---

ماماهاي همراه استخدام مي‌شوند

عمومی- گروه دانش و سلامت: براساس طرح جديد وزارت بهداشت، مراكز مشاوره مامايي در تمام شهرهاي كشور گسترش مي‌يابد و زنان باردار با مراجعه به اين مراكز مي‌توانند «ماماي همراه» را براي مدت زمان و كار مشخص استخدام كنند. فرح بابايي، رئيس اداره مامايي وزارت بهداشت در گفت‌و‌گو با فارس، افزود: مراكز مشاوره مامايي اكنون در برخي شهرهاي بزرگ كشور تشكيل شده اما هنوز در تمام كشور وجود ندارند. آيين‌نامه فعاليت اين مراكز نيز تدوين و ابلاغ شده و مراكز مشاوره مامايي مي‌توانند مطابق اين آيين‌نامه و براساس تعرفه تعيين شده، خدمات مختلفي را از جمله مشاوره در دوران بلوغ، مشاوره قبل و بعد از ازدواج و مشاوره مامايي در زمان بارداري به زنان ارائه كنند. وي اضافه كرد: آيين‌نامه اين مراكز حدود 2 سال قبل ابلاغ شده اما استانداردهاي خدمات اين مراكز تدوين نشده بوده كه اخيراً توسط دكتر مرضيه وحيد دستجردي، وزيربهداشت ابلاغ شد. رئيس اداره مامايي وزارت بهداشت گفت: مطابق اين طرح زنان باردار مي‌توانند با مراجعه به يكي از مراكز مشاوره مامايي، ليستي از خدمات اين مراكز را به همراه اسامي ماماهاي آن مركز دريافت و ماماي خود را انتخاب كنند تا در تمام دوران بارداري، بخشي از آ‌ن يا حتي بعد از زايمان مطابق خواست آنها ماماي همراه در خانه يا بيمارستان همراه آنها باشد و علاوه بر آموزش و مشاوره، خدمات لازم را مطابق تعرفه تعيين شده به آنها ارائه دهد. بابايي افزود: يكي از خدمات ماماي همراه اين است كه هنگامي كه درد زايمان نزديك است به مادر، مشاوره مي‌دهد كه بهتر است در خانه بماند يا به بيمارستان برود و اگر در خانه مي‌ماند در كنار مادر بماند و از او مراقبت كند، همچنين در هنگام زايمان نيز ماماي همراه مي‌تواند در تمام مراحل زايمان در كنار مادر باشد و اگر قرار بر سزارين است ماماي همراه مي‌تواند تا جلوي در اتاق عمل همراه مادر باشد و بلافاصله بعد از زايمان نيز در كنار مادر باشد و از او مراقبت كند و به‌خصوص در ساعات اول براي شيردهي به نوزاد به مادر كمك كند. وي گفت: ماماي همراه، عامل زايمان نيست بلكه نقش همراه مادر را دارد زيرا از نظر علمي ثابت شده است كه وجود همراه و فردي كه مادر او را بشناسد و به او اعتماد داشته باشد در كنار مادر در دوره بارداري و هنگام زايمان در كاهش درد و استرس مادر بسيار تأثيرگذار است و باعث احساس آرامش بيشتر مادر مي‌شود. بابايي افزود: ماماي همراه مي‌تواند مادر را براي شركت در كلاس‌هاي آموزش دوران بارداري تشويق كند و حتي همراه او در اين كلاس‌ها شركت كند و در هنگام زايمان و بعد از آن از مادر مراقبت كند و به‌ازاي هر يك از اين خدمات تعرفه تعيين شده را كه به‌عنوان مثال براي خدمت رساني در روز زايمان از 50 هزار تومان تجاوز نمي‌كند، دريافت ‌كند. وي گفت:‌ وزارت بهداشت آيين‌نامه ماماي همراه را به تمام دانشگاه‌هاي علوم پزشكي و خدمات بهداشتي - درماني استان‌هاي مختلف ابلاغ كرده و بر اين اساس مراكز مشاوره مامايي در شهرهاي مختلف رو به گسترش است، مشكلي كه فعلاً وجود دارد اين است كه اين خدمات هنوز تحت پوشش بيمه نيست اما با توجه به اهميت سلامت مادران و نوزادان، وزارت بهداشت مشغول مذاكره با مسئولان وزارت رفاه و سازمان‌هاي بيمه‌گر است تا اين خدمات را نيز تحت پوشش بيمه‌ها قرار دهد. بابايي افزود: براساس آيين‌نامه ابلاغي وزارت بهداشت، تمام بيمارستان‌ها و زايشگاه‌هاي كشور موظف به پذيرش ماماي همراه در كنار مادر هستند در غيراين صورت در ارزيابي و اعتبار بخشي آنها تأثير منفي خواهد گذاشت، ضمن اينكه بيمارستان‌هاي دوستدار مادر بايد در اين زمينه پيش قدم باشند، با اين حال همين الان نيز برخي بيمارستان‌ها مانند بيمارستان‌ام‌البنين مشهد اين طرح را اجرايي كرده‌اند. وي گفت: ماماي همراه همه جا مي‌تواند همراه مادر باشد و مطابق اين آيين‌نامه تنها جايي كه ماماي همراه حضور ندارد، اتاق عمل سزارين است. كل مدت زايمان نيز از 20 دقيقه تجاوز نمي‌كند و ماماي همراه تا جلوي در اتاق عمل و بلافاصله بعد از زايمان در كنار مادر خواهد بود. فقط 10 سال وقت براي مادر شدن آمار ثبت احوال كشور، حاكي از آن است كه، 7 /2 درصد سال‌ به سن ازدواج دختران و 6 /4 درصد سال به سن ازدواج پسران اضافه شده است، از اين‌رو سن ازدواج پسران ايراني، 26 و دختران به 23سال رسيده است. با توجه به اينكه محدوده سن بارداري ايمن از 18 تا 35سال تعيين شده است، دكتر معصومه آباد گفت: افزايش سن ازدواج دختران در كشور، مهلت بارداري براي زنان ايراني را به 10سال محدود كرده است. دكتر آباد با اشاره به رشد روزافزون بحران طلاق و نقش محوري ماما براي حل مشكلات و نقش پذيري والدين، گفت: از ظرفيت ماماها بايد براي برطرف كردن اين بحران استفاده كرد. در پروتكل تنظيم خانواده در جلوگيري از بارداري ناخواسته و پيشگيري از سقط غيرايمن تأكيد شده است و بر اين اساس، زوجين حق قانوني تعيين تعداد فرزند را دارند. فعاليت مؤسسات خصوصي خدمات مامايي قاعده فعاليت اين مؤسسات به اين صورت است كه 5 نفر شامل 2 پزشك عمومي و 3‌كارشناس كه 2 نفر آنها حتما بايد فارغ‌التحصيل مامايي باشند، مي‌توانند مجوز تأسيس گرفته و خدماتي را در راستاي ارتقاي كيفيت بهداشت باروري و سلامت مادر و نوزاد ارائه دهند. اما آيا تأسيس اين كلينيك‌هاي خصوصي مشكل جايگاه ماماها را در نظام سلامت حل مي‌كند؟ به گفته كارشناسان، فرايند طبيعي زايمان متعلق به ماماست و اگر در اين فرايند، روند غيرطبيعي ايجاد شود بحث متخصص زنان مطرح مي‌شود، درحالي‌كه در كشور ما عملا متخصصان زنان و زايمان همه انواع زايمان را مديريت مي‌كنند. به اين ترتيب، ماماها تنها مي‌توانند نقش خود را در مراقبت‌هاي پيش از زايمان ايفا كنند. در زايمان طبيعي تلاش مي‌كنيم يك ارتباط هنرمندانه از يك زايمان طبيعي را به مادر القا كنيم تا زايمان طبيعي، يك قدرت و هنر تلقي شود نه ضعف. به گزارش اداره سلامت مادران، خونريزي بعد از زايمان، پره اكلامپسي و اكلامپسي، ‌عفونت و بيماري‌هاي قلبي از علل شايع مرگ مادر در كشور است، اين در حالي است كه طي كردن روند فيزيولوژيك و طبيعي براي زايمان باعث كاهش مداخلات و در نتيجه مرگ مادر مي‌شود و از اين‌رو ترويج روش‌هاي نوين زايماني با حداقل تهاجم در حال انجام است. متأسفانه يك‌سري مداخلات پزشكي دست به دست هم داده‌اند و حالتي را به‌وجود آورده‌اند كه بيمار‌گونه‌ بودن فرايند زايمان طبيعي را القا مي‌كند و در نهايت سبب بروز بسياري از سزارين‌هاي بي‌دليل شده است. ناهيد خداكرمي، دبير انجمن علمي مامايي معتقد است كه تا قبل از دهه 70، 85‌درصد زايمان‌ها توسط ماما انجام مي‌شد ولي از دهه 70 به اين سمت، اين روند معكوس شده و اكثر زايمان‌ها به شيوه سزارين و توسط متخصص انجام مي‌شود و سياست‌هاي سليقه‌اي و غيراستاندارد موجب مي‌شود هزينه‌هاي زيادي نيز بر خانواده‌ها تحميل شود. خداكرمي گفت: شايد در آينده مثل كشورهاي ديگر حفظ سلا‌مت مادران و زنان را منحصرا به ماماها بدهيم و از خدمات تخصصي فقط در مواقع مورد نياز استفاده كنيم، اما در حال حاضر هم ما با مشكلا‌تي در زمينه ارائه خدمات استاندارد به مادران باردار مواجهيم، به اين ترتيب كه در پروسه ختم بارداري و زايمان رفتارهاي غيرضروري انجام مي‌شود؛ چراكه بارداري و زايمان را منحصرا به ماماها نسپرده‌اند و به‌عنوان يك خدمت تخصصي محسوب شده است.