روند انتقال قدرت علمی از غرب به شرق ادامه دارد

موسسه «تایمز هایر اجوکیشن» جدیدترین رتبه‌بندی خود را از برترین دانشگاه‌های جهان در سال تحصیلی 2014-2013 میلادی منتشر کرده است که در آن شاهد تغییر قابل توجه در سیر نزولی دانشگاه‌های اروپایی و سیر صعودی دانشگاه‌های آسیایی هستیم اما تغییر محسوسی در رتبه 10 دانشگاه برتر جهان نسبت به رده‌بندی سال تحصیلی گذشته مشاهده نشده است.

به گزارش پرتال دانشگاهی به نقل از سرویس «دانشگاهی» خبرگزاری دانشجویان ایران (ایسنا)، رتبه‌بندی جدید حاکی از آن است که به‌ رغم جایگاه ثابت دانشگاه‌های آمریکا و لندن، دانشگاه‌های اروپایی و انگلیس در حال واگذاری جایگاه خود در رقابت با دانشگاه‌های آسیایی به ویژه دانشگاه‌های کشورهای چین، کره جنوبی، سنگاپور و ژاپن هستند.

ایسنا در این گزارش به نقل از پایگاه اینترنتی یونیورسیتی‌ورلدنیوز به بررسی ابعاد مختلف این رده‌بندی پرداخته که به شرح زیر است:

تحلیلگران موسسه «تایمز هایر اجوکیشن» نسبت به وضعیت دانشگاه‌های اروپا اعلام هشدار کرده‌اند چرا که در این رده‌بندی شاهد هستیم که دانشگاه‌های برتر آلمان، ‌فرانسه، سوئیس،‌ هلند، روسیه، بلژیک، ایرلند و اتریش همگی سقوط کرده‌اند در حالی که دانشگاه‌های پیشرو در چین، کره جنوبی، سنگاپور و ژاپن ارتقا یافته‌اند.

در این رده‌بندی 11 دانشگاه از هلندی و پس از آن 10 دانشگاه از آلمان قرار گرفته است. آلمان در رده بندی سال تحصیلی گذشته 11 دانشگاه در این فهرست داشت. پس از هلند و آلمان، فرانسه با هشت دانشگاه، سوئیس با هفت دانشگاه و بلژیک با پنج دانشگاه در این رتبه‌بندی حضور پیدا کرده‌اند.

در این رده‌بندی «موسسه فن آوری فدرال زوریخ» (ETH) که یک دانشگاه پیشگام در خارج از آمریکا و انگلیس است با دو پله نزول در رده 14 جهان قرار گرفت. ضمن اینکه «دانشگاه مونیخ» نیز از جمع 50 دانشگاه برتر جهان جدا شده است. همین رویه را در دانشگاه‌های بلژیک، فرانسه،‌ هلند، ایرلند و اتریش نیز شاهد هستیم.

پس از مشاهده علائم سقوط در دانشگاه‌های انگلیس در رده‌بندی سال گذشته، این کشور در فهرست اخیر موقعیت قبلی خود را حفظ کرده‌ است و سه دانشگاه در جمع 10 دانشگاه برتر، هفت دانشگاه در جمع 50 دانشگاه برتر، 11 دانشگاه در جمع 100 دانشگاه برتر (این رقم در سال گذشته 10 دانشگاه بود) و 31 دانشگاه در جمع 200 دانشگاه برتر دارد. انگلیس در مجموع در جمع 400 دانشگاه برتر جهان 49 نماینده دارد. با این حال تحلیل‌های آماری نشان می‌دهد که در رده‌بندی سال جدید 14 دانشگاه برتر انگلیس در جمع 200 دانشگاه برتر سقوط کرده و در مقابل 14 دانشگاه نیز صعود داشته‌اند. ضمن اینکه سه دانشگاه نیز موقعیت خود را حفظ کرده‌اند.

در بین شهرهای انگلیس، لندن با داشتن چهار دانشگاه در جمع 40 دانشگاه برتر، نسبت به سایر شهرهای انگلیس وضعیت بهتری دارد. این شهر همچنین با داشتن شش دانشگاه در جمع 200 دانشگاه برتر جلوتر از ژاپن، چین، سوئد و کره جنوبی قرار دارد. با این حال نتایج حاصل موجی از نگرانی را نسبت به خروج قدرت از دانشگاه‌های انگلیسی به راه انداخته است. بسیاری از دانشگاه‌های انگلیسی نظیر دانشگاه‌های ادینبورگ، منچستر،‌ بریستول، شفیلد، وارویک،‌ ساوت‌همپتون، ناتینگهام و نیوکاسل که از دانشگاه‌های معروف این کشور محسوب می‌شوند در رده‌بندی سال جاری سقوط کرده‌اند. همچنین این سقوط در برخی از آنها برای سومین سال پیاپی رخ می‌دهد.

دانشگاه «منچستر» که در رده‌بندی سال گذشته در رتبه 48 قرار داشت در رده بندی اخیر به رتبه 58 سقوط کرده است. دانشگاه «بریستول» نیز در رده‌بندی سال گذشته در رتبه 66 قرار داشت که در رده بندی جدید به رتبه 79 سقوط کرده است. دانشگاه «شفیلد» رتبه 101 خود را در سال 2012 میلادی با رتبه 112 در رده‌بندی 2014-2013 تعویض کرده است. همین وضعیت را در دانشگاه «آبردین» نیز شاهد هستیم به طوری که این دانشگاه در رده‌بندی سال تحصیلی جاری از رتبه 151 به رتبه 188 سقوط کرده است. دانشگاه «ریدینگ» نیز طی سه سال از رتبه 164 به 194 سقوط کرده است. علاوه بر این دانشگاه‌های «نیوکاسل» از 146 به 198، «ناتینگهام» از (120 به 157)، «دانشگاه ساوت‌همپتون» از 130 به 146 و «وارویک» نیز از 124 تا 141 افت رتبه داشته‌اند.

از سوی دیگر دانشگاه‌های آسیا در رده‌بندی اخیر وضعیت خود را بهبود داده‌اند. ضمن اینکه دانشگاه «توکیو» با چهار پله صعود و قرارگیری در رتبه 23،‌ همچنان بهترین دانشگاه آسیایی است.

دانشگاه ملی سنگاپور نیز با سه پله صعود از رتبه 26 به 29، عنوان دومین دانشگاه برتر در منطقه آسیا را به خود اختصاص داده است. «دانشگاه ملی سئول» نیز با قرارگیری در رتبه 44 جهان برای نخستین بار به جمع 50 دانشگاه برتر جهان می‌پیوندد. پس از این دانشگاه، «موسسه پیشرفته علم و صنعت کره جنوبی» قرار دارد که از رتبه 68 به رتبه 56 جهان صعود کرده است. «دانشگاه پکن» چین نیز با یک پله صعود به رتبه 45 و دانشگاه رقیب آن یعنی «دانشگاه سینهگوا» نیز با دو پله صعود به جمع 50 دانشگاه برتر جهان پیوسته است.

دانشگاه هنگ کنگ جزو معدود دانشگاه‌های آسیایی است که در مقایسه با رده‌بندی سال گذشته سقوط داشته است.

این دانشگاه با هشت پله سقوط به رتبه 43 تنزل یافته است اما از سوی دیگر دانشگاه «علم و صنعت هنگ کنگ» با قرارگیری در رتبه 57 و «دانشگاه چینی هنگ‌کنگ» با قرارگیری در رتبه 109 رشد چشمگیری داشته‌اند.

در فهرست 200 دانشگاه برتر جهان در مجموع 26 کشور جهان به چشم می‌خورند که با ورود ترکیه، اسپانیا و نروژ به جمع این کشورها و خروج برزیل از آن، شاهد اضافه شدن دو کشور به این جمع هستیم.

در جمع 200 دانشگاه برتر جهان هشت کشوری که از تنها یک دانشگاه در این رتبه‌بندی حضور دارد عبارت از استرالیا، فنلاند، نیوزیلند، نروژ، آفریقای جنوبی، اسپانیا، تایوان و ترکیه هستند.

آفریقا در فهرست 200 دانشگاه برتر تنها یک نماینده دارد که آن نیز دانشگاه کیپ تاون است. این دانشگاه سال تحصیلی گذشته در رده 113 جهان قرار داشت و اکنون با 13 پله سقوط در رتبه 126 قرار گرفته است. این کشور در مجموع در بین 400 دانشگاه برتر سه دانشگاه دارد.

منطقه اقیانوسیه و استرالیا نیز در جمع 200 دانشگاه برتر جهان، هشت نماینده دارد که در راس آنها دانشگاه ملبورن است که در رتبه 34 جهان قرار دارد و به دنبال آن دانشگاه «آکلند نیوزیلند» است که در این فهرست در رتبه 164 قرار گرفته است. در این رده‌بندی و در فهرست 400 دانشگاه برتر جهان، استرالیا 19 دانشگاه و نیوزیلند پنج دانشگاه دارد.

«فیل بتی»، مدیر مسئول موسسه «تایمز هایر اجوکیشن» معتقد است که انتقال قدرت علمی جهان از غرب به شرق هنوز چندان محسوس نیست اما این روند همچنان ادامه دارد به طوری که همزمان با افت عملکرد اغلب دانشگاه‌های اروپایی از سوی دیگر دانشگاه‌های پیشگام در آسیا شاهد بیشترین رشد بوده‌اند و مشاهده تعداد بیشتری از دانشگاه‌های آسیایی در جمع 50 دانشگاه‌ برتر جهان، تاییدی بر پیشرفت آنها است.