تصویب رشته جامعه شناسی دفاع مقدس در شورای تحول علوم انسانی

---

 رئیس کارگروه تحول جامعه شناسی شورای تحول علوم انسانی از تصویب رشته جامعه شناسی دفاع مقدس در این شورا خبر داد.

دکتر غلامرضا جمشیدیها رئیس سابق دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران درباره ضرورت تحول در علوم انسانی گفت: به هر حال ببینید اصل تحول در علوم انسانی اصل پذیرفته شده ای است چرا که متن درس ها با شرایط زمانی تنظیم می شود و از یک طرف هم تحول در دانش در واقعیت اجتماعی رخ می دهد یعنی در واقع این ها باهم سازگار می شوند. در نتیجه اصل تحول پذیرفته شده است که البته برای علوم انسانی ممکن است که موضوع ویژه تر باشد. ممکن است که آنچه در گذشته تدریس می شده اکنون ضرورتی نداشته باشد و زمانش گذشته باشد مثل متون مربوط به روزنامه نگاری که از شکل ساده گذشته ما به تکنولوژی های دیجیتال در این حوزه رسیده ایم پس نیاز به تحول احساس می شود.

وی ادامه داد: از طرفی اصل تحول یک اصل اجتماعی - انسانی است چون جامعه که متوقف نمی شود. بنابراین در علوم انسانی ما با یک وضع ویژه و خاص مواجه هستیم. اگر دقت کنید یک تفاوت اصولی وجود دارد بین علوم انسانی و دیگر علوم؛ علوم انسانی زمینه اجتماعی- تاریخی دارد. مثلاً بحثی که اندیشمندی مطرح می کند در رابطه با آن اجتماعی ست که او در آن زندگی می کند اما در حوزه فنی به لحاظ موضوع و روش خیلی بین دانشجوی ایرانی و خارجی اختلاف نیست، آنچه که در اینجا الکتریسیته شناخته می شود در خارج هم تفاوتی نمی کند اما زمانی که ما می خواهیم تعریفی از فرهنگ داشته باشیم شاید بیش از ده مورد تعریف پیدا شود که ما باید ببینیم کدام تعریف با شرایط ما هماهنگ است. مفاهیم علوم انسانی چون چند معنایی است این مشکالات وجود دارد برای مثال کلمه آزادی؛ فردی آزادی را در کشف حجاب می بیند و دیگری در اندیشه پس نگاه به مباحث علوم انسانی باید خاص باشد و سازگار با شرایط و زمانه کنونی.

به گفته جمشیدیها، دروس علوم اجتماعی در کشور ما بیش از خود غرب غربی است. به نظر من این حق نظام اسلامی است که علوم خاص خود تولید کند. چرا که نظام اسلامی پشتوانه فکری – نظری به اندازة کافی دارد. برای ارزیابی آنچه در حوزة علوم انسانی یا علوم اجتماعی و به خصوص جامعه شناسی می گذرد کافیست که تنها شما تعداد واحد های درسی که تدریس می شود بشمارید. بعد ملاحظه کنید چند تای آنها با توجه به سابقه فکری و تمدنی خود ما تدریس می شود. نیتجه این مقایسه خیلی خوب نیست و ملاحظه خواهید کرد بیشتر درس ها دارای سابقه و ادبیات غربی است. اینجا چند سؤال است که باید پاسخ داده شود. سؤال اول آیا من با جامعه شناسی به شکل موجود که غربی است مخالف هستم. من با تدریس جامعه شناسی حتی به همین شکل موجود مخالف نیستم ولی با گسترش آن در اقصی نقاط ایران حتی در شهرستانهای دور افتاده توسط دانشگاه های دولتی و غیر دولتی صد در صد مخالفم. چرا ما باید به فرزندان این سرزمین آموزشی بدهیم که بعد نتوانیم از آنها استفاده کینم. سؤال دوم این است که چه کسی مسؤل این وضع است. اساتید یا دستگاه های مسئول. به اعتقاد من مسؤلیت عمده این نابسامانی بیشتر به عهدة ساختار ها و دولت هایی است که آمده اند و رفته اند و هرروز در گسترش فرهنگ غربی همت والایی داشته اند. دلیل آنهم یا نفهمیدن موضوع بوده است تا شلوغی کار و چیزهای دیگر. یا اساساٌ خواسته اند مسأله علوم انسانی را به کمک دانش آموخته گان دیگر رشته ها حل و فصل کنند. اساساٌ برنامه ها مصوب ساختار است تا اعضای هیئت علمی.

وی درباره اقدامات کارگروه جامعه‌شناسی گفت: در این کارگروه اقداماتی انجام، تصویب و ابلاغ شده است. از جمله بحث ارزیابی سرفصل ها بود که در پژوهشگاه علوم انسانی انجام شد، دیگر اینکه رشته ای به نام "دانش اجتماعی مسلمین" را ما بازنگری و سرفصل ها را به روز کردیم که تصویب و ابلاغ شد. رشته ای تحت عنوان "فلسفه علوم اجتماعی" هم مورد برنامه ریزی قرار گرفت و تصویب شد، رشته مردم شناسی را در مقطع دکترا برای اولین بار در ایران تدوین و به تصویب رساندیم و آن هم ابلاغ شد البته این طرح در دانشگاه علوم اجتماعی تهران مطرح شد و کارگروه ما نیز پیگری کرد تا سرانجام تصویب شد و در حال حاضر نیزدانشجو می گیرد.

الوی با بیان اینکه رشته جامعه شناسی دفاع مقدس در مقطع کارشناسی ارشد در شورای تحول تصویب شده و باید در وزارت علوم برود، گفت:‌ در نهایت هم دو برنامه در حال حاضر در دستور کار داریم که یک مرحله را پشت سر گذاشته ایم و آن هم رشته مبانی پیشرفت اسلامی- ایرانی است در مقطع کارشناسی ارشد و دیگری دکترای الگوی اسلامی- ایرانی پیشرفت است که فعلاً در کارگروه تصویب شده و هنوز به شورای تحول برده نشده است که ما امیدواریم در آنجا هم تصویب شود. به هر حال در شورای تحول یک بخشی از برنامه ها مربوط به بازآموزی اساتید و کتاب هاست و بخشی هم مربوط به کارگروه ها ست که ما طی یک سال اخیر که مدت زمان زیادی هم نیست اقدامات خوبی انجام داده ایم.