ارزیابی پژوهشی 45 موسسه پژوهشی و دانشگاه ایران و بهترین دانشگاه های مصر و ترکیه

---

سرپرست مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری و پایگاه استنادی علوم جهانی اسلام (ISC) از انتشار گزارش رتبه بندی دانشگاه های جهان در سال 2012 براساس نظام scimago خبر داد و گفت: 45 دانشگاه و موسسه پژوهشی ایران در این رتبه بندی مورد ارزیابی قرار گرفته اند.

دکتر جعفر مهراد در گفتگو با خبرنگار مهر، با بیان اینکه نظام scimago گزارش رتبه بندی دانشگاههای جهان را برای سال 2012 اعلام کرد اظهار داشت: این گزارش حاوی تعدادی از شاخص های علم سنجی است که بر ابعاد اصلی عملکرد پژوهشی موسسات تاکید دارد و هدف از این رتبه بندی در واقع ارزیابی عملکرد پژوهشی دانشگاه ها و موسسات تحقیقاتی کشورها در سطح جهان است.

رئیس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری با تاکید بر اینکه دوره ای که در این رتبه بندی مدنظر قرار گرفته تولیدات علمی کشورها در فاصله سالهای 2006 تا 2010 است، ادامه داد: جدول های رتبه بندی شامل اسامی موسساتی است که حداقل 100 مدرک علمی از هر نوع را در سال 2010 که توسط Scopus  گردآوری شده منتشر کرده اند.

چین و آمریکا دارای بیشتر موسسه پژوهشی در رتبه بندی

سرپرست ISC با بیان اینکه در این رتبه بندی نام 3290 موسسه آموزش عالی و پژوهشی مشاهده می شود که مسئول بیش از 80 درصد از عملکرد علمی جهان در فاصله سال های 2006 تا 2010 هستند که توسط Scopus نمایه سازی شده است، خاطرنشان کرد: با در نظر گرفتن تعداد موسسات (3290 موسسه)، ایالات متحده آمریکا با 521 موسسه دارای بیشترین دانشگاه یا پژوهشگاه در این نظام رتبه بندی است و جمهوری خلق چین با 332 موسسه در جایگاه دوم قرار دارد.

ایران دارای 45 موسسه پژوهشی

وی اظهار داشت: تعداد دانشگاه ها و موسسات پژوهشی ایران در این رتبه بندی 45 موسسه است که در این بین تنها 6 دانشگاه و موسسه تحقیقاتی از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و بقیه به دانشگاه ها و مراکز تحقیقاتی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تعلق دارند؛ از مجموع 45 دانشگاه و موسسه تحقیقاتی جمهوری اسلامی ایران تنها نام سه موسسه پژوهشی شامل پژوهشگاه دانش های بنیادی، بیمارستان شریعتی و مرکز تحقیقات مواد و انرژی از مجموع مراکز پژوهشی کشور در این فهرست قابل مشاهده است. البته نام دانشگاه آزاد اسلامی ایران نیز به عنوان یک دانشگاه خصوصی در بین اسامی 45 دانشگاه و مرکز تحقیقاتی کشور قرار دارد.

رتبه کشوری و منطقه ای دانشگاه آزاد

مهراد ادامه داد: دانشگاه آزاد ( با احتساب تمام واحدها و تحت یک نام کلی)، مقام نخست کشوری و دوم منطقه ای و 231 جهان را به خود اختصاص داده است. رتبه دوم کشور به دانشگاه تهران تعلق دارد. رتبه منطقه ای و جهانی دانشگاه تهران به ترتیب 5 و 259 است و دانشگاه های علوم پزشکی تهران، صنعتی شریف و صنعتی امیرکبیر به ترتیب در مکان های سوم، چهارم و پنجم کشوری و در جایگاه هفتم، دهم و شانزدهم منطقه ای و در رتبه های 42، 464 و 585 جهان نشسته اند.

سرپرست ISC گفت: رتبه های 6 تا 10 کشوری به دانشگاه های تربیت مدرس، علم و صنعت ایران، شیراز، صنعتی اصفهان و فردوسی مشهد تعلق دارد که رتبه های منطقه ای این دانشگاه ها به ترتیب 17، 20، 33، 40 و 42 است و جایگاه این دانشگاه ها در بین 3200 دانشگاه موجود در گزارش این نظام رتبه بندی 595، 667، 922، 1079 و 1084 است.

رئیس مرکز منطقه ای اطلاع رسانی علوم و فناوری خاطرنشان کرد: کشور ترکیه نیز که در منطقه خاورمیانه قرار دارد و جزو کشورهای نوظهور علمی است دارای تعداد بیشتری دانشگاه در این نظام رتبه بندی است، اما رتبه دانشگاه های ترکیه همانند تولید علم در مقایسه با دانشگاه های جمهوری اسلامی ایران، وقتی چهار دانشگاه نخست هر یک از این دو کشور را در سطح منطقه و جهان مقایسه می کنیم پایین تر از رتبه دانشگاه های ایران است.

رتبه مهمترین دانشگاههای ترکیه

وی ادامه داد: دانشگاه های استانبول، حاجت تپه، آنکارا، قاضی و فنی خاورمیانه که به ترتیب رتبه های اول تا پنجم کشوری را به دست آورده اند، در سطح منطقه در جایگاه 8، 9، 12، 13 و 15 قرار دارند و رتبه های جهانی این پنج دانشگاه به ترتیب 416، 433، 488، 506 و 564 است؛ همچنین ششمین دانشگاه ترکیه که دانشگاه اژه است مجددا دارای رتبه منطقه ای و جهانی پایین تر از ششمین دانشگاه ایران یعنی تربیت مدرس است و رتبه دانشگاه اژه در سطح منطقه 18 و در سطح جهان 625 نیز اعلام شده است.

بهترین دانشگاه های مصر

سرپرست ISC خاطرنشان کرد: از سایر کشورهای اسلامی دانشگاه های جمهوری مصر درخور توجه است. در این کشور دانشگاه های قاهره، عین الشمس، مرکز ملی تحقیقات، دانشگاه منصوره و دانشگاه اسکندریه که به ترتیب حائز رتبه های اول تا پنجم کشوری هستند دارای رتبه های 14، 27، 29، 41 و 48 منطقه 526، 882، 899، 1081 و 1111 جهان هستند و نگاه اجمالی به رتبه های جهانی دانشگاه های مصر و مقایسه آن با پنج دانشگاه نخست ایران تفاوت فاحشی را از نظر رتبه و نفوذ علمی نشان می دهد.

مهرداد ادامه داد: دانشگاه کویت نیز دارای رتبه 36 منطقه و 1015 جهان است و از طرف دیگر، دانشگاه قطر با کسب رتبه 145 منطقه ای و 2880 بین المللی در فهرست 3290 دانشگاه جهان قرار دارد.

رئیس مرکز منطقه ای گفت: رتبه بندی scimago از نظر شاخص های مورد استفاده بیشتر شبیه رتبه بندی های لایدن در هلند، ترکیه و تایوان است و عمده شاخص های مورد استفاده در این سه نظام رتبه بندی شامل مقالات، استنادها و همکاری های بین المللی در سطح موسسات و نویسندگان خواهد بود؛ بر این اساس این نوع نظام های رتبه بندی متفاوت از رتبه بندی های ISC، QS، Times و شانگهای است که البته رتبه بندی های اخیر معیارهای دیگر را نیز لحاظ کرده اند که در نظام های رتبه بندی یاد شده در بالا مشاهده نمی شود.

سرپرست پایگاه استنادی علوم جهان اسلام (ISC) خاطرنشان کرد: نظر به ارتقای جایگاه دانشگاه های کشور در بین نظام های رتبه بندی بین المللی، اکنون که بودجه سال 1392 در مجلس شورای اسلامی در دست بررسی است، کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شایسته است که به نحو مقتضی اعتبارات دانشگاه های ایران را مورد تجدیدنظر جدی قرار دهد.

وی گفت: پرداختن به حداقل 10 دانشگاه نخست این رتبه بندی، مسئولیت مهمی است که مجلس شورای اسلامی باید به منظور حفظ جایگاه دانشگاه های کشور، مورد توجه ویژه قرار دهد. تا آنجا که به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مربوط می شود، دانشگاه ها و موسسات تابعه این دو وزارت به وظایف آموزشی و تحقیقاتی در یک سطح بسیار مناسب عمل کرده و اکنون استمرار برنامه های آموزشی و پژوهشی موثر در این دو وزارت به حمایت جدی کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی نیاز دارد.

به گفته سرپرست ISC اگر چه در این گزارش از 10 دانشگاه نخست در این نظام رتبه بندی نام برده شد، سایر دانشگاه ها در صورت علاقمندی جهت آگاهی از رتبه کشوری، منطقه ای و بین المللی می توانند با استفاده از پست الکترونکی oisc@ricest.ac.ir به منظور دریافت پاسخ اقدام کنند.