ماهی‌ها قاتل می‌شوند!

تعویض روغن موتور یکی از ملزومات استفاده از خودروست. بسیاری از افراد برای انجام این کار به تعمیرگاه های ویژه مراجعه می کنند اما برخی دیگر که به این کار واردند خود اقدام به تعویض روغن موتور می کنند....

یکی از مهم ترین مسایلی که در این رابطه مطرح است، تخلیه نادرست روغن موتور در چاه فاضلاب یا داخل جوی های آب است که می تواند در نهایت آسیب های جدی به محیط زیست وارد کند. در صورتی که معمولا خودتان روغن موتورتان را عوض می کنید، پیشنهاد می کنیم حتما این مقاله را مطالعه کنید تا با اصول این کار آشنا شوید.

روغن موتور شامل مواد افزودنی مخصوص مثل مواد ضد اکسیداسیون، مواد صابونی (پاک کننده)، مواد ضدخوردگی، مواد ضدزنگ، مواد ضد کف کردن روغن و مواد کاهش دهنده اصطکاک به علاوه روغن پایه ای است که از نفت خام به دست می آید. روغن موتور از زمان شروع به کار موتور در معرض اکسیده شدن و تجزیه حرارتی قرار می گیرد و روغن پایه آن آلوده و از کیفیت آن کاسته می شود و همچنین مواد استاندارد آن نظیر مواد افزودنی پاک کننده نیز مصرف می شوند. در این حالت خاصیت روانکاری، پاک کنندگی و جذب ذرات معلق و ناخالصی ها، کاهش می یابد و نیاز است که روغن موتور عوض شود.

● جای روغن سوخته روی زمین نیست

در بسیاری از کشورهای دنیا از جمله ایران، مراکز زیادی وجود دارند که تعویض روغن ماشین را به شیوه ای صحیح انجام می دهند اما آمار نشان داده بیش از ۵۰ درصد تعویض روغن اتومبیل ها توسط خود افراد صورت می گیرد. در آمریکا از این طریق حدود ۱۵۰ میلیون گالن (حدود ۵۶۷ میلیون لیتر) روغن سوخته موتور به وجود می آید. اگر چه بخش زیادی از این روغن سوخته به شیوه ای مناسب دفع می شود اما متاسفانه بخش عمده ای از آن به درستی دفع نمی شود. هر چند ریختن روغن سوخته موتور در فاضلاب یا در زباله ها در بسیاری از کشورها خلاف مقررات است با وجود این بسیاری از رانندگان این کار را انجام می دهند و در نهایت روغن موتور یا سر از محل های سوختن زباله در می آورد یا روی زمین! طبق گزارش سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا (Epa) بیش از ۴۰ درصد آلودگی ناشی از روغن در آمریکا به دلیل دفع نامناسب روغن سوخته توسط کسانی است که شخصا اقدام به تعویض روغن ماشین شان می کنند. دفع نامناسب این روغن سوخته باعث راه یافتن آن به درون دریاچه ها، جویبارها و آبراهه ها و سبب آلودگی آب آشامیدنی و صدمه دیدن موجودات در حیات وحش و محیط زیست آبی می شود. بررسی ها نشان داده است که در اثر ورود یک لیتر روغن در آب حدود۳۰۰ هزار لیتر آب آلوده می شود. با وجود یک لایه روغن بر سطح آب، فرآیند فتوسنتز مختل و تولید اکسیژن کند می شود و این امر به نوبه خود منجر به تغییرات جبران ناپذیری در اکوسیستم آبی منطقه می شود و شمار زیادی از گیاهان و جانوران منطقه را نابود می کند.

● بعد از تعویض دست ها را کامل بشویید

روغنی که در موتور استفاده می شود فرسوده یا مستهلک نمی شود و صرفا در اثر گردش در قطعات داخلی موتور کثیف می شود چون هنگام گردش داخل موتور، مواد آلاینده و سمی را از موتور می گیرد و با خود حمل می کند. اگر به برچسب هایی که روی ظروف حاوی روغن موتور وجود دارد نگاه کنید هشدارهایی روی آن وجود دارد مبنی بر اینکه از تماس طولانی مدت روغن سوخته با پوست دست و بدن خودداری شود. در مطالعه هایی که در آزمایشگاه و روی حیوانات انجام گرفته، نشان داده شده که روغن سوخته موتور می تواند باعث سرطان پوست شود. بنابراین لازم است محل هایی که در معرض این روغن سوخته قرار گرفته اند با استفاده از آب و ماده ای پاک کننده شسته شوند.

● با روغن سوخته چه کنیم؟

پس از تخلیه روغن از کارتر خودرو یا فیلتر روغن، روغن سوخته را داخل یک ظرف تمیز و دربسته و عاری از نشت با درپوش پیچی بریزید. برای این منظور می توانید از یک ظروف گالنی شیر یا آب هم استفاده کنید. هرگز از ظروف خانگی حاوی مواد شیمیایی مانند سفیدکننده ها استفاده نکنید. در ضمن هرگز این روغن جمع آوری شده را با مایعات دیگر مانند روغن دنده اتوماتیک ماشین یا روغن ترمز مخلوط نکنید و اطمینان حاصل کنید که این روغن عاری از هر گونه گردوغبار، برگ درختان و سایر ذرات آلاینده دیگر است. در برخی فروشگاه های عرضه خدمات خودرو نیز ظروفی که برای انتقال روغن موتور کارکرده طراحی شده فروخته می شود. اگر روغن کارکرده را نمی خواهید فورا به مرکز بازیافت انتقال بدهید، هرگز به طور موقت آن را در ظروف نگهداری غذا، آشامیدنی یا مواد شیمیایی جمع آوری نکنید. صرف نظر از نوع ظرف مورد استفاده برای انتقال روغن کارکرده، از تمیزی ظرف مطمئن شوید.

به آن برچسب روغن کارکرده بزنید و آن را دور از دسترس کودکان و حیوانات خانگی نگهداری کنید. ظرف روغن کارکرده را به نزدیک ترین مرکز عمومی جمع آوری روغن کارکرده مانند نزدیک ترین تعمیرگاه خودرو یا یک مرکز روانکاری ببرید. به این ترتیب با دفع مناسب روغن کارکرده، از محیط زیست و منابع طبیعی محافظت می کنید. بازیافت روغن باعث می شود که هزینه تصفیه روغن تازه از نفت خام کاهش پیدا کند و در ضمن مشکلات زیست محیطی هم به وجود نیاید. در حال حاضر در سراسر جهان، ۱۴ درصد از روغن موتورهای سوخته مورد تصفیه مجدد قرار می گیرند. ناخالصی ها را از روغن جدا می کنند تا بتوان مجددا از آن به عنوان پایه ای برای ساخت روغن موتور استفاده کرد البته روغن موتوری که با استفاده از پالایش مجدد روغن های سوخته به دست می آید نسبت به روغن موتوری که با استفاده از مواد اولیه تازه و نو ساخته شده هزینه بیشتری دارد زیرا تصفیه مجدد عملی بسیار پیچیده است و انرژی زیادی را مصرف می کند که به مفهوم سوختن منابع نفتی بیشتری در واحدهای تولید برق است. از طرفی به سختی می توان مشتریان و مصرف کنندگان روغن موتور را متقاعد کرد که این روغن های بازیابی شده را آن هم با قیمت گران تر از روغن موتور نو بخرند!

امروزه برای تصفیه مجدد روغن های موتور باید یارانه هایی از طرف دولت در نظر گرفته شود. برخی دولت ها نظیر آمریکا برای به کارگیری روغن سوخته تدابیری اندیشیده اند. مثلا خدمات پستی در آمریکا که ناوگان آن بیشترین تعداد وسایل نقلیه را در آمریکا در اختیار دارد، برای تامین ۲۰ درصد از نیازهای خود از روغن موتور هایی استفاده می کند که بازیافت شده اند. از روغن سوخته می توان به عنوان سوخت هم استفاده کرد. به عنوان نمونه بدون اینکه لازم باشد هیچ گونه عملیاتی روی روغن انجام گیرد می توان از این روغن ها برای تولید گرما در نیروگاه های برق استفاده کرد. اگر عملیاتی هم لازم باشد روی روغن انجام گیرد صرفا به منظور حذف آب است به طوری که روغن بتواند به راحتی به عنوان سوخت در نیروگاه ها برای تولید گرما یا الکتریسیته مورد استفاده قرار گیرد. امروزه ۷۴ درصد روغن هایی که مورد استفاده مجدد قرار می گیرند به عنوان سوخت در توربین های کوره های نیروگاه های برق، کوره های کارخانه های سیمان و کارخانه های تهیه آسفالت و صنایع فولاد و نظایر آن مورد استفاده قرار می گیرد.

۲ گالن روغن سوخته موتور می تواند برق مورد نیاز و مصرفی یک خانه معمولی در یک روز را فراهم کند. ۱۱ درصد از روغن موتور های سوخته در بخاری های مخصوصی که برای این کار وجود دارند، سوزانده می شود تا گرمای مورد نیاز در آب و هوای مناطق سردسیر را تامین کند. البته از این بخاری ها نباید برای گرم کردن خانه استفاده کرد.