افزایش 4 برابری ظرفیت تحصیلات تکمیلی: تولید انبوه دکترا و فوق لیسانس

افزایش 4 برابری ظرفیت تحصیلات تکمیلی: تولید انبوه دکترا و فوق لیسانس

وزارت علوم بارها تکرار کرده ظرفیت و رشته های تحصیلات تکمیلی را افزایش می دهد. امروز وزیر علوم این موضوع را به روسای دانشگاه ها تکلیف کرد.

امیدسلیمی بنی: وزیر علوم از امکان افزایش ظرفیت دانشگاه ها برای تحصیلات تکمیلی خبر داده و می گوید: "با توجه به تعداد فعلی استادان دانشگاه ها، می‌توانیم در دوره های کارشناسی ارشد و دکتری دو تا چهار برابر ظرفیت فعلی پذیرش دانشجو داشته باشیم."

چندی پیش نیز، معاون وی به دانشگاه ها توصیه کرده بود دانشجویان تحصیلات تکمیلی خود را افزایش دهند و از دانشجویان متقاضی، "شهریه" بگیرند. دکتر ملاباشی از قصد وزارت علوم برای افزایش دانشجویان تحصیلات تکمیلی خبر داده و اختیارات دانشگاه ها در افزایش ظرفیت تحصیلات تکمیلی را این چنین شرح داده: "هر یک از دانشگاه‌ها می‌توانند علاوه بر ظرفیت‌های موجود، از دانشجویان تحصیلات تکمیلی متقاضی پرداخت شهریه نیز جذب نمایند".

اکنون کامران دانشجو که در نشست مشترک با روسای دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی کشور سخن می گفت راهکارهایی را به دانشگاه ها برای افزایش دانشجویان تحصیلات تکمیلی و همچنین مدرسان دارای مدرک دکترا پیشنهاد کرد: " دانشگاه‌ها در صورت نیاز و عدم وجود متقاضی دکتری می توانند از متقاضیان فوق لیسانس و دانشجویان دکتری استفاده کنند."

وزیر علوم، تحقیقات و فناوری امروز به روسای دانشگاه ها توصیه کرد دانشگاه‌ها می توانند از همین طریق مربی استخدام کرده و با دادن بورسیه از آنها، حمایت کنند تا دکتری خود را بگیرند. او همچنین از روسای دانشگاه ها خواست اجازه بدهند استادان، دانشجویان دکتری و ارشد بیشتری را هدایت کنند.

تولید انبوه فوق لیسانس و دکترا

این در حالی است که پیش از این نیز افزایش ظرفیت تحصیلات تکمیلی به عنوان یکی از اهداف وزارت علوم، مطرح شده بود. کامران دانشجو، قبلا از ثبت نام حدود 900 هزار داوطلب در آزمون کارشناسی ارشد و 130 هزار نفر، متقاضی دکترا خبر داده بود و گفته بود وزارت علوم باید با رعایت استانداردهای لازم سرعت روند توسعه تحصیلات تکمیلی را ادامه داده تا پاسخگوی متقاضیان باشد.

وزیر علوم، همچنین تاکید می کند یکی از اصلی ترین نیازهای کشور به نیروهای تحصیل کرده در مقاطع بالاتر از کارشناسی، به کار گیری آنها به عنوان "اعضای هیات علمی" در دانشگاه هاست: "بیش از 21 هزار نفر دارنده مدرک فوق لیسانس در فراخوان مرکز جذب هیات علمی ثبت‌نام کردند. ما در کشور به 20 هزار عضو هیات علمی نیاز داریم درحالیکه حدود 3 هزار نفر دارنده مدرک دکتری تخصصی متقاضی عضویت هیات علمی هستند و این موضوع جذب هیات علمی در مرتبه مربی را اجتناب ناپذیر می سازد، لذا دانشگاه‌ها در صورت نیاز و عدم وجود متقاضی دکتری می توانند از متقاضیان فوق لیسانس و دانشجویان دکتری استفاده کنند."

با این وجود، برخی دانشگاه های دولتی مانند دانشگاه پیام نور نیز از دو برابرکردن ظرفیت تحصیلات تکمیلی خود خبر داده بودند.

نیمه خرداد امسال، معاون اداری و مالی دانشگاه پیام نور کشور گفته بود: "ظرفیت کارشناسی ارشد دانشگاه پیام نور در سال جاری دو برابر افزایش پیدا می کند."

بنا به اظهارات محمودرضا کی منش، توسعه تحصیلات تکمیلی  یکی از مهمترین اولویتهای این دانشگاه است و بر همین اساس، تحصیلات تکمیلی و رشته های مهندسی در سال جاری توسعه پیدا می کند.

محدودیتها را بردارید

سیاستهای جدید وزارت علوم نشان می دهد دولت قصد دارد تحصیلات تکمیلی را در شهرستان نیز گسترش دهد. وزیر علوم از راه اندازی دوره‌های تحصیلات تکمیلی در دانشگاه‌های شهرستانها به خاطر برقراری عدالت آموزشی و تمرکز زدایی از مرکز خبر داده و گفته: "روند رشد دانشگاه‌های شهرستانها و همچنین ارتقاء و ماندگاری اعضای هیات علمی با تاسیس دوره‌های تحصیلات تکمیلی بهتر می‌شود."

دانشجو با انتقاد از روشهای گذشته در نگارش پایان نامه های دانشجویان کارشناسی ارشد و حضور چهره های جدید در هیاتهای علمی، از روسای دانشگاه ها خواست "محدودیتها" را کاهش دهند: "در گذشته براساس یک سری رویه‌های ناصحیح برای اعضای هیات علمی محدودیت ایجاد کرده‌اند که فقط یکی دو دانشجو را در مرحله نگارش رساله و پایان نامه راهنمایی کنند که این محدودیتهای بیش از اندازه و سلیقه‌ای که در برخی دانشگاه‌های ما وجود دارد، حتی در معتبرترین دانشگاه‌های دنیا نیز مرسوم نیست."

وزیر علوم برای چندمین بار از به روسای دانشگاه ها تکلیف کرد آموزش در مقطع تحصیلات تکمیلی را متحول کنند: "روسای دانشگاه‌ها باید ظرفیت پذیرش دانشجوی دوره کارشناسی ارشد و دکتری را افزایش دهند. موضوع حائز اهمیت، تحول در آموزش عالی است و در این راستا راه‌اندازی دوره‌های دکترای پژوهشی، مسیر حرکت را متحول می کند و با استفاده از این روش و نیز افزایش ظرفیت پذیرش در دوره‌های دکتری می توان به جای گسیل دانشجویان به دیگر کشورها، ظرفیت پذیرش دانشجوی دکتری را هر سال به 15 تا 20 هزار نفر در کشور برسانیم که در این خصوص اراده مسئولین دانشگاه مهم است."

با این همه، برخی از منتقدان می گوید افزایش بی حساب و کتاب دانشجویان دوره های تحصیلات تکمیلی منجر به کاهش کیفیت آموزشی و تنزل سطح علمی دانشجویان شده است. انتقاداتی که وزارت علوم ترجیح می دهد چندان آنها را جدی نگیرد.