ورود نیروهای امنیتی به دانشگاه یکی از دغدغه های دانشجویان

دغدغه ورود نیروهای امنیتی به دانشگاه، مطالبه عدم دخالت در امور دانشگاه و تضمین رئیس دانشگاه برای شرکت در گفتگو از جمله مباحثی بود که در جلسه هیات رئیسه دانشگاه تهران با دانشجویان مطرح شد.

به گزارش پرتال دانشگاهی و به نقل از خبرگزاری مهر به نقل از دانشگاه تهران، دانشگاه تهران در اوج ناآرامی‌های اخیر کشور، شاهد برگزاری نشستی با حضور اساتید از رشته‌ها و طیف‌های مختلف فکری و سیاسی بود؛ نشستی که نمود عملی سیاست اصلی دانشگاه مبنی بر «گفت‌وگو» محوری در مواجهه با التهابات محسوب می‌شد. نام آن نخستین جلسه که انعکاس سخنان صریح اساتید حاضر در آن همچنان ادامه دارد، «خانه گفت‌وگو» گذاشته شد.

اما دومین گفت‌وگوی رئیس دانشگاه با نمایندگان تشکل‌های صنفی، سیاسی و علمی رقم خورد و در روزهای بعد، با حضور در جمع دانشجویان متحصن دانشکدگان فنی و همچنین در سه نشست جداگانه با عده‌ای دیگر از دانشجویانی که تجمعاتی در پردیس مرکزی دانشگاه شکل می‌دادند، باب گفت‌وگو با این دانشجویان نیز باز شد.

رئیس دانشگاه تهران در نشست‌های پرسش و پاسخ در مواجهه با دانشجویانی که درباره عاقبت بی‌پرده صحبت کردن در تالارهای دانشگاه ابراز بیم می‌کردند، به آنها تضمین داد که هیچ مشکلی برای هیچ دانشجویی که در فضای گفت‌وگو حتی سنگین‌ترین نقدها را مطرح می‌کند بوجود نخواهد آمد.

مقیمی تاکید کرد: هیچ کس بابت اظهارنظرش حتی یک تذکر هم دریافت نمی‌کند. این باعث افتخار نظام جمهوری اسلامی ایران است که افراد به راحتی حرفشان را می‌زنند.

دانشجویانی که در دو نشست اخیر در دانشکده ادبیات و علوم انسانی و دانشکده علوم اجتماعی حضور داشتند، دغدغه‌های مشترکی را مطرح کردند؛ از دغدغه آنچه که تحت عنوان «ورود نیروهای امنیتی» و «لباس شخصی» به داخل دانشگاه نام می‌بردند تا گلایه و شکایت از عملکرد حفاظت فیزیکی و حراست دانشگاه و ابراز نگرانی درباره تداوم بازداشت چند دانشجو. برخی از آنها خبر اعلامی از سوی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری مبنی بر «راه‌اندازی دفتر نیروهای مسلح در دانشگاه» را به مثابه آزاد شدن ورود نیروهای نظامی به داخل دانشگاه تعبیر می‌کردند.

یکی از نقدهای جدی دانشجویان دغدغه‌مند این بود که در «جنگ روایت‌ها» چرا روایت دست اول از اتفاقات دانشگاه توسط تریبون رسمی دانشگاه اطلاع‌رسانی نمی‌شود. منتقدان معتقد بودند که در این شرایط، در جایی که روایت رسمی از یک واقعه وجود ندارد، روایت‌های مخدوش فرصت جولان پیدا می‌کنند.

سید محمد مقیمی، رئیس دانشگاه تهران در جمع دانشجویان حاضر در نشست پرسش و پاسخ در دانشکده ادبیات و علوم انسانی، بحث خود را با دغدغه اصیل دانشگاهیان مبنی بر استقلال دانشگاه آغاز کرد، همان دغدغه‌ای که دانشجویان نیز آن را مطالبه می‌کردند. رئیس دانشگاه تهران گفت: چارچوب استقلال اداری و مالی دانشگاه باید تعریف و در قوانین بالادستی گنجانده شود و در برنامه هفتم توسعه قید شود که دانشگاه محیط مستقلی است. برخی اینطور تعبیر می‌کنند که وقتی ما از استقلال دانشگاه‌ها صحبت می‌کنیم منظورمان استقلال از حاکمیت است؛ این درحالی است که اصلاً منظور ما این نیست بلکه مطالبه ما اداره دانشگاه به صورت هیأت امنایی است، به گونه‌ای که سازمان برنامه و بودجه، سازمان امور اداری و استخدامی و نهادهای نظارتی حق دخالت در امور دانشگاه‌ها را نداشته باشند.

مقیمی افزود: برای اینکه استقلال دانشگاه را فراهم کنیم باید پیش‌زمینه‌هایی را فراهم کنیم اما با اتفاقات اخیر در دانشگاه‌ها، تا حدودی افرادی که باید برای تحقق این استقلال تصمیم‌گیری کنند دچار این تردید شده‌اند که آیا دانشگاه‌ها به آن بلوغ رسیده‌اند که به آنها استقلال اعطا شود. اتفاقاتی که در روزهای آغازین سال تحصیلی جدید روی داد که مهمترین آن موضوع فضاسازی برخی دانشجویان برای تحریم کلاس‌ها بود، نشان داد که دست‌مان برای دنبال کردن استقلال دانشگاه‌ها خالی است.

مقیمی در پاسخ به انتقادهای دانشجویان درباره تشدید کنترل کارت‌های دانشجویی در مبادی ورودی دانشگاه و آنچه که تحت عنوان چند مورد برخورد بین نیروهای حفاظت فیزیکی و دانشجو در این حین عنوان شد، اظهار داشت: روی این بحثی ندارم که برخی رفتارهای حفاظت فیزیکی باید اصلاح شود، همان‌طور که رفتارهای خود بنده، و حتی برخی دانشجویان که از ارائه کارت دانشجویی به مأموران حفاظت فیزیکی امتناع کرده و رفتارهای خارج از عرف از خود نشان می‌دهند هم باید اصلاح شود. وقتی فردی علاوه بر امتناع از ارائه کارت شناسایی به نیروی حفاظت فیزیکی، حتی توهین و فحاشی هم می‌کند، نیروی حفاظت فیزیکی چه روشی را اعمال کند که هم وظیفه‌اش را انجام دهد و هم کمترین تنش ایجاد شود.

رئیس دانشگاه تهران پیش از این در جمع نمایندگان تشکل‌های دانشجویی هم از دستگیری فردی که تلاش می‌کرد با عنوان دانشجو و بدون ارائه کارت دانشجویی وارد دانشگاه شود خبر داده و گفته بود: در پی دستگیری این فرد توسط نیروی انتظامی مشخص شد که دانشجوی دانشگاه تهران نبوده و در کوله‌پشتی خود مقادیری مواد آتش‌زا حمل می‌کرده است.

وی در نشست با دانشجویان در دانشکده ادبیات و علوم انسانی اظهار کرد: برخی دانشجویان تشدید کنترل کارت‌های دانشجویی را به منزله محدود کردن دانشجو برداشت می‌کنند. بخش مهم تشدید کنترل کارت‌ها برای افزایش امنیت خود دانشجویان است؛ البته دانشگاه برای برخورد انضباطی با عده قلیل دانشجویانی که در تجمعات شعارهای هتاکانه و ساختارشکنانه سر داده‌اند هم به شناسایی آنها و دعوت به کمیته انضباطی می‌پردازد.

رئیس دانشگاه تهران ادامه داد: بهترین ساز و کار برای رسیدگی به موارد خارج از عرف دانشگاهی که در جریان اعتراضات اخیر در دانشگاه‌ها رخ داد، ساز و کار کمیته انضباطی است. البته معتقدیم کمیته‌های انضباطی نباید جنبه تنبیهی صرف داشته باشند بلکه باید کارکرد تربیتی و ارتقادهنده به خود بگیرند.

دانشجویی با طرح این انتقاد که چرا برخی دانشجویان را از خوابگاه اخراج کرده‌اید، خواستار پاسخگویی مسئولان شد. دکتر علیرضا وجهی، معاون دانشجویی دانشگاه تهران با تاکید بر اینکه هیچ دانشجویی بخاطر شرکت در تجمعات از خوابگاه اخراج نشده است، اظهار کرد: به تازگی در یکی از اتاق‌های خوابگاه، مقادیری از انواع مواد مخدر کشف شده است که به دانشجوی ساکن در آن اتاق ابلاغ شد که یک ماه خوابگاه را ترک کند تا نتیجه کمیته انضباطی مشخص شود.

مقیمی در ادامه در پاسخ به آنچه که تحت عنوان ورود نیروی لباس شخصی به دانشگاه عنوان شد، اظهار داشت: تا آنجا که ما از سابقه بکار بردن اصطلاح "لباس شخصی" به خاطر داریم، این اصطلاح برای فضاهایی بکار برده می‌شده که برخوردی از سوی افرادی غیر از نیروهای انتظامی و امنیتی صورت می‌گرفته است. در کدامیک از تجمعات دانشجویانی که شعار آزادی سر می‌دهند و در محیط داخل دانشگاه صورت گرفت، فردی از نیروی انتظامی، امنیتی و یا افراد غیردانشگاهی مداخله‌ای داشته است؟ و اصولاً کدام تجمع دانشجویی از سوی انتظامات دانشگاه به خشونت و درگیری کشیده شده است؟ در طول مدت این التهابات، دستور کار مدیریت دانشگاه که عدم تعرض به تجمعات دانشجویی از سوی حراست و انتظامات دانشگاه بوده، کاملاً روشن بیان شده و خوشبختانه با کمترین نقص به اجرا درآمده است. آیا موردی را سراغ دارید که در حین تجمعات شما که حتی فاقد مجوز قانونی هم بود، برخورد تندی از سوی انتظامات و حراست صورت گرفته باشد؟

وی در بخش دیگر سخنانش به پاسخگویی درباره دغدغه‌ای پرداخت که ناظر بر حساسیت دانشگاهیان برای ورود نیروهای امنیتی به داخل دانشگاه بود.

مقیمی در این باره گفت: عناوین مختلفی مثل لباس شخصی و نیروهای امنیتی نباید ورودی به دانشگاه داشته باشند. دانشگاه تهران کمترین صدمه را در میان دانشگاه‌ها، از بحث ورود افراد غیر از انتظامات و حراست دانشگاه داشته است. اگر بخواهیم صادق باشیم باید گفت که نهادهای امنیتی نسبت به اتفاقات دانشگاه بی‌تفاوت نیستند و تصاویری که از تجمعات برای رسانه‌های بیگانه فرستاده می‌شود را رصد می‌کنند.

دانشجویی که از پاسخ رئیس دانشگاه قانع نشده بود، از وسط جمعیت پرسید «آقای رئیس بالاخره لباس شخصی‌ها وارد دانشگاه شده‌اند یا نه». رئیس دانشگاه در پاسخ به این دانشجو گفت: «لباس شخصی یعنی چه؟» دانشجو گفت: «پیراهن چهارخانه پوش‌ها». رئیس دانشگاه پاسخ داد: «اگر منظورتان افرادی است که غیر از نیروهای انتظامات دانشگاه که لباس فرم بر تن ندارند و با لباس عادی در هنگام تجمعات یا جلوی درب ورودی می‌ایستند؛ باید بگویم که اعضای حراست دانشگاه فاقد لباس فرم هستند و همانند همه ما لباس عادی بر تن دارند؛ به این افراد لباس شخصی نمی‌گویند، بلکه کارکنان حراست، بخشی از بدنه رسمی دانشگاه هستند که وظایف محوله را انجام می‌دهند و همین نیروهای حراست دانشگاه که شما به اشتباه آنها را لباس شخصی می‌نامید، ورودشان به تجمعات و کنترل درب‌های ورودی دانشگاه تهران در حداقل‌ترین میزان ممکن اتفاق افتاد.

مقیمی در خاتمه این نشست و در حالی که تعدادی از دانشجویان دور او حلقه زده بودند، به برخی پرسش‌های دانشجویی پاسخ داد و جلسه سه ساعته به پایان می‌رسد.

روز یکشنبه اول آبان ماه نیز قرار بر حضور رئیس دانشگاه در جمع دانشجویان و اساتید دانشکده علوم اجتماعی بود. از روز قبل، برخی دانشجویان در گروه‌های دانشجویی با ابراز این نظر که نشست‌های گفت‌وگو، نمایشی هستند، دانشجویان را ترغیب به عدم حضور در نشست کرده‌اند. با این حال رئیس دانشگاه وارد سالن شد، کم کم استادان هم اضافه شدند. عده‌ای از دانشجویان در بیرون از سالن روی زمین نشسته بودند. رئیس دانشگاه به اساتید می‌گوید با دانشجویانی که بیرون هستند وارد صحبت شوند تا آنها هم با حضور در سالن، بدون محدودیت به گفت‌وگو بپیوندند. در حالی که برخی از آنها عکس هم‌کلاسی‌های خود که گفته می‌شد همچنان در بازداشت هستند را در دست دارند، وارد سالن شدند.

چند دانشجو که یکی از آنها نماینده شورای صنفی دانشکده علوم اجتماعی بود، نقدهایی مطرح و خطابه‌هایی قرائت کردند. دانشجویان، اقدامات کنترلی حفاظت فیزیکی در شناسایی از روی کارت دانشجویی را توهین به خود دانسته و نسبت به اینکه کارت برخی از آنها ضبط شده و دیگر تحویل‌شان نشده است، معترض بودند.

وجهی، معاون دانشجویی دانشگاه تهران در مقام پاسخگویی برآمد و گفت: حفاظت فیزیکی و حراست دانشگاه هم می‌تواند کارت دانشجویی را ببیند و هم اینکه کارت را بگیرد. در عرض ۱۵ دقیقه در جلوی درب ورودی دانشگاه، کارتی که از سوی ۲ نفر به ظاهر دانشجو ارائه شد را شناسایی کردم که اصلاً کارت دانشجویی دانشگاه تهران نبود و آنها را پانچ کردم. بنابراین برای جلوگیری از ورود افراد غیردانشجو باید کارت‌ها را دید و بررسی کرد.

معاون دانشجویی دانشگاه تهران افزود: تعداد ۲۷ کارت از دانشجویان دانشکده علوم اجتماعی گرفته شده است. بخاطر اینکه کارت‌ها را با تأخیر برمی‌گردانیم عذرخواهی می‌کنم. قول می‌دهم کارت‌ها را فردا برگردانیم. به هر حال خطاهایی رخ می‌دهد. خطاهایی که از سوی بنده به عنوان یک مسئول سر می‌زند واقعاً قابل دفاع نیست، اعتراض‌های شما هم روی چشم ما، اما بدانید که برنامه اصلی دانشگاه برای تحصیل علم است نه برای اعتراض؛ ضمن اینکه لطفاً در شأن دانشجویی اعتراض کنید، کلام زشت و هتاکانه جایی در دانشگاه ندارد.

یک دانشجو در اظهاراتی واکنشی، عنوان کرد «شما نمی‌توانید برای ما تعیین کنید که چطور و چگونه اعتراض کنیم.» در همین حال، دکتر هادی بهرامی احسان معاون فرهنگی و اجتماعی دانشگاه پاسخ داد: اینکه اعتراض حق دانشجو است را می‌پذیریم اما حد این اعتراض چقدر است؟ یک فضای آرام و قابل پیگیری ایجاد کنیم تا مشکلات رفع شود. اگر می‌خواهید رشد کنید باید بشنوید. ما که در یک زیست مشترک داریم زندگی می‌کنیم باید همدیگر را درک کنیم. خط قرمز ما در دانشگاه، درس است و سلامت. این قابل پذیرش نیست که تعدادی معدود در دانشگاه فضایی ایجاد کنند که استادان و دانشجویانی که سر کلاس می‌روند تهدید شوند.

مقیمی، رئیس دانشگاه نیز گفت: افرادی که نسبت به موضوعی اعتراض دارند و بیان اعتراض را از راه تجمع می‌دانند، به معاونت فرهنگی مراجعه کنند و درخواست خود را ارائه دهند. ولی آیا اعتراض یعنی بایستیم در راهروها و از تشکیل کلاس جلوگیری کنیم؟ جنس اعتراض در محیط دانشگاه باید دانشگاهی و در چارچوب مقررات دانشگاه باشد. نیروهای حفاظت فیزیکی و حراست هیچ برخوردی با تجمعات در محیط دانشگاه نکرده و اعتراضی را متوقف نکرده‌اند. اما افرادی که توهین کرده و شعار ساختارشکنانه داده‌اند باید جلوی درب کارتشان گرفته شود و در روزهای آینده به کمیته انضباطی دعوت شوند.

دانشجویی درخواست داشت تا نیروهای حفاظت فیزیکی و حراست، برچسب اسم داشته باشند تا اگر تخلفی از سوی آنها در قبال دانشجویی سر زد، بتوانند به مدیریت دانشگاه گزارش کنند. دکتر مقیمی، رئیس دانشگاه در پاسخ به این دانشجو، از برنامه مدیریت دانشگاه برای این اقدام خبر داد و تاکید کرد که به جای اسم، شماره پرسنلی مأموران حفاظت فیزیکی بر سینه ایشان نصب می‌شود.

یکی دیگر از دانشجویان هم پیشنهاد داد که گیت‌هایی در ورودی‌های دانشکده‌ها و دانشگاه قرار داده شود تا کارت دانشجویی به این شیوه بررسی شود. معاون دانشجویی دانشگاه تهران در این باره اظهار کرد: هفته گذشته به راه حل و نتیجه شما رسیدیم و تعدادی گیت سیار سفارش دادند تا بتواند روی گوشی هم نصب شود.

در این نشست، یکی از دانشجویان اعتراض خود را نسبت به تماس‌هایی که از دانشگاه با خانواده برخی دانشجویان در جریان نقش آنها در ناآرامی‌های اخیر گرفته شده است، ابراز کرد. این دانشجو می‌خواست بداند که کدام بخش دانشگاه با خانواده او تماس گرفته‌اند. معاون دانشجویی دانشگاه از برنامه این معاونت برای تماس و ارتباط‌گیری با خانواده‌ها صحبت کرد و رئیس دانشگاه نیز گفت: درک ضرورت ارتباط دانشگاه با خانواده‌ها مربوط به امروز و دیروز نیست. تماس با خانواده‌ها بسیار هم کار خوبی است. این اقدام در زمینه جلوگیری از برخی حرکت‌های هنجارشکنانه، مؤثر بوده است. دانشجویانی که از سوی دانشگاه با خانواده‌هایشان تماس گرفته شده بود، دیگر در بازداشتی‌های بعدی نبودند. خانواده‌ها از دانشگاه انتظار دارند در جریان وضعیت فرزندشان قرار بگیرند. خانواده انتظار دارد اگر فرزندش سر کلاس نمی‌رود، اطلاع داده شود.

در این نشست، دکتر میرزایی، دکتر جوادی یگانه، دکتر صادقی و دکتر آزاد ارمکی به بیان دیدگاه‌های خود در زمینه نشست‌های گفت‌وگو پرداختند. دکتر میرزایی با بیان اینکه این نشست بیانگر اراده مدیریت دانشگاه و اساتید و دانشجویان برای حل ابهام و اختلاف است، گفت: دانشگاه تهران برای مدیریت شرایط دانشگاه و برای آزادی دانشجویان بازداشتی خیلی تلاش کرد، شخصاً پیگیری‌هایتان را دیدم. اما برخی برخوردها از سوی مأموران انتظامات برای گرفتن کارت دانشجویان، چالش‌زا شده است.

دکتر جوادی یگانه عضو هیئت علمی دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران نیز با تأیید اینکه حق اعتراض به معنای هرج و مرج نیست، اظهار کرد: اگر قرار باشد حق اعتراض را به رسمیت بشناسیم، جای آن همین جا است. جلسه‌ای که با حضور اساتید در دانشگاه تهران برگزار شد، گام اول گفت‌وگو بود. اگر اعتراض در دانشگاه پذیرفته نشود در هیچ جای دیگر هم پذیرفته نمی‌شود.

دکتر آزاد ارمکی استاد تمام دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران نیز به عنوان جمع‌بندی این نشست، از گفت‌وگوی رئیس و اعضای هیأت رئیسه دانشگاه تهران با دانشجویان و اساتید به عنوان یک «جلسه درخشان» نام برد و اینکه رئیس دانشگاه می‌نشیند و تندترین انتقادات را با حوصله می‌شنود، امری بی‌سابقه در دانشگاه تهران دانست و گفت: مسئله علوم اجتماعی، مسئله است. استادهای علوم اجتماعی هم منتقد اجتماعی هستند؛ از راست راست تا چپ چپ در این دانشکده داریم. ما تجربه‌های رادیکال در کشور داشته‌ایم، اکنون تجربه مدنی نیاز داریم و آنقدر باید ادامه دهیم تا مسئولان یک سری تغییرات را بپذیرند. ما کنش مدنی نیاز داریم تا مشکلات حل شود. حراست و انتظامات باید اعتراضات دانشجویی را نظارت کند، مسئولیت اجتماعی استادان هم میانداری است تا دانشجو آسیب نبیند.

مقیمی در پایان ضمن صحه گذاشتن بر جمع‌بندی دکتر آزاد ارمکی، اظهار داشت: «ما صرف نظر از جایگاه استادی، دانشجویی، کارمندی و مدیریتی باید در قالب نقش اجتماعی خود انجام وظیفه کنیم و در برابر قوانین و مقررات تمکین کنیم و قبل از قضاوت کردن، باید سخنان همه طرفین در فضایی قانونی و منصفانه شنیده شود.» وی در پایان کمیته‌ای را تعیین نمود که ضمن بررسی مسائل گذشته در دانشکده، برای ارائه چارچوبی قانونمند و علمی جهت ابراز دیدگاه‌ها و اعتراضات در محیط دانشگاه چاره‌جویی کنند.

یک دانشجو در پایان این نشست، این سوال را پرسید: آیا اساتید، حامی حقوق دانشجویانی که می‌خواهند سر کلاس بروند هم هستند؟ این دور از گفت‌وگو هم به پایان رسید. دانشجویانی که بیانیه‌هایشان را خوانده بودند و سالن را ترک کرده بودند، حالا در محوطه دانشکده جمع شده‌اند. دبیر شورای صنفی دانشگاه از رئیس دانشگاه می‌خواهد که هیچ کدام از دانشجویان بخاطر صحبت‌هایی که کرده‌اند، توبیخ نشوند. اما رئیس دانشگاه قبل از ابراز نگرانی دبیر شورای صنفی، بارها از دانشجویان خواسته بود صریح باشند.