موفقيت محققان ايراني در بهبود عملکرد آشکارسازهاي نوري
موفقيت محققان ايراني در بهبود عملکرد آشکارسازهاي نوري
پژوهشگران دانشگاه تربيت مدرس موفق به طراحي آشکارسازهاي جديدي شدند که عملکرد مناسبتري نسبت به آشکارسازهاي نوري معمولي در مخابرات نوري فضاي آزاد دارند.
به گزارش سرويس پايان نامه ايسنا، آشکارسازهاي فروسرخ نقطه کوانتومي (QDIP) از قطعات کوانتومي نوري با ابعادي در محدوده 10 تا 30 نانومتر هستند که نسبت به انواع قبلي، جريان تاريک کمتر، پاسخدهي بالاتر، آشکارسازي بالاتر و قابليت آشکارسازي نور با تابش عمودي بهتري دارند. اين آشکارسازها در ابتداي راه هستند، از اين رو تحقيقي با هدف بهينهسازي و افزايش قابليتهاي آن در دانشگاه تربيت مدرس انجام شده است.
مهندس علي مير گفت: «در اين تحقيق، به طراحي و تحليل يک آشکارساز نقطه کوانتومي فروسرخ يا به اختصار QDIP پرداختيم که بتواند در مخابرات نوري فضاي آزاد و در محدوده طيف فرکانسي 8-12 ميكرومتر، داراي عملکرد مناسبي باشد، بهطوريکه مشکلات مربوط به آشکارسازهاي نوري معمولي (که در طول موج 55/1 ميكرومتر و يا حتي بالاتر کار ميکنند)، نداشته باشد.»
دانشجوي دکتري مهندسي برق- الکترونيک از دانشگاه تربيت مدرس، براي انجام اين کار پژوهشي، ابتدا نقاط کوانتومي خودساختار يافته هرمي شکل InAs/GaAs را در نظر گرفته و با استفاده از روش k.p هشت باندي، با لحاظ کردن اثرات اختلاط باندهاي آنها بر همديگر، ترازهاي انرژي و توابع موج آنها را به دست آوردهاست. سپس با استفاده از ترازهاي به دست آمده، ابعاد نقاط کوانتومي براي جذب نور را در محدوده 8-12 ميكرومتر تعيين و از چندين لايه از اين ساختار، براي ايجاد ناحيه فعال QDIP استفاده كرده است. براي کاهش جريان تاريک در QDIP نيز، لايههاي نامتقارن تشديدگر چاهها و سدهاي کوانتومي و براي افزايش ضريب پاسخدهي QDIP، يک کاواک تشديدگر در طول موج 10 ميكرومتر را طراحي و استفاده كرده و آشکارساز مناسب را ايجاد كرده است. در نهايت علاوه بر تحليل استاتيکي، تحليل ديناميکي اين نوع آشکارساز نوري را انجام و براي آن يک مدار معادل الکتريکي نيز پيشنهاد کرده است.»
مهندس مير درباره نتايج اين کار پژوهشي گفت: «با اين تحقيق توانستيم ترازهاي انرژي و توابع موج نقاط کوانتومي هرمي شکل خودساختار يافته را محاسبه و سپس ابعاد نقاط کوانتومي را براي جذب در محدودههاي مختلف فروسرخ (مادون قرمز) تعيين كنيم. در ادامه يک ساختار نامتقارن تشديدگر کاهشدهنده جريان تاريک براي آشکارسازهاي نوري فروسرخ مشخص و يک کاواک تشديدگر نيز براي افزايش راندمان کوانتومي طراحي کرديم. بدين ترتيب، ضريب پاسخدهي آشکارساز را بهبود داده و آشکارسازهاي نقطه کوانتومي فروسرخ را تحليل استاتيکي و ديناميکي كرديم. در نهايت يک مدل مداري را براي آشکارساز نقطه کوانتومي فروسرخ ارايه داديم.»
آشکارساز طراحي شده در اين پژوهش داراي دماي کاري و ضريب پاسخدهي بالاتري نسبت به آشکارسازهاي ديگر است كه ميتواند به عنوان گيرنده و يا آشکارساز در صنايع نظامي، پزشکي، مخابراتي و به طور کلي بهعنوان يک حسگر نوري دقيق و قابل اطمينان به کار رود.
اين پژوهش که با راهنمايي دکتر وحيد احمدي انجام شده، در مجله Journal of Modern Optics (جلد56 ، صفحات1712-1704، سال 2009) منتشر شدهاست.
http://isna.ir/ISNA/NewsView.aspx?ID=News-1516208&Lang=P