اخبار دانشگاهی کشور / پزشکی سلامت 15 اسفند 1392 - 06 March 2014
ماهی کفال نخورید
آلودگی دریای خزر این روزها به حدی رسیده که دیگر قابل زندگی برای برخی آبزیانش نیست و در عمل می توان شاهد تبعات آن بود. این آلودگی بیشتر گونه های حساس مثل کفال ماهی ها را تحت تاثیر قرار داده و بیمار می کند. کفال های بیمار و بی رمق ابتدا روی سطح آب آمده و در کمتر از 24 ساعت جان می دهند.
مرگ و میر کفال ماهی ها طی ماه های اخیر ابتدا در استان گیلان مشاهده شد و این روزها دامنه آن به سواحل مازندران و گلستان هم رسیده است.
به گفته مجید مختاری، مدیرکل دامپزشکی مازندران عمده ترین دلیل تلفات این گونه ماهیان دریای خزر، آلودگی آب این دریا و رودخانه هایی است که به دریا می ریزند.
وی با بیان این که در بررسی اولیه دو عامل مهم برای بیماری کفال مدنظر است که پس از کشت، نتایج آن تا دو ماه دیگر اعلام می شود، در گفت و گو با فارس می افزاید: از لاشه های ماهیان دریای خزر نمونه برداری شده و برای دانشگاه تهران و سازمان دامپزشکی کشور نیز ارسال شده است.
مدیرکل دامپزشکی مازندران به شهروندان توصیه می کند که از مصرف ماهی کفال بشدت پرهیز کنند.
به گفته وی نه تنها کفال ماهی هایی که روی سطح آب آمده و بیمار هستند، بلکه کفال ماهی هایی که در دریا صید می شوند هم قابل استفاده نیستند.
آلودگی تمام گونه های خزر را تهدید می کند
یک کارشناس شیلات نیز با بیان این که تا زمانی که دلیل بیماری این ماهیان به طور قطعی و رسمی مشخص و اعلام نشده است، نمی توان نظر قطعی مبنی بر مضر بودن مصرف آنها داد، به جام جم می گوید: با این حال عقل حکم می کند که مردم از مصرف این ماهیان تا مشخص شدن دلیل بیماری آنها، خودداری و در این مدت از دیگر گونه های ماهی استفاده کنند.
علی دامادی با اشاره به این که آلودگی دریای خزر اکنون تمام گونه های آبزی را تهدید می کند، می افزاید: اما برخی گونه ها مانند کفال که بومی اکوسیستم خزر نیستند و حدود 50 سال پیش به این منطقه آورده شدند، به دلیل حساسیت بالا و تطبیق نیافتن با شرایط اکولوژیکی منطقه، نسبت به سایر گونه ها در معرض تهدید بیشتری هستند.
وی با اشاره به وجود سه نوع کفال و با بیان این که از این سه نوع، کفال طلایی (لیزا اوراتوس ) در سواحل ما زندگی می کند، یادآور می شود: کفال ماهی ها به دو دلیل در معرض تهدید و بیماری هستند که اولین مورد حساس بودن و تطبیق نیافتن آنها با شرایط اکولوژیک منطقه است که موجب جذب سریع تر و بیشتر انواع ویروس و باکتری در بدن آنها می شود و دومین دلیل نیز به نوع رژیم غذایی آنها برمی گردد.
دامادی با بیان این که کفال ماهی کف خوار است و از بستر دریا تغذیه می کنند، خاطرنشان می کند: از آنجا که انواع آلاینده ها بویژه آلاینده های صنعتی معمولا در بستر دریا رسوب می کند، ماهیان کفال همراه با خوردن موجودات کف دریا، حجم زیادی از این آلاینده ها را نیز می بلعند که همین مورد موجب بیماری و مرگ و میر آنها می شود.
به گفته وی براساس بررسی هایی که سال 90 روی برخی کفال ماهیان بیمار صورت گرفت، وجود بیش از حد مجاز نوعی رادیو اکتیو در کبد آنها مشاهده شد که ناشی از ورود آلاینده های صنعتی به بدن این ماهی بود.
کارشناس ارشد شیلات مازندران با بیان این که رودخانه ولگا تامین کننده حدود 90 آب دریای خزر است، می گوید: این رودخانه به دلیل عبور از میان شهرهای صنعتی روسیه، آلوده ترین رودخانه جهان است و این آلودگی های صنعتی را با خود به دریای خزر می آورد.
وی با اشاره به این که این اولین بار نیست که شاهد تلفات فراوان کفال ماهی ها در سواحل دریا خزر هستیم و در سال 82 نیز شاهد چنین اتفاقی بودیم، تصریح می کند: اگرچه هنوز دلیل اصلی این تلفات مشخص نشده است، اما معمولا بیماری هایی که منشا ویروسی و باکتریایی دارند، موجب تلفات زیاد می شوند که این نوع بیماری نیز در محیط دریا به دلیل غیرقابل کنترل بودن، قابل مهار و درمان شدن نیست.
دامادی، با بیان این که بیماری و تلفات در گونه های آبزی پیش از این نیز وجود داشته و پس از این نیز وجود خواهد داشت، تاکید می کند: ما برای درمان این بیماری عملا کاری نمی توانیم انجام دهیم، اما می توانیم با پیشگیری و جلوگیری از ورود آلاینده ها به دریا، با این بیماری ها و تلفات ماهیان و دیگر پیامدهایی که برای انسان دارد، مقابله کنیم.
کارشناسان و مسوولان دامپزشکی در حالی درباره مصرف هر نوع کفال ماهی در شرایط کنونی به مردم هشدار می دهند، که مدیر شیلات مازندران معتقد است، کفال ماهیانی که به وسیله صیادان صید می شوند، سالم بوده و مصرف آنها مشکلی ندارد و فقط ماهیانی که روی سطح آب آمده و بیماری آنها محرز است، قابل استفاده نیستند.
حبیب نژاد در گفت و گو با جام جم می افزاید: روی سطح آب آمدن کفال ماهی ها و مرگ و میر آنها ابتدا در گیلان مشاهده شد و اکنون در برخی سواحل مازندران و گلستان رویت شده است.
وی با بیان این که از سه نوع کفال ماهی بیماری فقط در یک نوع آن مشاهده شده و بقیه سالم هستند، تصریح می کند: ماهیان آلوده نیز فقط حدود یک درصد از کل ماهیان را تشکیل می دهد.
وی درباره وجود ماهی های آلوده در بازار مازندران نیز می گوید: صیادان ما اینگونه ماهی ها را صید نمی کنند و ممکن است صید و فروش این ماهیان بیمار از طریق افرادی غیر از صیادان صورت گیرد که به جمع آوری ماهیان بیمار روی آب و مصرف یا عرضه آن به بازار اقدام می کنند.
قابل ذکر است که کفال ماهی علاوه بر عرضه در بازار مازندران، به تهران نیز صادر می شود.
