اخبار دانشگاهی کشور / اخبار دانشگاه 18 دی 1391 - 07 January 2013
كمبود بودجه در اکثر دانشگاه‌های کشور
پرتال دانشگاهی به نقل از جام جم آنلاين: كمتر از سه ماه ديگر تا پايان سال مانده است، اما هنوز هم بسياري از دانشگاه‌هاي كشور نتوانسته‌اند صددرصد بودجه شان را جذب كنند. دولتي و غيردولتي هم ندارد؛ اين روزها اگر روي هر مركز آموزش عالي در كشور دست بگذاريد، از كمبود بودجه بشدت گلايه دارند.
در حالي كه بودجه نظام آموزش عالي، رقمي كمتر از دو درصد كل بودجه كشور را شامل مي‌شود، اما به دليل تخصيص نيافتن همين اعتبارات ناكافي، بسياري از دانشجويان و استادان از وضع فعلي ناراضي هستند.
كاهش بودجه‌هاي عمراني و آموزشي دانشگاهها، تحقق نقشه جامع علمي كشور را هم با چالش جدي مواجه كرده است و اين روزها بسياري از كارشناسان آموزشي از خود مي‌پرسند كه چگونه مي‌توان با وجود اين حجم از اعتبارات تا سال 1404 در مقام نخست علمي منطقه خاورميانه قرار گرفت؟
بودجه پژوهشي دانشگاه شريف صفر است!
شايد آرزوي هر دانشجوي فني باشد كه در دانشگاه صنعتي شريف درس بخواند؛ دانشگاهي كه تراز علمي‌اش بالاتر از ساير دانشگاه‌هاي فني كشور است، اما شايد برايتان جالب باشد كه بودجه پژوهشي اين دانشگاه در سال 91 تا اين لحظه صفر بوده است.
رضا روستاآزاد، رئيس دانشگاه صنعتي شريف در گفت‌وگو با جام‌جم تاكيد مي‌كند: امسال هيچ اعتبار پژوهشي بين همكاران دانشگاه شريف توزيع نشده است. بودجه‌هاي عمراني و تجهيزاتي دانشگاه هم نزديك به صفر است و حتي براي پرداخت هزينه‌هاي آب، برق و غذاي دانشجويان نيز تنخواه دريافت كرده‌ايم.
وي مي‌افزايد: با وجود آن‌كه 75 درصد از زمان سال رفته است و قاعدتا بايد حداقل 80 درصد بودجه اين دانشگاه محقق مي‌شد، اما از 110 ميليارد تومان بودجه كل تصويب شده براي دانشگاه صنعتي شريف، تاكنون مبلغي كمتر از 50 درصد بودجه كل محقق شده است.
روستاآزاد با بيان اين‌كه بودجه فعلي دانشگاه شريف، فقط در حد پرداخت حقوق و دستمزدهاي اين دانشگاه است، خاطرنشان مي‌كند: وقتي كم‌غذايي سراسر بدن را فرا مي‌گيرد، ابتدا ماهيچه‌ها تحليل مي‌رود و در مرحله پاياني، مغز از كار مي‌افتد، اما در توزيع بودجه كشور شاهد هستيم كه وقتي بودجه‌هاي عمومي كاهش مي‌يابد، ابتدا مغز مجموعه را هدف قرار داده و بودجه‌هاي دانشگاهها را كاهش مي‌دهند؛ در حالي كه به نظرم اولين جايي كه بايد براي مقابله با تحريم‌ها مورد حمايت جدي قرار گيرد، حوزه توليد علم و فناوري است.
دانشگاه‌هاي پزشكي در مرز ورشكستگي
اواخر آبان امسال بود كه روساي دانشگاه‌هاي علوم پزشكي سراسر كشور در نامه سرگشاده‌اي به بهروز مرادي، معاون برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي رييس‌جمهور، نسبت به كاهش 14 هزار و 691 ميليارد ريالي اعتبارات عمومي دانشگاه‌هاي علوم پزشكي اعتراض كرده و اين كاهش بودجه را يكي از عوامل مهم نارضايتي مردم از فرآيند درمان اعلام كردند.
حسن ابوالقاسمي، رئيس دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي به جام‌جم مي‌گويد: اين دانشگاه در بخش بودجه‌هاي آموزشي، پژوهشي و خدمات دانشجويي تاكنون فقط توانسته است حدود 50 درصد بودجه تصويب شده را جذب كند و اگر اين كمبود بودجه ادامه داشته باشد، بسياري از كارهاي پژوهشي اين دانشگاه متوقف مي‌شود.
وي مي‌افزايد: امسال هزينه فعاليت‌هاي پژوهشي تا سه برابر شده است و با وجود صرف اين هزينه‌ها، اگر اين پژوهش‌هاي نيمه‌كاره را متوقف كنيم يا اگر سرعت اين پژوهش‌هاي پزشكي را كم كنيم، سرعت توليد علم پزشكي در كشور نيز پايين مي‌آيد.
ابوالقاسمي با بيان اين‌كه تلاش كرده‌ايم اين كاهش تخصيص اعتبارات، به سيستم سلامت جامعه آسيب نزند، يادآور مي‌شود: بخش سلامت در جامعه بسيار مهم است و اين حوزه بايد در اولويت‌هاي نخست تخصيص بودجه قرار بگيرد، اما با وجود كمبود بودجه فعلي اميدواريم كه همان بودجه‌هاي تصويب شده و نه بيشتر را در اختيارمان بگذارند تا با صرفه‌جويي بتوانيم امسال را به سلامت به پايان ببريم.
پروژه‌هاي نيمه‌تمام، نيمه‌تمام مانده است
يكي از عمده انتقادهاي كارشناسان آموزش عالي، انبوه طرح‌هاي عمراني نيمه‌كاره در وزارت علوم است؛ در واقع حرف كارشناسان اين است كه چرا با وجود آن‌كه بودجه‌هاي هنگفتي براي كلنگ‌زني طرح‌هاي عمراني دانشگاهها صرف مي‌شود، اما بسياري از اين طرح‌ها تا سال‌ها نيمه كاره مي‌ماند و به اين ترتيب وقت و بودجه آموزش عالي صرف پروژه‌هايي مي‌شود كه كاربري ديرهنگام دارند.
نصرالله گرامي، رئيس دانشگاه شهيد باهنر كرمان در گفت‌وگو با جام‌جم تصريح مي‌كند: امسال هيچ بودجه عمراني و تجهيزاتي به اين دانشگاه پرداخت نشده و پروژه‌هاي نيمه تمام ما در همان حالت نيمه تمام باقي مانده است.
وي با ابراز نگراني از بودجه‌هاي سال آينده دانشگاهها عنوان مي‌كند: با سيلي صورتمان را سرخ نگه داشته‌ايم و با توجه به اين‌كه بودجه سال آينده كشور نيز انقباضي است، بيم آن داريم كه كمبود بودجه فعلي دانشگاهها در سال آينده هم وجود داشته باشد.
همچنين به گفته گرامي، تاكنون هيچ بودجه‌اي براي تعمير و نگهداري ساختمان و خريد تجهيزات آزمايشگاهي در اختيار دانشگاه شهيد باهنر كرمان قرار نگرفته است.
رئيس دانشگاه شهيد باهنر كرمان معتقد است: ادامه روند فعلي تخصيص بودجه دانشگاهها، مسير دسترسي به اهداف نقشه جامع علمي كشور را نيز با تعلل جدي مواجه مي‌كند.
اعطاي اختيارات بيشتر به هيات امناي دانشگاهها
در روند تدوين برنامه پنجم توسعه، به هيات امناي دانشگاهها اختيارات بيشتري براي اداره امور مراكز آموزش عالي داده شد. اگرچه اين اختيارات در بحث جذب بودجه اختصاصي براي دانشگاهها با محدوديت‌هايي از سوي وزارت علوم روبه‌روست، اما رئيس دانشگاه رازي كرمانشاه به جام‌جم مي‌گويد: اگر مجلس و دولت از هيات امناي دانشگاهها حمايت بيشتري به عمل آورند و از منظر قانوني به آنها اختيارات بيشتري بدهند، مطمئن باشيد دانشگاهها مي‌توانند خودشان بخشي از مشكلات كمبود بودجه‌شان را حل كنند.
محمدمهدي خدايي در ادامه توضيح مي‌دهد: اگرچه شايد به تعبير برخي‌ها، جذب دانشجوي پولي با موازين عدالت آموزشي هماهنگ نباشد، اما در صورت باز گذاشتن دست دانشگاهها و توسعه پرديس‌هاي بين‌المللي وابسته به دانشگاهها، اين امكان را خواهيم يافت كه بتوانيم وضع فعلي را كمي سروسامان بدهيم.
وي با بيان اين‌كه حتي در پرداخت حقوق كاركنان دانشگاه رازي هم با مشكل روبه‌رو هستيم، اضافه كند: تقريبا همه دانشگاهها با مشكل كمبود بودجه روبه‌رو هستند و به نظرم وزارت علوم بايد اجازه دهد كه دانشگاهها بتوانند پول‌هاي سرگردان در حوزه آموزش عالي را جذب كنند.
وزارت علوم: كاهش درآمدها و تحريم مشكل اصلي است
تعداد دانشگاه‌هايي كه با مشكل كمبود بودجه روبه‌رو هستند، يكي دوتا نيست و آمار دانشگاه‌هايي كه با بحران كمبود اعتبارات روبه‌رو هستند، شامل اغلب مراكز آموزش عالي كشور مي‌شود.
براي آگاهي از دلايل اصلي اين كمبود بودجه، به سراغ معاون اداري و مالي وزير علوم رفتيم و بالاخره پس از سه هفته پيگيري و نامه‌نگاري، علي‌اكبر متكان، حاضر به گفت‌وگو با جام‌جم شد.
وي درباره دليل اصلي اين كمبود بودجه به صراحت مي‌گويد: تحريم‌ها و كاهش درآمدهاي دولت، عمده‌ترين دليل تخصيص نيافتن بودجه كامل به دانشگاه‌هاست و در اين شرايط پيشنهاد مي‌كنم مراكز آموزش عالي با مديريت بيشتري، بودجه‌ها و هزينه‌هايشان را مديريت كنند.
اين مقام مسوول اظهار اميدواري مي‌كند تا اين لحـظه حدود 60 درصد از بودجه جاري دانشگاهها پرداخت شده است و البته معاونت برنامه‌ريزي دولت قول داده است كه تا پايان امسال، حداقل 85درصد از بودجه‌هاي مصوب دانشگاهها را پرداخت كند.
وي درباره تخصيص نيافتن بودجه‌هاي عمراني دانشگاهها نيز خــاطرنشان مي‌كند: امسال 5 درصد بودجه‌هاي عمراني و 10 درصد بودجه‌هاي تعميراتي و تجهيزاتي به دانشگاهها تخصيص يافته است. البته مي‌پذيرم كه رقم بودجه‌هاي عمراني بسيار كم است، اما با توجه به مشكل كلي كمبود بودجه دولت به دانشگاهها گفته‌ايم كه ديگر تا اطلاع ثانوي، طرح عمراني جديدي آغاز نكنند.
معاون اداري و مالي وزير علوم اظهار مي‌كند: ما با تاسيس پرديس‌ها براي رفع مشكلات بودجه دانشگاهها مشكلي نداريم و هر دانشگاهي كه امكانات آموزشي و پژوهشي لازم را داشته باشد، اجازه تاسيس پرديس‌ها را از وزارت علوم خواهد گرفت، اما ما نگران اين مساله هستيم كه با احداث پرديس‌ها در دانشگاه‌هايي كه بستر و امكانات اين كار را ندارند، كيفيت آموزش در اين واحدهاي دانشگاهي افت كند.
با وجود آن‌كه سال گذشته، متكان به رشد صددرصدي بودجه دانشگاهها در سال 91 نسبت به سال 90 اشاره كرد و از لايحه 2900 ميليارد توماني بودجه دانشگاهها و مراكز آموزش عالي در سال جاري خبر داد، اما به نظر مي‌رسد كه مفاد اين لايحه شيرين نتوانست در مقام عمل هم شيرين از آب درآيد.
در هر حال، با توجه به كمبود بودجه دانشگاهها طي سال‌هاي اخير و امكان تداوم اين روند در سال 92، به نظر مي‌رسد كه همواره بايد منتظر باشيم بين بودجه‌هاي تصويب شده دانشگاهها و ميزان واقعي بودجه‌هاي اختصاص يافته به مراكز آموزش عالي، تفاوت معني داري وجود داشته باشد؛ تفاوتي كه حالا هم صداي اعتراض روساي دانشگاهها را درآورده و هم دانشجويان را با افت كيفيت خدمات رفاهي و آموزشي مواجه كرده است.
