خالی بودن جای رصدخانه های حرفه ای در دانشگاه های کشور

---

مهندس ˈمهدی ثامنیˈ روز سه شنبه در گفت و گو با خبرنگار علمی ایرنا گفت:علم نجوم در ایران به دو شاخه حرفه ای (دانشگاهی) و آماتوری تقسیم می شود.

وی ادامه داد:نجوم حرفه ای به رشته ای به نام فیزیک مربوط می شود بطوریکه یکی از گرایش های فیزیک، نجوم و اختر فیزیک است؛ از طرف دیگر افرادی نیز وجود دارند که به نجوم علاقه دارند ولی تحصیلات دانشگاهی ندارند، این افراد تخصص زیادی در بررسی آسمان وکار با ابزار نجوم دارند که به آنها آماتور گفته می شود.

مدیر مرکز علوم و ستاره شناسی تهران گفت:کشور ما در هر دو مورد نجوم حرفه ای و آماتوری جایگاه خوبی در جهان دارد بطوریکه در المپیادهای نجوم و مسابقات نجوم آماتوری همواره رتبه های خوبی را کسب کرده است.

ثامنی خاطر نشان کرد:دانش آموزان ما در المپیاد نجوم که یک مسابقه علمی و بین المللی نجوم است همواره رتبه های برتر جهان را کسب کرده اند و معمولا مدال های طلا و نقره این مسابقات را گرفته اند.

وی ادامه داد:ایران در زمینه نجوم در سطح المپیاد و در سطح دانش آموزان دبیرستانی جزء برترین کشورهایی است که فعالیت نجومی دارد اما در محیط های حرفه ای و دانشگاهی با مشکل نداشتن دسترسی به امکانات بین المللی و رصدخانه ای مواجه هستیم.

این مدرس نجوم و استاد دانشگاه تهران گفت:در کشور ما اکثر فعالیت های نجوم حرفه ای به صورت تئوری انجام می شود و تقریبا هیچ دانشگاهی که رصدخانه حرفه ای و مدرن داشته باشد نداریم.

ثامنی ادامه داد:رصد خانه ملی ایران که قرار است این خلاء را پر کند مدت هاست که افتتاح نشده است و ما همچنان در انتظار افتتاح آن به سر می بریم.

وی افزود:قسمت نجوم حرفه ای کشور نتوانسته است خود را در زمینه فعالیت های رصدخانه ای و عملی به سطح علمی جهان مانند سازمان فضایی آمریکا (ناسا) و رصد خانه های بزرگ جهان برساند.

مدیر مرکز علوم و ستاره شناسی تهران در رابطه با مشکل دیگری در زمینه نجوم حرفه ای وجود دارد به شکاف زیاد میان منجمان آماتور و منجمان حرفه ای اشاره کرد و گفت: منجمان آماتور که به نجوم علاقه دارند، قادر به انجام عکاسی حرفه ای نجومی هستند و با ابزار آلات اپتیکی به خوبی می توانند کار کنند باید در اختیار فارغ التحصیلان دانشگاهی قرار گیرند تا کارهای آزمایشگاهی رصد خانه ای آنها را انجام دهند.

ثامنی گفت:این در حالی است که در کشور ما ارتباط میان منجمان آماتور و فارغ التحصیلان دانشگاهی و اساتید اصلا وجود ندارد.

وی افزود:قرار است مراکزی مانند مرکز علوم و ستاره شناسی تهران و رصدخانه هایی که در سطح شهر قرار دارند این خلاء را پر کنند و اساتید برتر علمی دانشگاهی در این فضا در کنار منجمان آماتور قرار گیرند و با همکاری یکدیگر پروژه هایشان را انجام دهند.

مدیر مرکز علوم و ستاره شناسی تهران افزود:اما اشکال کار در این است که دولت هیچ حمایتی از فعالیت های نجوم در شاخه ستاره شناسی و رصدخانه ای انجام نمی دهد بعنوان مثال رصد خانه ملی ایران همچنان افتتاح نشده است.

ثامنی فلسفه روز جهانی نجوم را این مسئله عنوان کرد که منجمان حرفه ای دانشگاهی در کنار منجمان آماتور قرار گیرند تا با همکاری یکدیگر مردم عادی علاقمند به نجوم را راهنمایی کرده و به سوالات نجومی آنها پاسخ دهند.

وی در رابطه با جاذبه های نجومی ایران نیز با اشاره به تاریخ کهن ایران در خصوص نجوم گفت:در مفاهیم نجومی کشور ما بزرگانی مانند ابوریحان بیرونی و خواجه نصیرالدین طوسی و بسیار دانشمندان دیگر داشته است بطوریکه پایه و بنیاد نجوم و ستاره شناسی جهان بر عهده این مرز و بوم بوده است اما اکنون نرم افزارها و سیستم های مدرن و تشکیلاتی که داریم همه از سیستم اروپا به ما داده می شود.

ثامنی ادامه داد:رصدخانه مراغه نمونه بارزی از این ادعا است که نشان می دهد در دورانی که علم و تکنولوژی در کشورهای جهان حتی در سطح یک و دو نبود ایران چقدر در این زمینه پیشرو بود.

وی با اشاره به این که رصدخانه مراغه آبروی ماست گفت:در رصدخانه مراغه اکنون فعالیت های رصدخانه ای انجام نمی شود و این رصدخانه تاریخی از ابزارهای اپتیکی که دانشمندان قدیم از آن استفاده می کردند محافظت می کند.

مدیر مرکز علوم و ستاره شناسی تهران خاطر نشان کرد: این رصد خانه موقعیت مناسبی برای نصب رصدخانه های مدرن امروزی دارد بطوریکه می توان در کنار این رصد خانه تاریخی رصد خانه های علمی تاسیس کرد.

ثامنی در رابطه با توریسم نجوم نیز گفت:یکی از گزینه های جایگاه نجوم در ایران پتانسیل های گردشگری آن است.

وی با اشاره به کویرهای پهناور ایران گفت:کشوری که کویر ندارد و یا هوا در آن ابری است بخشی از جاذبه نجوم خود را از دست داده است اما یکی از جایگاه های علم نجوم در ایران بحث جذابیت های نجومی و مکان های زیبای نجومی است که در ایران وجود دارد.