چگونه وزارت بهداشت ظرفیت پزشکی را افزایش داد/ حل معادله چند مجهولی در کنکور ۱۴۰۱

«افزایش ظرفیت پزشکی» به یکی از عجیب ترین معادله های ظرفیت در کنکور ۱۴۰۱ بدل شده ظرفیتی که با افزایش پذیرش در دانشگاه آزاد، ظرفیت اسمی شورای عالی انقلاب فرهنگی و تعهد بومی به سرانجام رسید.

پرتال دانشگاهی به نقل از خبرگزاری مهر - گروه حوزه و دانشگاه؛ پس از اینکه در دی ماه ۱۴۰۰ آیت الله سیدابراهیم رئیسی رئیس جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی ماده واحده «افزایش ظرفیت پزشکی در مقطع عمومی» را برای اجرا ابلاغ کرد، این افزایش ظرفیت در رشته‌های کنکور ۱۴۰۱ اعمال شد.

بر اساس «ماده واحده» افزایش ظرفیت پزشکی در مقطع عمومی مقرر شده بود: «وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی موظف است به‌گونه‌ای برنامه‌ریزی کند که ظرفیت پذیرش دانشگاه‌ها و مؤسسات آموزش عالیِ تحت نظارت آن وزارت برای رشته پزشکی در مقطع عمومی از سال ۱۴۰۱ به مدت حداقل چهار سال، در هر سال ۲۰ درصد نسبت به سال قبل افزایش یابد.

به این ترتیب با افزایش ۲۰ درصدی ظرفیت رشته پزشکی در سال ۱۴۰۱ این تعداد باید به ۹۶۰۰ نفر برسد.

این در حالی است که با انتشار دفترچه‌های انتخاب رشته کنکور ۱۴۰۱ مشخص شد که این ظرفیت با ایجاد رشته پزشکی در چند دانشکده کمتر شناخته شده افزایش پیدا کرده و به این ترتیب ۱۱ دانشکده برای اولین بار میزبان دانشجویان پزشکی شدند.

ضمن اینکه در تبصره ۱ این ماده واحده آمده بود: «این افزایش ظرفیت مخصوص داوطلبان آزاد شهرستان‌ها و مناطق محروم و کم برخوردار است. پذیرش در این افزایش ظرفیت که به صورت کد رشته محل‌های مشخص در دفترچه‌های راهنمای سازمان سنجش آموزش کشور درج می‌شود، صرفاً برای ارائه خدمت در شهرستان‌ها و مناطق محروم و کم برخوردار خواهد بود.

در صورت عدم وجود داوطلب واجد شرایط برای بخشی از این ظرفیت، ظرفیت باقیمانده صرفاً به داوطلبان آزاد سایر مناطق کشور با تعهد ارائه خدمت در شهرستان‌ها و مناطق تعیین شده توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی اختصاص خواهد یافت.»

در تبصره ۲ این ماده واحده همچنین به رشته دندانپزشکی هم تسری یافت و بر این اساس وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مکلف شد که طرح افزایش ظرفیت در رشته‌های تخصصی پزشکی، دندان‌پزشکی عمومی و تخصصی دندان‌پزشکی را به همراه اصلاحات پیشنهادی خود ارائه کند.

بر اساس جدول ظرفیت پذیرش رشته‌های تحصیلی گروه آزمایشی علوم تجربی در دوره‌های مختلف ظرفیت پذیرش در رشته‌های با آزمون و بدون آزمون (با اعمال سوابق تحصیلی) در مجموع ۳۸۴ هزار و ۹۸۸ نفر است.

از این میان سهم رشته‌های با آزمون در دوره‌های روزانه، شهریه پرداز و پردیس خودگردان، خودگردان دانشگاه آزاد که رشته‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی نیز در این بخش حضور دارند به ترتیب ۳۸ هزار و ۶۴۴ نفر، ۴ هزار و ۷ نفر و در نهایت ۳۸۱ نفر است. در مجموع ظرفیت این دوره‌ها ۴۳ هزار و ۳۲ نفر است که از این میان ۱۰ هزار و ۵۶۸ نفر به سه رشته علوم پزشکی (دکتری حرفه‌ای) اختصاص دارد.

به عبارت دیگر ۲۱ درصد ظرفیت دوره‌های روزانه و شهریه پرداز در بخش رشته‌های با آزمون گروه علوم تجربی به این سه رشته اختصاص یافت.

بررسی ظرفیت دانشگاه‌های علوم پزشکی در کنکور ۱۴۰۱ نشان می‌دهد، ۱۰ هزار و ۵۶۸ نفر در مجموع در دوره‌های روزانه، شهریه پرداز و دانشگاه آزاد در سه رشته پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی پذیرفته می‌شوند. براساس مصوبه شورای سنجش و پذیرش دانشجو پذیرش دانشگاه آزاد در این سه رشته از طریق کنکور سراسری صورت می‌گیرد.

با این حال این افزایش ظرفیت فقط مختص رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی نبوده است و ظرفیت پذیرش داروسازی نیز تا حدی افزایش داشته است و بررسی دفترچه کنکور نشان می‌دهد که ظرفیت داروسازی از تعداد یک هزار و ۳۷۲ نفر در سال ۱۴۰۰ به تعداد یک هزار و ۳۹۰ نفر در سال ۱۴۰۱ رسیده است.

اما ظرفیت جدیدی که در کنکور سراسری ۱۴۰۱ برای رشته‌های تحصیلی پزشکی و دندانپزشکی بر اساس مصوبه افزایش ظرفیت شورای عالی انقلاب فرهنگی دیده شده است چه شرایطی دارد.

پذیرفته شدگانی که این کدرشته محل‌ها را انتخاب کرده باشند باید تعهد خدمت بدهند و به مدت یک و نیم برابر طول دوره تحصیل در مناطق محروم و کم برخوردار خدمت کنند. این تعهدات قابل خرید و جابجایی نیست.

دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی محل قبولی، مکلف به اخذ تعهد خدمت محضری از پذیرفته شدگان کدرشته محل‌های اعلامی مطابق اسناد تعهد محضری ابلاغ شده به دانشگاه‌های علوم پزشکی براساس ضوابط این آئین نامه در بدو ثبت نام است. پذیرفته شدگان این کد رشته محل‌ها مجاز به جابجایی کدرشته محل قبولی نیستند.

پذیرفته شدگان کدرشته محل مصوبه فوق، مجاز به ادامه تحصیل تا قبل از گذراندن نیمی از دوران تعهد نیستند. در صورت ادامه تحصیل دانش آموختگان این سهمیه در مقطع تخصص، بخش باقیمانده از دوره تعهد خدمت باید پس از اتمام مقطع تخصص در محل خدمت دوره تعهد، انجام پذیرد. مدت تحصیل در دوره تخصص جز مدت تعهد خدمت محسوب نخواهد شد.

مدرک تحصیلی پذیرفته شدگان این کد رشته محل‌ها بعد از اتمام دوره تعهد به آنها داده می‌شود.

دانش آموختگان این سهمیه، در طول زمان تعهد، مجاز به فعالیت پزشکی رسمی در سایر نقاط کشور نیستند.

شرط لازم برای شرکت در گزینش هر کدرشته محل این مصوبه، کسب حدنصاب نمره علمی ۸۰ درصد گزینش آزاد رشته اصلی دوره روزانه آن دانشگاه (متناظر با کدرشته محل مصوبه) است.

تمامی داوطلبان امکان انتخاب این کدرشته محل‌ها را داشتند و پذیرش در هر یک از این کدرشته محل‌ها به صورت آزاد و رقابتی ابتدا با اولویت داوطلبان بومی استان انجام شده و درصورت خالی ماندن ظرفیت و نبود داوطلب بومی حائز شرایط دارای حدنصاب نمره، پذیرش ظرفیت خالی مانده از میان سایر داوطلبانی که این کدها را انتخاب کرده اند و حدنصاب نمره را دارا باشند، انجام می‌شود.

داوطلبان غیر بومی در صورت قبولی همانند داوطلبان بومی، مشمول تعهد خدمت کدرشته محل مربوطه و شرایط ضوابط آئین نامه یادشده هستند.

در این میان با افزایش ظرفیت پزشکی ۱۰ دانشکده برای اولین بار به مجموعه پذیرش دانشجوی پزشکی پیوستند.

از سوی دیگر پیش از این در دفترچه کنکور تعهدی با عنوان تعهد مناطق محروم برای رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی در نظر گرفته شده بود.

بر اساس مصوبه تعهد بومی که در راستای قانون مصوب مجلس شورای اسلامی اجرا می‌شود وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در راستای تربیت و تأمین نیروی انسانی بومی مورد نیاز مناطق محروم کشور ظرف ۱۰ سال (از سال ۱۳۹۲ زمان تصویب قانون مجلس) به منظور قانون برقراری عدالت آموزشی در پذیرش دانشجو در دوره‌های تحصیلات تکمیلی و تخصصی تا ۳۰ درصد ظرفیت در رشته‌های مورد نیاز از طریق جذب دانشجوی بومی با اولویت مناطق محروم و متناسب با نیاز استان‌ها با نوع گزینش بومی استانی پذیرش می‌کند.

سهمیه‌های بومی متناسب با وضعیت نقاط محروم هر استان برای داوطلبان بومی متقاضی خدمت در مناطق محروم در دانشگاه‌های علوم پزشکی ایجاد شده است. اکثر ظرفیت‌های پیش بینی شده به شیوه «بومی استانی» بوده که دانشگاه محل قبولی داوطلب، مطابق نقاط محروم مندرج در جداول مربوط، از پذیرفته شدگان تعهد محضری اخذ می‌کند.

از تمامی پذیرفته شدگان این کدرشته محل‌ها تعهد لازم برای خدمت در شهر یا بخش محل خدمت مندرج در ستون «نام مناطق محروم محل خدمت پس از فارغ التحصیلی» در جدول ظرفیت رشته‌ها اخذ خواهد شد.

استفاده از این سهمیه‌ها مستلزم سپردن تعهد خدمت سه برابر طول دوره تحصیل به صورت غیرقابل خرید و جابجایی است و مدرک تحصیلی، بعد از اتمام دوره تعهد داده می‌شود.

دانش آموختگان سهمیه بومی در طول مدت زمان تعهد، مجاز به فعالیت پزشکی در سایر نقاط کشور نیستند و اولویت تحصیل دانشجوی بومی، در استان خود است. ادامه تحصیل، پس از گذراندن نیمی از مدت زمان تعهد امکان پذیر است. مشمولان این سهمیه، مجاز به نقل و انتقال و تغییر رشته قبولی نیستند.

به موجب برقراری عدالت آموزشی و اصلاحیه‌های بعدی، پذیرفته شدگان استفاده کننده از این سهمیه، مکلف هستند قبل از ثبت نام، ضمن حضور در دفاتر اسناد رسمی در معیت نمایندگان دفتر حقوقی دانشگاه / دانشکده‌ها نسبت به تودیع سند تعهد پذیرفته شدگان مقطع عمومی (سهمیه مناطق محروم موضوع قانون برقراری عدالت آموزشی و اصلاحات بعدی) مطابق فرم تعهدی که در زمان ثبت نام در اختیار آنان قرار می‌گیرد، اقدام کنند.

بر همین اساس در کنکور ۱۴۰۰ میزان ظرفیت پذیرش در رشته‌های پزشکی و دندانپزشکی دارای تعهد بومی ۵۵۶ نفر بود که از این تعداد ۴۳۵ نفر به رشته پزشکی و ۱۲۱ نفر به رشته دندانپزشکی اختصاص یافت.

در کنکور ۱۴۰۱ با توجه به تغییراتی که در میزان سهمیه‌های بومی و مناطق محروم و سهمیه مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی با اولویت مناطق محروم رخ داد، این میزان در رشته پزشکی افزایش و در رشته دندانپزشکی کاهش یافت. در کنکور ۱۴۰۱ ظرفیت پذیرش دارای تعهد بومی این دو رشته ۵۶۳ نفر بود که از این تعداد ۴۷۱ نفر به رشته پزشکی و ۹۲ نفر به رشته دندانپزشکی اختصاص یافت.

به گزارش مهر، موضوع افزایش ظرفیت پزشکی از سال گذشته محل مناقشه شورای عالی انقلاب فرهنگی، دست اندرکاران آموزش پزشکی، نمایندگان مجلس شورای اسلامی و وزارت بهداشت بود و پس از کش و قوس‌های فراوان در نهایت در دفترچه کنکور ۱۴۰۱ اعمال شد.

دکتر بهرام عین اللهی وزیر بهداشت درباره افزایش ظرفیت پزشکی در کنکور ۱۴۰۱ از افزایش ۲۰ درصدی آن خبر داده بود و یادآور شده بود که این ظرفیت به حوزه مناطق محروم اختصاص می‌یابد.

برای رسیدن به نقطه‌ای که مدنظر مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی بود تعداد ۱۰ دانشکده برای اولین به مجموعه پذیرش رشته پزشکی اضافه شدند. همچنین با افزایش سهم دانشگاه آزاد، این دانشگاه نیز بخش مهمی در پذیرش پزشکی برعهده گرفت.

در نهایت ظرفیت ۹۶۰۰ نفری پزشکی در سال ۱۴۰۱ با اعمال سهمیه‌های مصوب، افزایش پذیرش در دوره‌های شهریه پرداز و تعهدات خدمت برای پذیرفته شدگان به نقطه نهایی رسید.