورت مي‌گيرد. در روش ضربه‌اي اين امواج توسط ضربه‌هاي مصنوعي توليد مي‌شوند و در روش انفجاري امواج به وسيله انفجارهايي در عمق زمين ايجاد مي‌شوند. به طور کلي امواج لرزه‌اي از محل تشکيل به صورت کروي منتشر مي‌شوند. اين امواج با سرعتي که بستگي به خواص کشساني زمين دارد از داخل آن عبور مي کنند. امواج لرزه‌اي در محل تغيير جنس مواد منعکس يا منکسر شده و پس از بازگشت به سطح زمين توسط ابزارهايي ثبت مي‌شوند.

زلزله شناسي

کار اين شاخه فقط اندازه گيري است. آنها با بررسي زلزله‌ها و اطلاعات آن‌ها به اندازه گيري ضخامت لايه‌ها و تعيين مرز لايه‌ها مي‌پردازند. تفاوت کار اين رشته و رشته لرزه نگاري در روش ايجاد امواج است. به طوري که در لرزه نگاري امواج به صورت مصنوعي و با انفجارها و يا ضربه مصنوعي ايجاد مي شوند ولي در زلزله شناسي اين امواج از چشمه‌اي طبيعي توليد مي‌شود که در اثر زلزله ايجاد مي‌شود.