80 سالگی دانشگاه تهران

---

مدرسه ی دارالفنون به عنوان نخستین مرکز آموزش عالی در ایران به همت میرزاتقی خان امیرکبیر در 1230 هجری خورشیدی بنیان نهاده شد. این مدرسه بزرگان زیادی را پرورش داد اما با اینکه توسعه ی چندانی نیافت، ایده ای را در ذهن ایرانیان ایجاد کرد، مبنی بر اینکه یک مرکز آموزش عالی دانشگاهی برای آشنایی با دانش ها و پیشرفت های جدید دنیا در زمینه های مختلف علمی و ادبی تشکیل شود.

نخستین بار پیشنهاد بنیان نهادن این مرکز را دکتر سنک نماینده ی مجلس شورای ملی در 1305 هجری خورشیدی مطرح کرد تا مرکز علمی گسترده ای در تهران ایجاد شود و ایرانیان علم را در کشور خود کسب کنند اما از این پیشنهاد استقبالی نشد.

وجود دانشگاهی تمام و کمال در تهران ضروری به نظر می رسید و به همین دلیل محمود حسابی این پیشنهاد را دوباره در 1307 هجری خورشیدی با علی اصغر حکمت وزیر وقت فرهنگ در میان گذاشت اما این بار به دلیل فراهم نبودن امکانات و وسایل لازم تصویب آن به تاخیر افتاد، تا اینکه قانون بنا نهادن دانشگاه تهران به عنوان نهادی تاثیرگذار در هشتم خرداد 1313 خورشیدی در مجلس شورای ملی به تصویب رسید و راهی نوین برای گسترش علم و فرهنگ در ایران گشوده شد.

بر پایه مواد یکم و دوم قانون بنیان نهادن این دانشگاه؛ مجلس شورای ملی اجازه ی بنای موسسه ای به نام دانشگاه را به وسیله ی وزارت معارف برای آموزش درجه های بالای علم، فن، ادبیات و فلسفه در تهران صادر کرد و این مسوولیت را به عهده ی علی اصغر حکمت نهاد. هیات دولت نیز 250 هزار تومان را به عنوان بودجه ی نخست برای ساخت دانشگاه در نظر گرفت و از وزارت معارف خواست زمین مناسبی را پیدا و ساخت آن را آغاز کند.

علی اصغر حکمت با جست و جوی بسیار در میان باغ ها و زمین های فراوان اطراف تهران، باغ جلالیه را با مساحت 21 هکتار با قیمت یکصد هزار تومان برای ساخت دانشگاه خریداری کرد؛ باغ جلالیه واقع در شمال تهران میان منطقه ی امیرآباد و خندق شمالی تهران قرار داشت و پوشیده از درختان کهنسال بود.

موسیو گدار معمار فرانسوی عملیات طراحی و ساخت و ساز را آغاز کرد و در 15 بهمن 1313 خورشیدی لوح یادبود تشکیل دانشگاه، در محلی که اکنون پلکان جنوبی دانشکده پزشکی است، در داخل خاک به امانت گذاشته شد.

ایجاد دانشگاه تهران با ورود علوم جدید به ایران، شرایط را برای پرورش دانشجویان در داخل کشور فراهم ساخت و با تربیت نخبگان زیادی روند توسعه را در زمینه های مختلف اقتصادی، اجتماعی، پزشکی، فرهنگی، هنری و ... هموار کرد.

دانشگاه تهران تا 1321 هجری خورشیدی به وسیله ی وزیر فرهنگ مدیریت می شد و پس از آن مدیریت دانشگاه به صورت مستقل و زیر نظر این وزارتخانه درآمد؛ نخستین مدیر دانشگاه علی اصغر حکمت بود و در حال حاضر محمدحسین امید ریاست آن را برعهده دارد.

دانشگاه تهران بزرگ ترین نهاد آموزش عالی و قدیمی ترین دانشگاه کشور است و بسیاری از جوانان خواهان کسب علم و معرفت، در آن مشغول به تحصیل هستند. این دانشگاه اکنون با داشتن 32 هزار دانشجو از بزرگ ترین دانشگاه های خاورمیانه محسوب می شود و با بهره مندی از 25 دانشکده در بیشتر رشته ها از استادان مجرب ایرانی بهره می گیرد.

سالروز تاسیس دانشگاه تهران بهانه ای ارزشمند است تا تلاش و کوشش بنیانگذاران این مکان آموزشی را پاس بداریم و نقش آنها را در پیشرفت علم و ادب کشور ارج نهیم.