به گزارش خبرنگار فرهنگي ايرنا ،خشكسالي يكي از مخاطرات طبيعي و بلايي خطرناك است كه درنتيجه كمبودِ بارشي كمتر از حد نرمال يا مورد انتظار پديد ميآيد. اگر اين كمبود بارش در يك دوره زماني طولاني مانند يك فصل يا بيشتر استمرار يابد، نيازهاي آبي مربوط به فعاليتهاي انساني و محيط زيست تامين نخواهد شد.
خشكسالي بهخوديخود يك بلا (فاجعه) محسوب نميشود، بلكه تاثير آن بر مردم و محيط زيست است كه فاجعهآميز بودن يا نبودن آن را مشخص ميكند. بنابراين نكته كليدي در درك خشكسالي، درك ابعاد طبيعي و اجتماعي آن است.
خشكسالي، پديدهاي طبيعي است و در تمامي دورانها اتفاق افتاده است؛ ولي اثرات آن در سالهاي اخير كه رشد جمعيت و ميزان مصرف آب افزايش داشته، مشهودتر بوده است. در گذشته نيز آسيبهاي ناشي از خشكسالي به علت عدم آگاهي انسان از رموز طبيعت و عدم چارهجوييهاي مناسب، به عنوان بلايي آسماني تلقي ميشده كه نمونهاي از آن در كتيبههاي عهد هخامنشيان در ايران باستان به دست آمده است.
خشكسالي داراي اثرات سنگين اجتماعي نيز هست. در سالهاي خشك، زمينه نزاع بين مصرفكنندگان منابع آب شدت مييابد. خسارتهاي مادي ناشي از كمبود آب و درنتيجه كمبود محصولات را نيز بايد از اثرات اجتماعي آن محسوب كرد.
بعد ديگر خشكسالي شامل خسارت به منابع آبي است كه باعث محدوديت تغذيه و كاهش كيفيت آب ميشود. در دوره كمآبي، افت كيفيت آب و امكان بروز آلودگي و امراض بيشتر است. از بين رفتن محصولات كشاورزي و اتلاف دام از جمله خسارتهاي اقتصادي به كشاورزان و دامداران در طول دوره خشكسالي است. علاوه بر آن، خشكسالي اثرات تخريبي در امور زيربنايي و رفاهي دارد و در مواردي موجب صدمات جاني نيز ميشود.
خشكسالي پديدهاي طبيعي است كه به تناوب اتفاق ميافتد. بنابراين بايستي براي پيامدهاي آن چارهجويي كرد. در اين راستا سوالاتي از قبيل خشكسالي چه موقع به وقوع ميپيوندد؟ خشكسالي چه موقع به پايان ميرسد؟ شاخصهاي مناسب با وضعيت اقليمي كشورهايي كه خشكسالي دارند چيست؟ و.. مطرح مي شود.
اين سوالات زمينهاي براي برنامهريزي اصولي جهت مقابله با پيامدهاي خشكسالي است و پاسخ آنها را بايد در موارد زير جستجو كرد: شناسايي شاخصهاي خشكسالي؛ معرفي حدود اختيارات دولت؛ تبيين روشهاي آگاهسازي مردم؛ تنظيم و اجراي راهكارهاي كاهش مصرف آب؛
ازراهكارهاي عملي در پيشگيري و كاستن از تبعات خشكسالي، اعطاي وام با بهره پايين براي تامين آب، حفر و تجهيز چاههاي جديد و احداث سدهاي مختلف براي بهرهگيري در زمان خشكسالي و ارائه طرحهاي آمادهسازي است.
كتاب حاضر براي دانشجويان رشته جغرافياي طبيعي گرايش اقليمشناسي در مقطع كارشناسي ارشد به عنوان منبع كمكدرسي 'اقليم و بحرانهاي محيطي' تدوين شده است.
سازمان مطالعه و تدوين كتب علوم انساني دانشگاهها (سمت) اين كتاب را در 376 صفحه و مبلغ شصت هزار ريال چاپ و روانه بازار نشر كرد.